“De Verenigde Staten geven niets om een dode Syriër”

Deze kleine daad van politiek verzet en de gebeurtenissen die daarop volgden, waren de katalysator voor de vreedzame protesten die zich in 2011 als een lopend vuur door Syrië verspreidden. De protesten overstegen etnische en religieuze scheidlijnen en werden door vrijwel alle gemeenschappen gedragen. De eisen waren legitiem. Decennialang hadden de Syriërs zich politiek afzijdig gehouden, maar nu was de barrière van zwijgen en angst doorbroken.

Ik was net negentien toen de eerste vreedzame protesten voor politieke verandering in Syrië ontstonden. Ik was jong, idealistisch en goedgelovig. De grote oorlogen en massaslachtingen uit de recente geschiedenis vonden voor of tijdens mijn kinderjaren plaats. Had ik de massaslachtingen in Sabra en Shatila (1982), de genocide in Srebrenica (1995) en de oorlog in Irak (2003-2011) bewust meegemaakt, dan waren mijn verwachtingen van de internationale gemeenschap wellicht realistischer geweest.

Inmiddels zijn we zeven jaar verder. Mensen lijken soms te vergeten wie de daadwerkelijke agressor in dit conflict is. Een president die zijn militairen de opdracht geeft om met scherp op vreedzame demonstranten te schieten, verliest elke legitimiteit als leider. Bashar al Assad zette de poorten open voor een golf van extreem geweld die het land steeds dieper in een moeras van sektarisme deed zakken.

De paradox is dat ik principieel tegenstander van buitenlandse inmenging ben. Het verleden leert ons dat westerse inmenging nergens ter wereld heeft geleid tot duurzame vrede en veiligheid. Hoe kan ik tegen buitenlandse inmenging zijn, en tezelfdertijd wereldleiders verwijten dat ze niet ingrijpen? Hoe kijken Syriërs in de diaspora naar de recente ontwikkelingen, en doet het er eigenlijk toe wat ik vind?

Door het nieuws waarmee ik opgroeide, leerde ik al jong dat regeringen die terreur zaaien, terrorisme zullen oogsten. De velden des doods die westerse soldaten in de Arabische wereld achterlieten, bleken een vruchtbare bodem voor radicalisering en extremisme. Zo plantten westerse militairen onbewust de zaadjes die zouden uitgroeien tot een nog gewelddadiger conflict. Ronselaars van extremistische milities maakten daar dankbaar én strategisch gebruik van.

Dat besef maakte mijn standpunt over buitenlandse inmenging bij lokale conflicten alleen nog maar stelliger.

“Er zijn de afgelopen jaren verschillende gifgasaanvallen geweest. Waarom is deze aanval ineens de druppel? Er zijn andere belangen. De Verenigde Staten geven niets om een dode Syriër. Deden ze dat wel, dan hadden ze zeven jaar geleden al ruimschoots de kans om het geweld van Bashar al Assad te stoppen”, schrijft hij terug.

Door de inzet van gifgas met militair ingrijpen te beantwoorden, geeft de internationale gemeenschap een duidelijk signaal aan Assad: namelijk dat alle andere middelen geoorloofd zijn. Vaak bleef Assad binnen de grenzen die de internationale gemeenschap had gesteld. Hij schuwde geen methode om het verzet te breken, maar ontkende consequent chemische wapens te gebruiken. Waarom vindt de internationale gemeenschap gifgas zoveel barbaarser dan raket- of mortieraanvallen? Vinden we een bombardement, waarna ouders wanhopig tussen het puin zoeken naar de afgescheurde ledematen van hun gedode kinderen, werkelijk beschaafder?

Behalve Iyed sprak ik ook met Ayman*, Ouasim* en Mahmoud* over de bombardementen van afgelopen zaterdag. Volgens Ayman moeten andere landen zich niet met het conflict bemoeien. Door de Amerikaanse bombardementen maakt hij zich meer zorgen om zijn familie, die zo’n 80 kilometer van Damascus verblijft. “Laat de Syriërs zelf hun problemen oplossen”, zegt hij.

Maar kan Syrië het nog wel zelf oplossen? De Amerikanen voeren, gesteund door de internationale coalitie, al sinds IS in 2014 het kalifaat uitriep aanvallen uit op Syrisch grondgebied. Onder de IS-strijders bevinden zich militanten uit honderd verschillende landen. Bovendien krijgt het regime van Assad niet alleen politieke steun van zijn bondgenoten Rusland en Iran, maar zijn Russische en Iraanse militairen fysiek aanwezig in Syrië. Heel de wereld is al in Syrië.

Ik reageer begripvol. Veilig, op duizenden kilometers van de frontlinie, is dat de enige gepaste reactie. Mijn uitgangspunt is altijd geweest dat ondersteunend politiek activisme in dienst van het volk hoort te staan. Alleen de mensen zelf hebben het recht te bepalen welke prijs ze willen betalen voor meer vrijheid en een menswaardig bestaan. Maar wat als de strijdlust van de Syrische bevolking op is? Wat als de prijs van honderdduizenden doden en miljoenen ontheemden simpelweg te hoog is? Wat als zij alleen nog maar verlangen naar een einde aan de oorlog, met of zonder Assad. Doet het er dan iets toe wat ik vind?