Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Vanaf het moment dat ik klaar was met de havo drong het tot mij door dat ik geen kant op kan. Ik mag niet verder studeren, ik mag niet werken. Het voelt alsof ik opgesloten zit in deze kamer, zonder uitzicht op een betere toekomst. Mijn dagen zijn gevuld met het lezen van boeken, mijn moeder helpen met koken en af en toe ga ik naar Den Haag of Leiden om even weg te zijn uit deze situatie. Meer kan ik niet doen.” Mezhdan Sediq (21) blikt vanuit een kleine kamer op een ‘gezinslocatie’
1in Katwijk terug op de afgelopen tien jaar waarin zij met haar ouders, zusje en broer in Nederland heeft gewoond.
Huisdieren niet toegestaan
Terwijl Sediq de kleine kamer op de eerste etage van het gebouw laat zien – die door moet gaan als woonkamer, slaapkamer én keuken – is haar 13-jarige zusje Paria druk in de weer met een pan en een kookplaatje. “Er is hier in het gebouw wel een gemeenschappelijke keuken, maar het is daar altijd zo druk – en bovendien is die vanaf negen uur ‘s avonds gesloten”, vertelt Paria. Ondertussen zet Sediq thee en een schaal nootjes op een stoel, die op dat moment fungeert als salontafel. Hun appartement bestaat uit twee kleine kamers, een badkamer en toilet, en bevindt zich aan het einde van een lange gang. Wat opvalt is het kleine aquarium dat in het halletje staat. “Huisdieren zijn hier niet toegestaan, met uitzondering van vissen”, vertelt Sediq. “Ik vind het rustgevend om hiernaar te kijken. Het maakt dit kleine, saaie appartement net wat gezelliger en persoonlijker.”
Het leven in een gezinslocatie is niet bepaald ideaal, zeggen de twee zussen. Al ruim een half jaar verblijven zij samen met hun moeder op deze locatie in het Zuid-Hollandse Katwijk. Vijf jaar na hun aankomst in Nederland zijn hun ouders gescheiden. Sediq: “De stress en druk werd mijn vader te veel. Hij is daarom na de scheiding teruggegaan naar Irak.” Hun broer Kahled is getrouwd met een Nederlandse vrouw en heeft via die weg een verblijfsstatus kunnen krijgen. “De mannen hebben ons verlaten”, grapt Sediq. “Maar het is wel beter zo”, voegt ze er direct aan toe. “Er is een stuk minder stress.”
Niet Iraans, maar Irakees
“
Het is moeilijk om te bewijzen dat iemand niet beschikt over een bepaalde nationaliteit
De advocaat van het gezin, Ali Agayev, komt langs om wat stukken door te nemen. Hij stond eerder Khaled bij in zijn procedure. “Merkwaardig genoeg nam de IND bij Khaled wel gewoon zijn Irakese nationaliteit aan.” Als ervaren asieladvocaat benadrukt Agayev dat het gezin juridisch gezien een lastige zaak heeft: “Het is moeilijk om te bewijzen dat iemand níet beschikt over een bepaalde nationaliteit. Landen willen namelijk vaak wel bevestigen dat iemand een onderdaan is, maar geven bijna nooit een verklaring dat iemand geen onderdaan is.”
Ruim tien jaar geleden vluchtte het Koerdische gezin uit Sulaymaniyah, Irak, vanwege de slechte omstandigheden waaronder zij leefden. Uit angst om als ‘economische vluchtelingen’ te worden weggezet, vertelde de vader van Mezhdan en Paria in zijn asielrelaas dat ze Iraans waren. In die periode werden er namelijk veel Irakese Koerden teruggestuurd, terwijl Iraniërs in Nederland mochten blijven. Achteraf bleek dit geen verstandige keuze. Na vele frustraties, teleurstellingen en vier asielaanvragen verder, geeft het gezin in 2016 eerlijk toe afkomstig te zijn uit Irak. Ook dat helpt hun verzoek niet verder. “De IND beweert nu dat wij twee nationaliteiten hebben (de Iraanse én de Irakese) en wil daarom niet inhoudelijk op onze aanvraag ingaan”, legt Mezhdan Sediq uit. En zo is het gezin verstrikt geraakt in een bureaucratisch en juridisch bolwerk. “Misschien was het beter geweest om vanaf het begin eerlijk te zijn. Dat had ons veel gedoe gescheeld. Maar aan de andere kant; dan waren wij waarschijnlijk direct teruggestuurd. Wie weet wat er dan van ons terecht was gekomen?”
“
Doordat wij zo vaak moesten verhuizen heb ik nauwelijks vriendinnen kunnen maken
Eén ding weet Sediq zeker: “Als ik het opnieuw zou mogen doen, dan had ik niet voor Nederland gekozen. Wij zijn weggegaan uit Irak omdat wij daar een slecht en vooral instabiel leven leidden. Niet wetende dat in Nederland dat gebrek aan stabiliteit zich zou voortzetten. De afgelopen jaren zijn wij zó vaak verhuisd dat ik de tel ben kwijtgeraakt.” Het gezin heeft in tien verschillende azc’s gewoond, verspreid over het hele land. Hierdoor hebben de twee zusjes hun basis- en voortgezet onderwijs op meerdere scholen moeten doorbrengen.
“Doordat wij zo vaak moesten verhuizen en we iedere keer maar heel kort op een plek woonden, heb ik nauwelijks vriendinnen kunnen maken. Dit heeft ervoor gezorgd dat ik nu best een loner ben”, vertelt Sediq. “Voor een kind is het heel frustrerend om iedere keer weer afscheid te moeten nemen van mensen die je net een beetje hebt leren kennen. Iedereen wil ergens bij horen en een vaste vriendengroep hebben. Ik heb dat niet kunnen opbouwen en miste die stabiliteit heel erg.”
Onzeker en instabiel
“
Soms als ik huiswerk probeer te maken, denk ik bij mijzelf: wat heeft het eigenlijk voor zin, we gaan toch binnenkort weer weg
Ook bij Paria heeft het instabiele leven invloed op haar gemoedstoestand. “Ik heb zowel groep 8 als de brugklas op twee verschillende scholen gedaan. Ik merk dat ik hierdoor steeds minder motivatie heb om naar school te gaan.” Op dit moment zit ze in haar tweede brugklas. “Het is niet alleen wennen aan nieuwe klasgenoten, maar ook aan nieuwe docenten en nieuwe methodes. Soms als ik huiswerk probeer te maken, denk ik bij mezelf: wat heeft het voor zin, we gaan binnenkort toch weer weg.” Zo voelt Paria zich vaak een buitenstaander. Het gebrek aan financiële middelen draagt daar ook aan bij. “Al mijn klasgenoten hebben een iPad, behalve ik. Zowel school, als het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, red.) kunnen dat niet vergoeden, en aangezien mijn ouders niet mogen werken kunnen zij het ook niet betalen. Hierdoor heb ik het gevoel dat ik er niet echt bij hoor.
“
Ik beschouw Nederland echt als mijn land. Daarom vind ik het zo erg dat ik belemmerd word in mijn mogelijkheden
Het vooruitzicht van het gezin is erg precair. Hun laatste aanvraag is opnieuw afgewezen; zowel door de IND als door de rechtbank. Op dit moment loopt er geen nieuwe procedure. “Het is nu echt wachten op een wonder”, aldus Sediq. Ondanks de onzekerheid hebben de twee zusjes nog steeds hoop op een toekomst in Nederland. Sediq: “Ik beschouw Nederland echt als mijn land. Juist daarom vind ik het zo erg dat ik belemmerd word in mijn mogelijkheden. Ik wil namelijk heel graag studeren en later mijn kinderen hier laten opgroeien. Ik hoop dat ik daar de kans voor krijg.”
