Drie jaar geleden ontmoette Mwajuma, terwijl ze nog op school zat, een jongen. Net als haar moeder werd ze op haar vijftiende zwanger. “Ik werd zwanger omdat ik niets wist over veilig vrijen. Ik wist niet hoe ik een condoom moest gebruiken of dat ik een soa kon oplopen”, vertelt Mwajuma. “Laat staan dat ik had gehoord van hiv”. Inmiddels is Mwajuma ook een alleenstaande moeder. Samen met haar dochter Samia woont ze nog steeds bij haar grootmoeder in huis.
Het risico dat meisjes lopen
Dit is Mwajuma’s verhaal, maar ook het verhaal van duizenden andere tienermeisjes in Tanzania. Net als Mwajuma zijn namelijk bijna 40 procent van de Tanzaniaanse meisjes tienermoeder. Als meisje loop je daarnaast nog veel meer risico’s. Zo krijgen meisjes bijna tweederde van de hiv-infecties onder jongeren, en heeft ruim eenderde van de jonge vrouwen te maken gehad met seksueel geweld tijdens hun kindertijd.
De grootste oorzaak van tienerzwangerschappen? Een gebrek aan kennis over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, maar ook armoede en groepsdruk spelen een rol. “Meisjes hebben vaker dan jongens te maken gehad met seksueel geweld”, vertelt Alison Jenkins van Unicef Tanzania. “Vooral geweld tussen partners komt veel voor.” Een kwart van de meisjes denkt dat een man zijn vrouw mag slaan wanneer ze geen zin heeft in seks.
Niet meer naar school
“Ongelijke toegang tot middelbaaronderwijs betekent dat veel meisjes de voordelen missen van een goede opleiding”, vertelt Alison. Veel meisjes stoppen met school, zo ook Mwajuma. Ze wilde niet meer naar school omdat leerlingen en leraren haar stigmatiseerden door haar zwangerschap. “Ik vond het verschrikkelijk dat mijn klasgenoten naar school gingen, terwijl ik thuis moest blijven om voor de baby te zorgen”, vertelt ze.
Haar grootmoeder hoorde van een door Unicef gerund project voor kwetsbare jonge meisjes. Deze meisjes ontmoetten elkaar in een buurtcentrum, dat toevallig dicht bij Mwajuma huis lag. Daar werden trainingen verzorgd door jonge vrouwelijke mentoren. “Mijn oma was zo onder de indruk van het project dat ze me meteen vroeg om mee te doen”, vertelt Mwajuma.
Elk uur worden 30 adolescenten (10-19 jaar) besmet met hiv. Maar 20 procent van de meisjes en 29 % van de jongens (15-19 jaar) weten hoe hiv wordt overgedragen en hoe het voorkomen kan worden. Van elke 250.000 nieuwe hiv-infecties onder adolescenten (15-19 jaar), zijn er 160.000 onder meisjes. Dat is 64 procent.
Kennis is macht
Het project heeft als doel om jongeren te leren over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Het is gericht op adolescente meisjes die niet meer naar school gaan en daardoor erg kwetsbaar zijn. Door het versterken van hun sociale en economische netwerken probeert het project hiv-infecties en tienerzwangerschappen onder jongeren te voorkomen. Daarnaast wordt er specifiek aandacht besteed aan het veranderen van maatschappelijke en culturele normen rondom seks.
Mwajuma’s verhaal laat zien dat een focus op adolescenten en hiv van groot belang is. Veel meisjes en jongens missen de kennis om zichzelf te beschermen. Vandaar dat hiv-infecties onder adolescenten, in tegenstelling tot andere leeftijdsgroepen, nog steeds toeneemt. Door meisjes en jongens informatie te geven over veilige seks kan een grote verandering teweeg worden gebracht.
Verantwoordelijker
Voor Mwajuma heeft die verandering al plaats gevonden. “Ik heb nu al drie keer een hiv-test laten doen. Ik ben nu veel verantwoordelijker”, lacht Mwajuma. ” No way dat mijn dochter op haar vijftiende zwanger raakt!”
