In het diversiteitsdebat wordt vaak vergeten dat het doel niet is ‘diverse mensen’ erbij te betrekken omdat het ‘anders zielig is’, maar om met verscheidenheid een broodnodige sterkere samenleving op te bouwen. Terwijl er allerlei initiatieven opkomen om van deze planetaire klont een harmonieuzer geheel te maken, zijn er ook groepen die zich vooral verenigen in haat tegen de Ander. Het is niet zozeer een verschil tussen links of rechts, als wel een verschil in perspectief: ben je vóór betere levens of strijd je vanuit doodsangst?
Ik ben de psychotherapeutische vakliteratuur in gedoken om beter te begrijpen waarom zo veel bewegingen (van piemelroepers en Pegidamoeders tot neohippies en yogimillennials) binnen onze samenleving op dit moment in rap tempo samensmelten en afsplitsen.
Wie kun je vertrouwen, waarbij voel je je thuis en waarin kun je je herkennen in een onveilige, steeds veranderende en grootschaliger wordende, omgeving? Haat. Volgens een essay in een Amerikaans vakblad voor psychologie en psychiatrie is dat geen slecht nieuws, maar simpelweg de evolutie van liefde.
Iemand die intens verlangt naar een samensmelting met de Ander zal bij continue frustratie van die behoefte uit wanhoop gaan verlangen naar een abrupte en intense losscheuring van die Ander. Die Ander is voor veel gemeenschap georiënteerde wezens in eerste plaats hun ouders. Die ouders worden op latere leeftijd de (patriarchale) overheid en vervolgens de samenleving die uit onder andere vreemdelingen bestaat.
Het is dus geen toeval dat dat losscheuren van de bedreigende Ander, in wie het vertrouwen verloren is, altijd als groepsactiviteit plaatsvindt. Vergezeld van gezellige haatliedjes en samenzweerderig taalgebruik. Zo vindt men toch nog die felbegeerde Ander. Het is natuurlijk fijn als we dit bewust en met zo min mogelijk omwegen en pijn zouden kunnen verwezenlijken.
Zoals Wilders zelf al wijselijk antwoordde op kritische vragen over zijn samenwerking met Front National: ‘Verschillen onderling maken een groep sterker.’
