Sekswerkers niet langer online welkom

Ook sekswerkerorganisatie PROUD organiseert, vooraf aan haar protestmars te Amsterdam, een informatiebijeenkomst over privacy. De focus op sekswerk en ICT is een reactie op FOSTA-SESTA, een recente Amerikaanse wetswijziging. Met FOSTA-SESTA worden online platformen, zoals websites en social media-accounts, voor het eerst verantwoordelijk gesteld voor de content van internetgebruikers. Ook in Nederland wordt soortgelijke wetgeving voorgesteld, als onderdeel van het zogenaamde ‘pooierverbod’.

De wetswijziging heeft ook een opvallende tegenstander; slachtoffers van mensenhandel zelf, verenigd in Survivors Against SESTA en via hashtags als #LetUsSurvive, ‘laat ons overleven’. Mensen die sekswerk doen en daarbij mogelijk slachtoffer zijn geweest van mensenhandel spraken zich gezamenlijk uit tegen FOSTA-SESTA.

Freedom Network USA, het grootste netwerk van hulpverleners voor mensenhandelslachtoffers, sluit zich hierbij aan. “FOSTA criminaliseert sekswerkers achter een schijn van helpen van mensenhandelslachtoffers. Dit is een verspilling van gelimiteerde overheidsgelden en vervolgt sekswerkers voor de strategieën die hen veilig houden.”

Door de opkomst van het internet is het voor sekswerkers ook makkelijker geworden om zelfstandig klanten te werven, zonder tussenkomst van uitbuitende derde partijen. Sekswerkers hebben zo ook de mogelijkheid gekregen om potentiële klanten makkelijk te screenen op afstand – om ze te spreken, beoordelen en eventueel te weigeren.

Binnenshuis werken, screening en het uitwisselen van kennis met collega’s zijn de drie belangrijkste veiligheidsstrategieën voor sekswerkers, aldus de International Women’s Health Coalition in The Verge. Betaalbare advertentiesites en social media zorgden ervoor dat deze strategieën haalbaar werden voor veel meer sekswerkers, juist ook gemarginaliseerde groepen werkers die geen toegang hebben tot high class escortnetwerken. FOSTA-SESTA heeft daarom veruit de meeste impact op sekswerkers die toch al een hoger risico lopen op geweld en uitbuiting.

Daarnaast vormden advertentiesites een belangrijke partner in het vinden van slachtoffers van mensenhandel. Zo werkte advertentiesite Backpage nauw samen met wetshandhaving in opsporing van mensenhandelslachtoffers – voordat het platform werd gesloten.

Jaimie Walton was als kind slachtoffer van mensenhandel en seksueel misbruik en zet zich nu in voor lotgenoten via de Wayne Foundation. Ze vertelt: “Advertenties zijn bewijsmateriaal. Die advertenties waren de manier waarop we vermiste kinderen konden terugvinden. Nu is die informatie verplaatst naar moeilijk te vinden plekken, waardoor ons werk onmogelijk wordt.”

Survivors Against SESTA constateert dat advertentiewebsites in rap tempo sluiten en dat sekswerkers worden geweerd van mainstream platformen, van Reddit tot Instagram. “Sekswerkers worstelen met het vinden van nieuwe platformen om te adverteren”, zegt sekswerker Arabelle Raphael in de Huffington Post. “De bekende manier van werken is verdwenen. Slechte klanten gebruiken dit in hun voordeel, door te proberen om sekswerkers hun prijzen te laten verlagen, door grenzen te pushen, door te dreigen dat sekswerkers niet rond kunnen komen als ze hen weigeren als klant. FOSTA heeft een speeltuin gecreëerd voor uitbuiters.”

Sekswerkers rapporteren dat ze benaderd worden door dubieuze ‘managers’ nu zelfstandig klanten werven lastiger is geworden. Het lijkt erop dat FOSTA-SESTA precies het stereotype pooier creëert dat het zou moeten tegengaan. Laura LeMoon, overlever van mensenhandel en sekswerker, sluit zich hierbij aan. “Ze maken misbruik van de situatie waar sekswerkers nu in zitten. Dit is waarom ik zeg dat FOSTA-SESTA mensenhandel juist laat toenemen. Ik ben benaderd door pooiers. Het zijn bloedzuigers. Ze verdienen geld aan ons ongeluk.”

De omvang van de gevolgen voor niet-sekswerkers zijn nog niet helder. De Wall Street Journal merkt op dat FOSTA-SESTA zich ook richt op dating websites. Enkele kleine platformen voor bdsm’ers1 en fetisjisten zijn gesloten, een platform voor seksuele educatie meldt discriminatie door grote platformen vanwege ‘seksuele content’. Het is nog onduidelijk welke vrijheden wetshandhavers en bedrijven als Facebook krijgen in het surveilleren van ‘mogelijke sekswerkers’. Op straat worden transvrouwen van kleur vaak aangehouden op verdenking van prostitutie – komt er een online versie van walking while trans?

Privacywaakhonden die zich uitspraken tegen FOSTA-SESTA vragen ook aandacht voor het gevaarlijke precedent dat FOSTA-SESTA schept: welke uitzondering op CDA zal volgen, nu het legaal mogelijk is om dienstverleners verantwoordelijk te houden voor de content van gebruikers?

De regering heeft hier vooralsnog geen boodschap aan. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is van plan van sekswerk buiten de vergunde sector een misdrijf te maken. Vergunde bedrijven worden zoveel mogelijk gesloten en nieuwe vergunningen hoeven straks niet langer te worden verleend. Dat maakt de meeste prostituees in Nederland ineens criminelen.

Ook is de regering bezig met een voorstel rond een zogenaamd ‘pooierverbod’. Deze wetswijzigingen maken het strafbaar om sekswerkers zonder vergunning te helpen. Het wordt dan illegaal om een woning te verhuren aan een prostituee en om diensten te leveren aan sekswerkers als bijvoorbeeld boekhouding, transport of beveiliging. Dat wordt dan in de wet beschouwd als ‘pooierschap’.