Hoe verbind je SRGR en religie?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Rineke van Dam, pleitbezorger SRGR (seksuele en reproductieve gezondheid en rechten) bij Rutgers WPF, begint met twee recente voorbeelden: in Bangladesh en Indonesië is het voor vrouwen verplicht om de naam van je man te noemen bij het aanvragen van anticonceptie. Je kunt namelijk alleen de pil of condooms halen als je getrouwd bent. In Paraguay wilde een moeder aanvraag doen voor een abortus van haar dochter die zwanger was geraakt door verkrachting. De aanvraag werd afgewezen en de overheid dreigde met gevangenzetting als ze het toch zou doen. Vanwege religieuze of culturele tradities mogen meisjes vaak geen anticonceptie gebruiken, met alle heftige gevolgen van dien.

SRGR en religie lijken meer op elkaar dan je wellicht denkt

Dezelfde kernwaarden
Van Dam: “SRGR en religie worden vaak tegenover elkaar gezet, als tegengestelde machten, maar is dat eigenlijk realistisch? De kernwaarden binnen SRGR, zoals respect voor het leven en de mens, empathie en naastenliefde, komen overeen met godsdienstige uitgangspunten. Maar hoe verbinden we deze twee?” Voor Nederland zijn seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en het voorkomen van aids belangrijk speerpunten.


Indiaas meisje loopt langs een voorlichtingsposter. Foto: Flickr 

Van Dam spreekt de aanwezige politici Agnes Mulder (CDA), Roelof van Laar (PvdA), Eric Smaling (SP), Joost Taverne (VVD) dan ook aan op de mogelijkheden die er zijn om actie te ondernemen: Ga de dialoog aan met conservatieve religieuze leiders, zoals minister Ploumen met het Vaticaan in gesprek gaat, en gebruik het gezondheidsargument. Laat islamitische en christelijke leiders die wel geloven in verandering van tradities (de ‘change agents’) spreken. En investeer in de nieuwe jonge generatie door seksuele voorlichting aan te bieden. “In Bangladesh zien we dat studenten nu protesteren tegen oude wetten. Met meer inzet kunnen we echt meer bereiken”, aldus van Dam.

Via religieuze leiders kunnen we meisjes bereiken

Conclusies anno 2015

De updates én de verzoeken van de deskundigen aan de politici zijn duidelijk niet aan dovemansoren gericht. Dit zijn de belangrijkste inzichten, die het Meerpartijen Initiatief SRGR meeneemt voor het komende jaar:

1. Maak specifiek, lokaal beleid dat past binnen de context, zo blijkt de sterke behoefte vanuit de religieuze als de  niet-gelovige invalshoek. Voorbeeld: in Pakistan is praten over seksualiteit taboe, dan is het makkelijker om met ouders over de gezondheid van hun dochter te praten.

2. Houd rekening met verschillen in waardenpatronen en toon interesse in de ander, stel vragen. Als bijvoorbeeld een SRGR-issue relateert aan de bijbel of de koran, probeer dan van daaruit verbinding te zoeken.

3. Sociale media blijven waardevol: er is grote informatiebehoefte en toepassingen als gratis sms-diensten en mobiele apps werken goed, net als het verspreiden van vernieuwende boodschappen over hoe je je leven in kunt richten.

4. Neem meer en diverse religieuze leiders mee naar internationale (VN-)vergaderingen om zo de tegenstellingen te overbruggen.

5. Internationale druk op het navolgen VN-resoluties rondom seksuele en reproductieve rechten van vrouwen heeft zin.

Brenda Barteling, programma-adviseur bij het Kennis Centrum Religie en Ontwikkeling bij Stichting Oikos, schetst het spanningsveld tussen de internationale en de lokale context: “Religieuze leiders hebben vaak de reputatie conservatief te zijn. Hun punt is dat bepaalde bewegingen voor emancipatie en vrouwenrechten vaak meer tegenwerken in een lokale context dan dat ze helpen”. Maar hoe kun je dan een tegenbeweging creëren die wél aansluit? Volgens Barteling door juist samen te werken met religieuze leiders, door ze op te zoeken en te kijken waar visies elkaar raken. “Religieuze leiders hebben veel invloed op seksuele rechten en gezondheid van meisjes en vrouwen. Zij staan in contact met jongerengroepen die weer contact hebben met meisjes. Via de leiders kunnen we deze meisjes bereiken”.

‘Thursdays in black’
Joanne van der Schee, beleidsadviseur bij Prisma, is vandaag (een donderdag) net als Barteling geheel in het zwart gekleed. Ze dragen hiermee de campagne Thursdays in Black uit, voor meer bewustwording over seksueel geweld tegen vrouwen. De campagne wordt ook gesteund wordt door de Wereldraad van Kerken. Ze beaamt de woorden van Barteling: “Verandering kan inderdaad dankzij religie ontstaan. Religieuze hulporganisaties hebben enorm veel macht en invloed vanwege het grote vertrouwen dat mensen in deze organisaties hebben”. Volgens van der Schee kunnen waarden via religieuze leiders veranderen: “Veel leiders spreken zich gelukkig uit voor een veilige omgeving voor meisjes”.

Neem relileiders mee op werkreis
Prisma volgt een nieuwe methode in seksuele voorlichting: de SAVE-methode, die de ouderwetse ABC-methode (Abstinence, Be faithful, Use a Condom) vervangt. SAVE (Safer practices, Available medications,Voluntary counselling and testing, Empowerment) spreekt op een informatieve en niet-stigmatiserende manier jongeren binnen de gemeenschap aan op het voorkomen van hiv en soa’s. Prisma traint onder andere kerken in Zimbabwe met de SAVE-toolkit en werkt actief samen met 200 kerken en jeugdorganisaties over SRGR.

De islam biedt geen kader voor onderdrukking van vrouwen.

Van der Schee roept de politici op om niet te dwingend om te gaan met de normen en waarden van ons Nederlandse SRGR-beleid, “die kunnen in veel landen als bedreigend worden ervaren”, en om aan te sluiten bij positieve normen en waarden. Prisma heeft een groot netwerk bij conservatieve leiders en deelt dezelfde taal hetzelfde geloof. “Erken religie als essentieel onderdeel van ontwikkelingssamenwerking en SRGR en erken dat we ook track record hebben op het werken met religieuze leiders, en: neem een keer een leider mee op werkreizen!”

Islamitische interpretatie van het huwelijk is niet meer van deze tijd
Natasha Sajjad werkt voor Rutgers WPF Pakistan als Advocacy Officer en houdt een vurig pleidooi voor het laten horen van progressieve islamitische stemmen. “Islam is geen religie met een gestandaardiseerde visie op seksualiteit. Interpretaties en wetten over bijvoorbeeld abortus verschillen enorm per land. In Pakistan en Indonesië zijn wetten voor meerdere uitleg vatbaar daar is abortus iets makkelijker dan bijvoorbeeld in het Midden-Oosten. De islam biedt dus geen kader voor verklaringen voor de onderdrukking van vrouwen. “Progressieve stemmen worden vaak niet gehoord en dat moet veranderen! Wij moeten die promoten, met hulp van social media, om zo een tegengeluid te geven aan de massa van ouderwetse stemmen in het Midden-Oosten, Syrië of Egypte. Dit proces kost tijd, maar ik geloof erin.”

Natasha Sajjad, Rutgers WPF Pakistan, foto Ed Lonnee voor Rutgers

Natasha Sajjad, Rutgers WPF Pakistan, foto Ed Lonnee voor Rutgers 

Jet Bastiani, genderspecialist bij Plan Nederland, vertelt in een videoboodschap vanuit Mozambique dat de rechten van meisjes in dit land nauwelijks gerespecteerd worden. Een kwart van de bevolking hangt traditionele religies aan en gaat uit van lokale wetgeving. Deze blijkt vaak traditioneler dan de landelijke op het gebied van discriminatie en onderdrukking. “Verder zie ik ook een grote invloed van Amerikaanse ngo’s, die nog de ABC-methode prediken. Hiermee blijft onveilige seks onbesproken”.  Bastiani vertelt dat Plan werkt aan het versterken van meisjes zelf, door middel van theater en gesprekken. “De kracht van de meisjes om tradities om te buigen en religieuze leiders te overtuigen is geweldig om te zien”.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons