Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Meteen na de eerste stap in de Linnéstraat glinstert een achteloos weggegooid condoom ons in de avondzon tegemoet. “Een gebruikte”, concludeert commissaris Franz Vandelook van de Federale Gerechtelijke Politie in Brussel. Vandelook loopt met zijn collega de wekelijkse avondronde in het prostitutiekwartier rond station Brussel-Noord. Zo’n 170 peeskamertjes – carrés zoals ze in België heten – worden hier grotendeels gebruikt door Nigeriaanse prostituees. Sommige vrouwen begroeten de rechercheur enthousiast vanachter het raam, andere, veelal jonge meisjes zonder verblijfsvergunning, draaien zich resoluut om als ze Vandelook en zijn collega zien. Felle kleuren oogschaduw op de oogleden, knalrood geverfde lippen en opvallende kapsels maskeren de leeftijd van de meisjes. “Als ik zo’n meisje vervolgens tijdens een verhoor ontmoet, herken ik haar soms bijna niet in normale kleding en zonder pruik”, zegt Vandelook.
Massale migratie
“De meeste meisjes worden geschat tussen de 15 en 17 jaar, hoewel er steeds vaker jonge kinderen van 13 of 14 jaar tussenuit worden geplukt.
Vandelook houdt zich al ruim twintig jaar bezig met het oprollen van Nigeriaanse prostitutienetwerken. Aanvankelijk werkte hij met een enkele andere collega, inmiddels is het team verdubbeld. “Er komen steeds meer Nigeriaanse meisjes in de Brusselse prostitutie terecht en ze worden steeds jonger”, verklaart Vandelook. Precieze cijfers heeft hij niet, maar hij gokt dat de laatste paar jaar “jaarlijks honderden meisjes” binnenkomen. Een problematische ontwikkeling. De oorzaak van de opvallende stijging hangt uitgetekend op een papieren vel in zijn Brusselse politiekantoor: de massale bootmigratie vanuit Libië naar Zuid-Italië. Diverse hulporganisaties waarschuwen voor de enorme toestroom van Nigeriaanse bootvluchtelingen in Italië. Volgens de meest recente gegevens van Save The Children zijn er alleen al in het eerste trimester van 2017 bijna 1600 Nigeriaanse meisjes aangekomen in Italië. Dat is 44 procent van het totaal aan vrouwelijke bootvluchtelingen. Volgens cijfers van IOM (International Organization for Migration) waren dat er in heel 2013 slechts 500. Hoeveel van hen minderjarig zijn, is moeilijk te zeggen, omdat de meisjes vaak liegen over hun leeftijd of vervalste documenten met zich meedragen. De meeste meisjes worden geschat tussen de 15 en 17 jaar, hoewel er steeds vaker jonge kinderen van 13 of 14 jaar tussenuit worden geplukt. Volgens zowel het Openbaar Ministerie op Sicilië als de Federale Gerechtelijke politie in België eindigt 99 procent van de Nigeriaanse meisjes in de prostitutie.
Parkeerplaatsen
Zomer 2016, Sicilië. Een groepje smalle meisjes waggelt door de Luigi Sturzistraat in Catania op ongemakkelijk hoge plateauzolen. De kleinste, Tobia trapt baldadig haar schoenen uit nadat ze terugkomt uit een steegje met een Italiaanse man. “Een vriendin raadde me aan om ook naar Italië te komen, maar we hebben geen contact meer. We willen elkaar niet zien in deze situatie. We schamen ons.” Een paar meter verderop heeft Jessica zojuist haar slungelige lijf in een strak jurkje gehesen, wat haar kindfiguur accentueert. Ze tuurt onafgebroken met grote, bange ogen naar een auto op de armoedige parkeerplaats tegenover haar. De bewegingen die de silhouetten van de man en het meisje voorin maken, laten niets te raden over. Ze oogt pas rustiger als Sofia – met een onmiskenbare bolle buik onder het strakke hemdje – bij haar terug is. “We woonden samen in Nigeria en zijn samen hier gekomen. We dachten dat we hier gingen werken als kapper.”Volgens Vandelook werken er al sinds de jaren ’90 Nigeriaanse meisjes als prostituees in Italië en ook in België. “Ze kwamen eerst om te werken in de tomatenteelt, maar al snel begrepen ze dat er in de prostitutie meer te verdienen viel. Vervolgens haalden zij nichtjes of zusjes naar Europa om hetzelfde werk te doen. Maar de meesten weten van tevoren niet wat voor werk hen te wachten staat.” Bij het stijgende aantal jonge meisjes dat nu naar Europa komt, gaat het dan ook bijna altijd om gedwongen prostitutie. Met de enorme groei van de Nigeriaanse bevolking – met 160 miljoen is Nigeria het dichtstbevolkte land op het Afrikaanse continent – stijgen ook de armoede en corruptie.
Madam de pooier
Gilda Violato vangt als medewerkster van IOM de bootvluchtelingen direct op in de Siciliaanse havens. Ze weet inmiddels welk traject de alsmaar jongere Nigeriaanse meisjes hebben afgelegd. “De meisjes worden via familieleden geronseld voor een zogenoemde Madam, een vrouwelijke pooier die al in Europa zit. Zij begon zelf ooit als prostituee.” Lang niet alle meisjes overleven de maandenlange reis, waarin ze regelmatig verkracht en mishandeld worden door hun ‘begeleiders’. De meisjes die wel in Italië aankomen, ontsnappen vrijwel direct uit het opvangcentrum. “We proberen ze tegen te houden, maar zijzelf of hun begeleiders nemen contact op met de Madam, die voor hun huisvesting zorgt.” De meisjes moeten hun schuld voor de overtocht, meestal tussen de 45 en 65.000 euro, aan de Madam terugbetalen. Zij is een schakel in een internationale keten en draagt op haar beurt weer af aan de grote bazen, verspreid door heel Europa. Het merendeel van de meisjes wordt via auto, trein of soms zelfs per vliegtuig naar met name Frankrijk en België gebracht door hulpjes van de Madam.
Ook Scandinavische landen kampen met een stijgend aantal Nigeriaanse prostituees. Daarom werkt Vandelook samen met andere Europese landen binnen het Europol-programma EMPACT ETUTU, gericht op de bestrijding van criminele organisaties uit Nigeria. “Vooral Brussel is aantrekkelijk voor de Nigeriaanse prostitutienetwerken, omdat de meisjes illegaal vanuit private pandjes voor het raam kunnen werken met weinig controle. Dat is in Amsterdam niet mogelijk.” Rosy uit Togo werkt al jaren legaal achter het raam en is een bekende van Vandelook en zijn collega’s: ze vragen haar regelmatig of er nog iets noemenswaardigs is voorgevallen inde buurt. In haar carré vullen pophits via de radio de rode tl-verlichte ruimte. In het middenstuk van de benedenwoning staat een groot bed met een tijgerstoffen omheining. “Voor een Afrikaans tintje”, grapt Vandelook. Rosy vertelt in gebrekkig Engels hoe ze de laatste jaren steeds meer Nigeriaanse meisjes in de buurt heeft zien aankomen. “Ze zijn te jong voor dit werk”, vindt ze. Rosy probeert een oogje in het zeil te houden, “maar er zijn veel gewelddadige klanten en pooiers.”
Voodoorituelen
“De meisjes durven geen aangifte te doen vanwege een voodooritueel
Vorige maand werd bij een grote politieactie een belangrijk prostitutienetwerk opgerold. Om 5 uur ’s ochtends zetten zo’n 200 politieagenten de hoerenbuurt bij station Brussel-Noord af en werden er allerlei huiszoekingen verricht. Agenten troffen zo’n dertig jonge slachtoffers aan en konden een Madam en drie helpers aanhouden. Via officieuze verklaringen van prostituees, observaties door agenten en telefoontaps worden jaarlijks gemiddeld twee van dit soort netwerken opgerold. De voorbereidingen kunnen maanden, maar soms ook jaren duren. Het kost veel tijd om het vertrouwen van de meisjes te winnen en ze vervolgens aan het praten te krijgen. De meisjes, bijna allemaal afkomstig uit de ZuidNigeriaanse stad Benin, hebben namelijk het intense voodooritueel ju-ju moeten ondergaan voor hun vertrek. De ronselaar brengt het meisje bij een priester, waar ze een kippenhart moet opeten. Er wordt een mengsel gemaakt van haar nagels, (schaam)haar en soms zelfs menstruatiebloed, waarop het meisje zweert het geld terug te betalen aan de Madam. Ze zijn wijsgemaakt dat hun familie iets verschrikkelijks overkomt als ze dit niet doen. “De meisjes die uiteindelijk wel een verklaring afleggen, krijgen het slachtofferstatuur, dat is typisch Belgisch.” Trots legt Vandelook uit hoe de meisjes worden beschermd. “Ze worden direct opgevangen in een speciaal vrouwencentrum, krijgen een verblijfsvergunning, gaan naar school en integreren in België. Sommigen trouwen zelfs en krijgen een kindje.” Vandelook en zijn collega lopen een Nigeriaans winkeltje binnen met schappen vol exotisch eten en haarproducten, voor een laatste gesprekje die avond. Er moet een ruzie gesust worden tussen prostituees. Na wat geschreeuw en welles-nietes komen de rechercheurs opgewekt naar buiten. “Eigenlijk zijn we hier ook gewoon een beetje sociaal werker!”
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
