Een maand vaderschapsverlof bij ING: ook voor vrouwen

Een maand vaderschapsverlof voor werknemers van ING, het is wereldnieuws in Nederland. Zo’n beetje alle grote media besteedden er al aandacht aan. Maar wat is nu precies het nieuws? Volgens de headlines dit: 

• NOS: Vaders bij ING krijgen maand betaald verlof
• De Volkskrant: ING gaat jonge vaders een maand betaald ouderschapsverlof geven
• Trouw: Een maand betaald vaderschapsverlof voor werknemers ING
• NRC: Met vaderschapsverlof wil ING talent behouden. Wie volgt?

Toevallig of niet kwam er een ANP-persbericht binnen op de OneWorld-redactie met als onderwerpregel: ‘Vaderschapsverlof mogelijke oplossing voor doorbreken glazen plafond’. Het persbericht vraagt aandacht voor het in ‘Medical Hypotheses’ verschenen artikel “The glass ceiling: A biological phenomenon” van professor Tom W.J. Schulpen. In de aankondiging lezen we:

Hersenen van moeders veranderen onder invloed van zwangerschapshormonen, waardoor zorgtaken en aandacht voor het kind prioriteit krijgen. Bij veel briljante en ambitieuze vrouwen verdwijnt de gedrevenheid voor het bereiken van een topfunctie, waardoor het glazen plafond in stand blijft. Bij vaders die direct na de geboorte van hun kind zorgtaken op zich nemen, blijken in dezelfde gebieden als bij moeders hersenveranderingen op te treden.

We hoeven het dus niet meer te hebben over seksisme, old boys networks, de kosten van kinderopvang, salarisverschillen of ingesleten (denk)patronen van zowel mannen als vrouwen. Het is allemaal biologisch. Eigenlijk kan niemand er dus wat aan doen als Nederlandse moeders, behalve types als Neelie Kroes en Linda de Mol, liever voor de bakfiets kiezen dan voor een MBA.

Ambitieverstorende hormonen

Ook dacht ik tot nu toe dat partners (in wat voor sekse-samenstelling dan ook) onderling goede, zo niet pittige gesprekken moeten voeren, om de werk- en zorgtaken zo gebalanceerd mogelijk te verdelen, waardoor de carrièrekansen voor beide partners optimaal benut kunnen blijven worden. In mijn beleving ontkom je er niet aan om af en toe goed na te denken of wat je elke dag doet enigszins in de buurt komt bij hoe je jezelf had voorgesteld ‘later als je groot zou zijn’.  Doe je wat bij je past en wat ook op de lange termijn slim is (stel dat er iets met de ander gebeurt, hoe red je je dan?). 

Maar ik begrijp nu dat ik dat altijd verkeerd heb gedacht. Het zit namelijk zo: 

Er is zeer recent onderzoek waaruit blijkt dat vaders, die kort na de geboorte de verzorging van hun kind op zich nemen, zelf oxytocine aanmaken, waardoor in die hersengebieden, die de zorgtaken regelen, dezelfde veranderingen optreden als bij moeders. Bij hen heeft de zorg voor het kind nu ook prioriteit. Het is te verwachten dat ook zij minder aandacht en tijd aan hun carrière zullen geven, waardoor een gelijk speelveld voor het bereiken van een toppositie voor de moeder weer open ligt. Vaderschapsverlof is daarbij het sleutelwoord.

Het vaderschapsverlof biedt mannen dus de kans om hun hersens net zo te laten verweken als de hersens van biologische moeders dat blijkbaar doen na de geboorte van hun kind. Ik vond zelf dat ik de boel weer aardig op een rijtje had gekregen, na de eerste drie maanden waarin je een klein babygarnaaltje opkweekt tot een bolle, blozende boeddha.

Sinds ik kinderen heb, is er een wereld voor me opengegaan van luierbroekjes, Sophie de Giraf en inbakerslaapzakjes, maar toch dacht ik ook nog steeds interesse te hebben in mijn vakgebied en hoe we als journalistiek platform bij kunnen dragen aan een eerlijke en duurzame wereld. Maar ik begrijp nu dat mijn zorgtaken alle andere ambities overschaduwen. Handig ook voor toekomstige werkgevers om te weten. Maar ook voor mezelf en voor andere vrouwen. Note to self: verwacht geen steile carrièrecurve. Eerst moeten alle vaders met z’n allen naast de bugaboo in het park gaan zitten om er biologisch gezien klaar voor te zijn om vrouwen ruim baan te gunnen. 

Focus te veel op mannen

Terug naar de papamaand van ING. Volgens NRC neemt ING dit initiatief om een aantrekkelijke werkgever te zijn: “Het is voor de bank vooral belangrijk om jonge IT’ers te trekken. „We hebben veel ontwikkelaars en IT’ers nodig”, zegt een woordvoerder van ING. „Dat is een concurrerende markt.”

Beseft ING wel dat ze dankzij deze maatregel straks weliswaar met meer en tevreden ICT’ers zitten, maar zonder professionele ambities? En dat allemaal vanwege hun hormonen.

En hoe zit het met same sex-koppels of andere varianten van modern ouderschap? De hierboven geciteerde koppen suggereren immers alle dat het expliciet om vaders gaat.

ING-woordvoerder Karin van der Pol meldt per telefoon: “Het zorgverlof geldt voor mensen die zorgtaken voor het kind op zich gaan nemen als een ouder. Dat kan een biologische vader zijn, een niet-biologische vader, maar ook een niet-biologische moeder.”

Hoe kan het dan dat we in de artikelen steeds lezen over papa’s die een maand verlof krijgen? Van der Pol: “Ik heb het vaak benadrukt in contacten met media, maar het vaderschapsverlof is natuurlijk een actueel thema. Dit besluit is niet genomen met een politieke agenda, maar vanuit modern werkgeverschap. Er is veel diversiteit in onze samenleving en daar willen mij met deze maatregel op in spelen. Voor adoptie geldt apart adoptieverlof van twee maanden voor beide partners, net als voor pleegzorg.”

Het gaat dus niet om vaderschapsverlof voor traditionele vrouw-man-koppels, maar om ouderschapsverlof. Natuurlijk gaat in koppen en berichtgeving altijd iets van de nuance verloren, en kun je niet volledig zijn, maar zo framen we het wel met z’n allen richting het softe papaplaatje van Lodewijk Asscher die pas vanaf tien uur het land medebestuurt omdat hij zijn kinderen naar school wil brengen of Jesse Klaver die zogenaamd een dagje naar het strand gaat in plaats van te onderhandelen over een regeringsplek. 

Pleidooi voor 16 weken flexibel

Zelf zou ik pleiten voor een zwangerschapsverlof van 16 weken die je flexibel in kunt zetten. Misschien wil je als biologische moeder zelf een stuwmeer van vakantiedagen opmaken of voel je je fysiek zo sterk dat je na twee maanden weer fluitend op kantoor zit, en is dat het moment dat je partner de baby fulltime overneemt. Of wil je zorgverlof voor iemand die komt meehelpen met de baby, als je zonder partner een kind krijgt. Als de hersens van diegene dan ook maar niet blijvend worden aangetast.