Homofobie is geen grap

Alleen gaat het bij al deze voorbeelden niet om een accurate tekening van een echte gebeurtenis. Zonder de seksloze, gebroederlijke kus, en diens metafoor van overeenstemmende politiek, zien we slechts twee politieke leiders die zoenen. Allen zijn het heteroseksuele mannen die mede dankzij precies dat privilege aan de macht zijn gekomen. Zeker in het geval van Trump die met zijn geschiedenis van seksueel misbruik van vrouwen en zijn overwinning op Clinton, een beroep doet op giftige heteronormativiteit. En dan is de grap dus: de grootst denkbare belediging en vernedering voor mannen is ze afbeelden als queer.

Hoe kan de functie van een grap zijn om de macht belachelijk te maken, als de grap op zichzelf macht in stand houdt? Het is precies dit aspect van satire dat verloren is gegaan bij de afbeelding van innig zoenende heteroseksuele politieke leiders. In plaats van hun eigen politiek om zeer machtige mensen belachelijk te maken, wordt een gemarginaliseerde groep hiervoor gebruikt.

Wellicht kun je beredeneren dat Trump of Poetin in hun trots gekrenkt zullen zijn als ze zichzelf op homo-erotische afbeeldingen zien, maar dat verandert niets aan hun politiek die de eigen heteroseksualiteit als norm ziet en al het andere onderdrukt. Terwijl we lachen om de optie van een queer-Trump, maakt zijn regering het moeilijker voor stellen van hetzelfde geslacht om te adopteren en is Poetins Rusland al jaren gevaarlijk voor LHBTQIAP+ mensen.

Maar ook in Nederland werkt de grap niet. Dit is hetzelfde land waar 29 procent van de bevolking aanstoot neemt aan zoenende mannen (tegenover 11 procent van de mensen die aan zoenende mannen en vrouwen aanstoot neem), en waar een postercampagne met zoenende mannen vernielingen en controverse opwekte. Nederland acht intimiteit tussen mannen nog steeds zo onwenselijk dat het alleen acceptabel is als fictief scenario ter ridiculisering van heteromannen.

De video van The New York Times, zoals zovele satirische campagnes, toont wereldleiders die queermensen actief onderdrukken, in een queer-context. Het is het type satire dat geen rekening houdt met machtsverhoudingen en daarom gedoemd is ze te reproduceren. Prikkelender zou zijn om niet homofobie te gebruiken als satirisch middel, maar juist de onderliggende macht die queermensen uitsluit en Trump en Poetin groot heeft gemaakt. En wellicht is dat de kern. Want wie prikkelende satire wil maken van Trump en Poetins politiek, zou moeten erkennen dat juist heteronormativiteit er een inherent onderdeel van is.