Hoe ga je om met een vreemdganger?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het pijnlijkste, moeilijkste, maar ook meest intrigerende aan vreemdgangers, zijn de vrouwen die bij ze blijven. Voor veel feministen is het antwoord op de vraag of vreemdgaan goedgekeurd kan worden een vanzelfsprekende, dikke, vette, nee.

OneWorld Mediacafé Nieuw Feminisme
Kom op donderdag 17 november naar Pakhuis de Zwijger en praat mee met Christelle Munganyende, Mounir Samuel, Linda Duits en Justine van de Beek, onder leiding van Milouska Meulens. Meld je hier aan.

De cultuur van vreemdgaan onder heteroseksuele mannen is namelijk sterk verbonden met seksisme en de machocultuur. Die machocultuur heeft ook invloed op de manier waarop we naar vreemdgangers en hun maîtresses kijken. Maîtresses worden gezien als verleidelijke duivelinnen die de weerloze man uit het nest van hun partner lokken.

‘Meisjes plagen, kusjes vragen.’ Door ons vroeg aangeleerd gebrek aan eigenwaarde tolereren vrouwen veel bullshit. Voor de zwarte vrouw is de problematiek van vreemdgaan een stuk complexer. Mede door culturele botsingen en historische achterstelling van de zwarte man is er ontmenselijking en ontmannelijking, die hij in sommige gevallen zal proberen te compenseren met zo veel mogelijk vrouwelijk schoon. Becky’s with the good hair, noemen we die schoonheid nu, het universele symbool voor ‘de andere vrouw’ en de denigrerende benaming die Beyoncé gebruikte voor de minnares van haar partner Jay Z. Als het alfamannetje vreemdgaat, vechten de vrouwen het uit in een muziekvideo.

Zware straf

Maar vreemdgaan is en blijft de verantwoordelijkheid van de vreemdgaande partner. Invloedrijke zwarte feministische denker en activiste Bell Hooks was het felst in haar kritiek op de eenzijdige hereniging van Beyoncé naar Jay Z in Lemonade. ‘Vergiff enis kost bloed, zweet en tranen. Hereniging is enkel mogelijk als de pijn en inspanning van beide kanten komt.’

Vreemdgaan is en blijft de verantwoordelijkheid van de vreemdgaande partner

Vragen over correct gedrag van een ‘échte’ feminist zijn beperkend. Dergelijke voorwaarden aan het goede of slechte vrouw-zijn, houden geen rekening met machtsstructuren. Met onderdrukte vrouwen die vanwege fi nanciële afh ankelijkheid, angst of gemeenschapsdruk de partner niet kunnen verlaten. Getrouwde vrouwen die omwille van hun kinderen blijven, verliezen na een scheiding een groot deel van de fi nanciële middelen voor het gezin.

Op de stoffige zolderkamer van mijn ouderlijk huis vond ik onlangs een foto van tante Betty, met haar altijd perfect gekleurde rode lippen die nooit afgaven op onze witte theekopjes. ‘Is een speciaal trucje voor’ zei ze dan, knipogend naar mij en mijn moeder. Tante was een vrijgevochten getrouwde Afrikaanse vrouw met allure, de enige in haar soort die ik kende. Toen Betty van mijn oom ging scheiden, verloren we contact met de familie.

Polygamie

Als we het hebben over vreemdgaan, moeten we het ook hebben over het construct dat monogamie eigenlijk is. Het is het meest voorkomende model in Westerse of verwesterde maatschappijen, terwijl ongeveer 80 procent van de culturen over de wereld een systeem met meerdere liefdespartners kent. In veel gevallen betekent polygamie een grote mate van onderdrukking van de vrouw, maar in de moderne context hoeft dat niet altijd het geval te zijn. In een maatschappij waar monogamie geen vereiste meer is en het huwelijk niet als een eindstation wordt beschouwd, en een levenspartner dus niet eenmalig is, hoeft ‘vreemdgaan’ geen noodzaak of probleem meer te zijn.

Jaren na de scheiding ben ik erachter gekomen dat de man van tante Betty er een maîtresse op na hield. Een minnares waar hij uiteindelijk mee zou trouwen. Tijdens haar zwangerschap bleek echter dat het kind van de minnares niet van mijn oom was. “Karma heeft soms een rare wending”, zei mijn tante met een ondeugende blik.

Zoete wraak

Het is te makkelijk vreemdgaan te interpreteren als individuele geïsoleerde gebeurtenis. Het is een fenomeen, gebonden aan de machocultuur en beïnvloed door maatschappelijke machtsverhoudingen. Het is deels een concept dat we zelf gecreëerd hebben in een maatschappij waarin monogamie norm en eis is geworden. Maar zolang de vrouw in haar keuzevrijheid beperkt wordt, is polygamie ook niet de oplossing.

Zolang de vrouw beperkt wordt in haar keuzevrijheid, is polygamie ook niet de oplossing

Vrouwen en feministen zouden vreemdgaan nooit moeten accepteren. De mate waarin ze zich ertegen kunnen en willen verzetten, hangt af van hun machtspositie in de maatschappij. De zwarte ervaring kent een specifiek soort machocultuur, maar ‘meisjes plagen, kusjes vragen’ is universeel. Voor Beyoncé is het makkelijker zich te verzetten dan voor Betty. Maar Beyoncé bleef en Betty ging. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is de pijn en het bedrog van de zwarte man. Beyoncé zong over vergiffenis, maar in haar ogen las ik verdriet. Betty vergaf niet, in haar ogen geluk en zoete wraak. Samen met de maîtresses van hun mannen, ondergingen ze gemeenschapsdruk en publieke vernedering. Als de man met vuur speelt, is het de vrouw die haar vingers brandt.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons