ColombiaColombia
heeft na Syrië het grootste aantal ontheemden ter wereld. Nergens is de verwoesting van gewapend conflict zo aanwezig als in de havenstad Buenaventura. Vrouwen van Afro-Colombiaanse afkomst zijn vaak het slachtoffer. De gewapende groepen (guerrilla’s en paramilitairen) mishandelen, martelen of verkrachten vrouwen en kinderen om hun macht te tonen of moorden uit wraak.
Mariposas, vlinders, heten de vrouwen die andere vrouwen helpen. Ze geven trainingen, zorgen voor medische en psychische hulp, rapporteren seksueel geweld en geven voorlichting over hoe de jeugd weerhouden kan worden van criminaliteit. Butterflies werkt volgens het Afro-Colombiaanse principe van comadreo: het samenzijn met vrienden om te roddelen, te knuffelen, elkaar te helpen. “Dit werkt heel goed, vrouwen komen samen zodat ze ervaringen kunnen delen, elkaar kunnen steunen en bewustzijn te creëren om te voorkomen dat hun kinderen bij de gewapende milities terecht komen.”
Gloria Amparo zucht. “Sinds de oprichting van Butterflies is de gewelddadige situatie in Colombia en Buenaventura helaas niet veranderd.” Sterker nog, de situatie in de havenstad is volgens een recent rapport van het Norwegian Refugee Council eerder verslechterd. De werkloosheid is er torenhoog, huiselijk geweld neemt toe, het aantal mensen dat in extreme armoede leeft ook. “Gewapende groepen blijven onschuldige slachtoffers maken en er is totaal geen hulp van bovenaf. Dit treft vooral de Afro-Colombiaanse gemeenschap.”
Dagelijks in gevaar
“Alle vrijwilligers van Butterflies lopen dagelijks gevaar: om opgepakt te worden omdat ze vrouwen sterker maken. Als je daar te veel aan denkt, kun je je werk niet doen. Ik weet dat ik een keer vermoord kan worden, maar wat moet ik anders? Niks doen? Dat is geen optie. We proberen trouwens niks in het geheim te doen en zijn transparant in alles: ze komen er toch wel achter”.
Het resultaat van vier jaar keihard werken door de vrijwilligers van Butterflies stemt hoopvol: meer dan duizend vrouwen en hun gezinnen zijn geholpen, de gemeenschap heeft meer kennis over haar eigen rechten en steeds meer vrouwen durven hun mond open te doen. Ook belangrijk: langzaamaan lukt het om samen te werken met andere organisaties die iets kunnen betekenen, zoals kerken en lokale overheden. “Ze moeten naar ons luisteren.”
Testimonial Luz Dary Santiesteban
(38 jaar) is een van de vrouwen die in contact kwam met Butterflies: “Zes jaar heb ik gezwegen over de verkrachtingen door militairen die ik had meegemaakt, terwijl mijn dochter toe moest kijken. Dankzij de workshops bij Butterflies weet ik meer over mijn rechten, heb ik mijn mishandeling aangegeven en hulp gezocht. Door dit netwerk van vrouwen heb ik mijn eigenwaarde hervonden.”
‘Deze prijs betekent dat we gezien worden’
“Persoonlijk betekent deze prijs voor mij dat we in staat zijn om nog meer ‘vlinders’ te zoeken: vrouwen die weer andere vrouwen en kinderen kunnen helpen. Ik hoop dat ons netwerk steeds groter wordt, dat we ook in andere steden in Colombia kunnen werken, maar ook daarbuiten, ook in Europa. Want ook daar worden vrouwen mishandeld en uitgebuit.”
“Dankzij deze prijs worden we hopelijk gezien als organisatie die er toe doet. Hoewel de Colombiaanse regering ons – behalve een tweet van 140 tekens – nog niet officieel gefeliciteerd heeft, krijgen we nu buiten Colombia wel de kans om de kracht van vrouwen te laten zien. Dit ís een stap in het proces van vrede, voor een toekomst met minder geweld en uitbuiting. Want vrouwen leren via Butterflies hun rechten kennen, voor zichzelf te zorgen en op te komen.
Safe house
Gloria weet al precies wat Butterflies met het geld gaat doen: “We gaan een safe house maken, een veilige plek waar vrouwen en kinderen maar ook de vaders – als die er zijn – kunnen samenkomen. Hier krijgen ze trainingen, internet- en computerles, leren ze zichzelf te onderhouden, kunnen de kinderen sporten en spelen. Hoewel we de armoede en het geweld niet kunnen veranderen, kunnen we de vrouwen wel weerbaarder maken.”
De kracht die van Gloria afspat – ze geeft deze week interviews aan de lopende band, onderhoudt ’s avonds via Skype contact met het thuisfront en coördineert Butterflies op afstand – is voelbaar. “Dit werk gaat dag en nacht door, en ik doe het met liefde. Ik kan niet anders.”
