“Ze kussen vrouwen op verkiezingsposters, ze bevredigen zich met etalagepoppen. Mannen zijn hier altijd bezig met seks, maar heel primitief. Het gaat niet om liefde, en de schaamte is enorm.”
Bayan Kader Rasul (56) is gynaecologe en psychiater in Iraaks Koerdistan. Ze woonde en werkte jaren in Nederland. Gewend aan de Nederlandse openheid, loopt ze in eigen land aan tegen stilte en schaamte.
“Vrouwen willen het er niet over hebben. Hooguit worden er grapjes over gemaakt. Ze vertellen me over medische problemen, zoals pijn daar beneden, maar het gaat er nooit over dat ze geen plezier beleven aan de seks. Dat is een taboe.”
Zo’n taboe, dat op biologieles op de Koerdische scholen en universiteiten het hoofdstuk voortplanting wordt overgeslagen. Leerlingen zoeken hun toevlucht daarom maar tot porno, om nog wat te leren over seks. “Ik ga de discussie daarover aan, dat je seksuele voorlichting niet moet vermengen met porno. En dat het nodig is een kind van vijftien te vertellen waar het zich tegen moet beschermen. Maar dan krijg ik te verstaan dat het niet wordt geaccepteerd in onze cultuur.”
Dure auto’s
In tegenstelling tot de rest van Irak is de autonome Koerdische regio veilig en maakt daardoor een enorme economische ontwikkeling door. De overheid schat dat er de afgelopen jaren 37 miljard dollar in het land is geïnvesteerd en de olieproductie staat voor dit jaar op 300.000 vaten per dag. In tien jaar is de hoofdstad Erbil veranderd van een groot dorp in een stad vol hoogbouw, winkelcentra en dure auto’s.
Terwijl er in stenen wordt geïnvesteerd en buitenlanders het land binnenstromen om aan de opbouw te verdienen, blijft de ontwikkeling van de jarenlang geïsoleerde en onderdrukte gemeenschap achter. Veel mensen zijn islamitisch en conservatief: nog immer speelt in de Koerdische cultuur eer een dominante rol. Seks voor het huwelijk mag niet, het maagdenvlies moet intact blijven – op straffe van de dood als de eer van de vrouw geschonden is.
dus geen homo
Jonge mannen zoeken daarom hun heil bij elkaar. Toch wordt ontkend dat homoseksualiteit bestaat. Dat mannen het met elkaar doen, gaat ervan uit dat ze geen vrouw kunnen krijgen, zegt Rasul. De stigma’s zijn duidelijk: wie in de mannenseks boven ligt is de man, dus geen homo. En wie het doet, zwijgt erover. “Ik ken mannen die vrouw en kinderen hebben voor de buitenwereld, maar daarnaast in het geheim een mannelijke partner.”
Huwelijksbed
Vanwege de taboes en de schaamte vraagt Rasul zich af of een seksuologiekliniek wel mensen zou trekken. Naar de psychiater gaan Koerden ook nauwelijks, of met evenveel schaamte, stelt ze vast. Toch zou het goed zijn: “Mensen kennen hun lichaam niet. Het is of mannen en vrouwen hier een andere taal spreken, ze begrijpen elkaar niet als het over seks gaat.”
In Iraaks Koerdistan trouwen veel jongeren nog steeds zonder elkaar echt te kennen; vaak is een huwelijk gearrangeerd. Omdat seks onbespreekbaar is, is die vaak slecht. “Als een meisje te actief is in bed, kan dat leiden tot een scheiding. Want heeft ze het eerder gedaan soms?”
Alles wat in het huwelijksbed niet mag, gebeurt erbuiten. In het geniep wordt er op uitgebreide schaal vreemdgegaan. Dan mag plezier opeens wel, zegt Rasul. “Dan is de vrouw een seksobject. Mannen kopen viagra omdat ze denken dat dat goede seks geeft.”
Rasul wil graag dat er meer openheid komt. Maar gevraagd wat er zou gebeuren als zij openlijk zou propageren dat het bij seks gaat om genieten, lacht ze. “Dan zou er binnen twee dagen in de moskee tegen me worden gepreekt. Dan ben ik mijn leven niet meer zeker. Ik pieker er niet over.”
