Het is een bijna tien meter hoge betonnen constructie die de Palestijnse Westbank scheidt van Israël. Sinds 2002 wordt er aan de muur gebouwd, het grootste gedeelte is in 2015 gerealiseerd. Waar Israël spreekt over een ‘veiligheidsmuur’ die bescherming biedt tegen terroristen, spreken Palestijnen van een ‘apartheidsmuur’. De muur zou aanvankelijk gebouwd worden langs de zogenoemde groene lijn, de grens tussen Israël met de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever. In werkelijkheid slingert de muur op bepaalde plaatsen diep het Palestijnse gebied in.
Door de bouw van de muur zijn veel Palestijnen afgesneden van hun landbouwgrond, familie, medische zorg en scholen. Ten minste 244.000 Palestijnen zijn aan drie kanten ingesloten door de muur. De muur loopt zelfs dwars door Bethlehem heen, om zo het graf van Rachel als heilige plaats te annexeren. “Toeristen, lokale bewoners en zelfs orthodoxe Joden kwamen langs in mijn cadeauwinkel nadat ze het graf van Rachel hadden bezocht. Het was één van de drukste straten van Bethlehem,” vertelt Claire Anastas. Nu is Claire’s familie één van de weinige bewoners die nog in de straat woont, is er bijna geen toerist meer te zien en in plaats van het onderhouden van een goedlopend zaakje komt Claire nu nog nauwelijks rond.
Op 20 juli 2004 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de resolutie aan die de Barrière illegaal achtte. De resolutie, die in tegenstelling tot resoluties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties niet bindend is, werd aangenomen met 150 stemmen voor tegen zes bij tien onthoudingen. Tegenstemmers waren onder andere de Verenigde Staten, die de resolutie eenzijdig achtten, Israël zelf en Australië. Alle 25 landen van de Europese Unie stemden voor nadat de Arabische indieners van de resolutie een serie wijzigingen van hun tekst hadden geaccepteerd. (bron: NRC)
Levend begraven
Claire’s leven veranderde drastisch toen het Israëlische leger een militaire basis opzette rondom haar huis. “Het leger gebruikte ons appartement als uitkijktoren,” vertelt Claire. “Er werd over en weer geschoten en mijn gezin – bestaande uit mijn man, vier jonge kinderen en mijn schoonmoeder – was constant in gevaar.”
En toen werd in 2003 een muur rondom haar huis gebouwd. “Het is alsof we levend zijn begraven in een betonnen tombe,” zegt Claire. Toch besloot ze niet te vertrekken. “Als je gelooft dat niks onmogelijk is zullen er dingen veranderen, zelfs als je midden in het vuur leeft,” stelt ze. “Ik blijf geloven in vrede.”
Haar geloof in verandering is de reden waarom Claire vrijwilliger is geworden bij The Wall Information Center. Ze doet onder andere mee aan muziekvoorstelligen. “Muziek is een manier om mijn boodschap van liefde uit te drukken samen met andere vrouwen,” vertelt ze. “Vrouwen kunnen ook levens veranderen!”
Empowerment
Vrouwen, vrede en veiligheid
De Palestijnse delegatie bezocht Nederland op initiatief van Palestine Link en in kader van het Nederlandse Nationaal Actie Plan 1325 (NAP). PalestineLink zet zich onder andere in om Palestijnse nationale-en mensenrechten te verdedigen. In het NAP staan afspraken over hoe Nederland de resolutie 1325 over ‘Vrouwen, Vrede en Veiligheid’ van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties uitvoert. Op 31 oktober 2000 werd deze resolutie unaniem door de VN aangenomen. Voor het eerst wordt er in een document erkend dat gewapende conflicten niet genderneutraal zijn. Omdat in de meeste samenleving vrouwen andere taken en rollen hebben dan mannen, maken zij de oorlog vaak op een andere manier mee.
De leden van de delegatie zijn vrijwilligers voor The Wall Information Center in Bethlehem, een initiatief van the Arab Educational Institute (AEI) en Palestine Link. Het centrum zet zich in om de politieke participatie van Palestijnse vrouwen op lokaal, nationaal en internationaal niveau te versterken. De delegatie is in Nederland om met de Nederlandse regering te bespreken hoe Nederlandse actoren Palestijnse vrouwen kunnen ondersteunen in hun strijd voor vrede en veiligheid.
Het wordt voor Palestijnse vrouwen echter niet gemakkelijk gemaakt om actief bij te kunnen dragen aan het in gang zetten van veranderingen in de samenleving.
In october 2015 bracht The Jerusalemite Women’s Coalition, een groep bestaande uit Palestijnse vrouwen en meisjes uit Oost-Jeruzalem, een verklaring uit, gericht aan de internationale gemeenschap. Hun boodschap; vrouwen moeten beschermd worden tegen genderspecifiek geweld. Volgens de Coalition is deze groep "het meest kwestbaar voor het doelgerichte geweld door het Israëlische leger op vrouwen en meisjes." Vrouwen zijn hierdoor bang om hun huizen te verlaten en gaan vaak niet meer naar hun werk of naar school.
Vrouwen hebben andere veiligheidsbehoeften dan mannen
Volgens Jennifer Salameh, een jonge vrouw die werkt bij The Wall Information Center om haar kennis over conflict transformation over te brengen, is het van groot belang dat vrouwen hun ervaringen delen hoe vrouwen veilig naar buiten kunnen gaan. “Vrouwen moeten absoluut niet een geïsoleerde groep worden,” zegt Jennifer. “Vrouwen hebben andere veiligheidsbehoeften dan mannen; het zijn dan ook juist vrouwen die zich moeten inzetten om meer stabiliteit voor andere vrouwen te bewerkstelligen."
Zoals deze studie laat zien, is de impact van de muur op de Palestijnse arbeidsmarkt niet gender neutraal. In vergelijking tot mannen is de economische participatie van vrouwen aanzienlijk meer afgenomen. Volgens Samia Salamaat is het daarom van groot belang dat vrouwen inzien dat ze zich niet perse neer hoeven te leggen bij hun traditionele rollen als bijvoorbeeld moeder of verzorger. Als directeur van een vrouwenclub in het dorpje Walejeh, zet Samia zich in om vrouwen meer in de publieke ruimte te laten treden als kostwinners. “We maken het mogelijk voor vrouwen om buitenshuis te werken in bijvoorbeeld fabrieken,” zegt Samia. “Vrouwen moeten net als mannen die kans hebben.”
Mohammed Shallan, de enige man in het gezelschap, stelt dat de verschillen tussen de ervaringen van vrouwen en mannen nog lang niet door iedereen word erkend. De regisseur en acteur heeft daarom een documentaire gemaakt waarin onder andere aandacht wordt gegeven aan het dagelijks leven van vrouwen en kinderen in Palestina. “Film is een manier om onderwerpen aan het licht te brengen die anders niet genoeg aandacht krijgen,” vertelt Mohammed.
Toekomstdromen
In 2003 werd het Ministerie van Vrouwenzaken geïntroduceerd als onderdeel van de Palestijnse autoriteit. Hun doel is om vrouwenrechten aan de voorgrond te zetten van de nationale bevrijding en niet als iets wat pas een proriteit wordt nadat de strijd voor Palestina als een onafhankelijk staat is gerealiseerd.
Jennifer en Samia zijn redelijk hoopvol over de opkomst van vrouwenrechten als een prioriteit in Palestina. Samia hoopt dat hierdoor dat in de toekomst meer vrouwen in leiderschapsrollen zullen meepraten over oplossingen. “In de toekomst hoop ik dat meer vrouwen leren hoe ze kunnen lobbyen en deelnemen aan vredesonderhandelingen,” zegt Jennifer.
Wij vrouwen moeten onszelf niet verliezen in de oorlog, maar proberen om vast te houden aan vrede
Al kan de Claire geen antwoord geven op de vraag of er ooit een einde komt aan het conflict tussen Israël en Palestina, vertelt ze wel gepassioneerd over haar droom over vrede.
Ze vertelt dat een Israëlische soldaat ooit op haar wilde inslaan met zijn wapen. “Ik zei op een krachtige manier dat hij niet het recht had om geweld tegen mij te gebruiken,” zegt Claire. “Ik hield hem een spiegel voor waardoor hij realiseerde dat hij mij ook moest respecteren en zich schaamde voor het geweld dat hij gebruikte.”
“Mijn droom is dat Bethlehem weer een voorbeeld van licht zal zijn, niet van haat,” vertelt Claire. Tot dan wil ze doorgaan met het inspireren van vrouwen wereldwijd. “Wij vrouwen moeten onszelf niet verliezen in de oorlog, maar proberen om vast te houden aan vrede.”
Wil je meer weten over Claire’s cadeauwinkel? Bekijk hier haar website: http://www.anastas-bethlehem.com/
