‘We zijn voorzichtig geworden nu Bolsonaro gewonnen heeft’

“Mogen we niet praten?”, probeert Brito nog. Het mag niet baten. Ook niet dat een oudere vrouw met een kind op de arm tussenbeide komt en zegt dat ze het zo leuk vindt wat de vrouwen doen. “Ik haat deze supermarkt, maar mijn man wilde er vandaag per se heen vanwege de aanbiedingen. En dan zie ik deze prachtige groep vrouwen die mooie poëzie voordragen. Daar kun je toch niet tegen zijn?!”

Vijf minuten later gaan de vrouwen weer met de roltrap naar beneden. “Vies tuig”, sist een man die hen passeert. De vrouwen bijten van zich af. Hij bindt in en versnelt zijn pas. Ze steken de straat over om daar hun poëtische voorstelling voort te zetten.

Ze spreken over de vrouw die verkracht wordt door haar man die zijn loon altijd te laat krijgt, over de vrouw die zich bedrinkt omdat ze door de buurt niet wordt geaccepteerd zoals ze is, over de lesbienne die de banden met haar familie moet verbreken om met haar vriendin te kunnen zijn en over het belachelijk maken van de dichter: ‘Ga toch een vak leren!’ Veel publiek trekken ze niet, maar aan de overkant van de straat luistert een oudere vrouw aandachtig. Even lijkt ze te overwegen om over te steken, maar dan stopt een taxi, en weg is ze.

Marielle Franco was een zwart, lesbisch gemeenteraadslid in Rio de Janeiro. Ze nam het op voor de arme bewoners van de achterbuurten, voor vrouwen en LHBTI’ers. In maart dit jaar werd Franco samen met haar chauffeur doodgeschoten, na afloop van een bijeenkomst in het centrum van Rio. Het politieonderzoek verloopt moeizaam. Er zijn beschuldigingen van obstructie van het onderzoek, omdat de opdrachtgevers van de moord waarschijnlijk bij de autoriteiten zelf gezocht moeten worden.

“We zijn voorzichtig geworden, zeker nu Bolsonaro gewonnen heeft, want zijn aanhangers voelen zich vrij om mensen aan te vallen die hen niet zinnen”, verklaart Leticia Brito. “Ik let heel goed op om te zorgen dat er niks gebeurt. Terwijl we hier onze poëzie stonden voor te dragen, kwamen er auto’s voorbij met mensen die uit het raam hingen en dingen riepen. Daar links staat al een tijdje een auto geparkeerd met mensen erin. Je weet nooit wat ze gaan doen. Misschien zijn ze wel bewapend. We doen niks fout, we dragen alleen maar onze poëzie voor en als zij dat niet toestaan, dan overtreden zíj de wet.”

Brito: “Onze gedichten gaan over seksueel geweld tegen vrouwen, ook binnen het gezin. We hebben al een paar keer meegemaakt dat vrouwen na afloop hulp kwamen vragen. Toen Gênesis een keer een gedicht over hiv voordroeg, kwam er een vrouw huilend op ons af. Ze bleek, samen met haar vriend, seropositief te zijn. Bolsonaro wil niet langer kosteloze zorg aan deze mensen geven. Op de dag dat hij is gekozen, hebben zijn aanhangers mensen, waaronder homo’s, op straat aangevallen. Hoe erg zal dit worden?”