Hoe banken sekswerkers tegenwerken

Het argument werd: het is lastig voor sekswerkers om klant te worden bij ASN omdat sekswerkers contant geld accepteren. Hoe dat sekswerkers onderscheidt van andere kleine ondernemers, blijft onduidelijk.

Dit akkefietje doet denken aan het communicatief geklungel van de Triodos Bank in 2015. Deze duurzame bank stelt dat ze wilt bijdragen aan positieve maatschappelijke veranderingen. Toch weigerden zij PROUD, de Nederlandse belangenvereniging voor sekswerkers, als klant.

Triodos steunde het doel van PROUD om betere werkomstandigheden voor porno-acteurs te realiseren, maar weigerde de organisatie – omdat zij zich associëren met porno-acteurs die onder slechte arbeidsomstandigheden werken. Eerder weigerden ook de Rabobank (2010) en de ING (2001) sekswerkergroepen als klant, zoals gerapporteerd op Sekswerk Erfgoed.

Zo worden sekswerkers en hun bedrijven, vrijwel altijd afgewezen voor bankproducten zoals een zakelijke rekening, een lening of hypotheek. Betalingsverwerkers zijn notoir anti-sekswerk, waardoor kleine pornoproducenten en camming modellen online geen geld kunnen verdienen buiten enkele grote distributieplatformen om, die uiteraard bijzonder hoge tarieven rekenen.

Ook verzekeraars laten zich liever niet in met mensen van lichte zeden. Uit een verkennend onderzoek van PROUD, genaamd Bedankt voor uw interesse (2016):

“Beleidsmakers geven echter aan geen cases te kennen van sekswerkers die geen verzekering af kunnen sluiten. Als oriënterend onderzoek heeft een PROUDlid 7 verzekeraars benaderd voor het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering en een aansprakelijkheidsverzekering. 4 van de verzekeraars wijzen de sekswerker expliciet af op basis van diens beroep. 2 verzekeraars geven aan geen advies te kunnen geven. 1 verzekeraar geeft geen reactie.”

Een cynicus zou kunnen beweren dat het voor de betrokken politici veel oplevert om te claimen dat ze zich inzetten voor sekswerkers, zeker in verkiezingstijd, maar weinig om daadwerkelijk resultaat te leveren.

De realiteit is echter complexer. Sekswerkers maken zoveel vormen van discriminatie mee, dat het ook met goede wil lastig is om betekenisvolle verandering teweeg te brengen. Het is moeilijk om radartjes in het groter geheel te verbeteren wanneer de delen stug blijven doordraaien.

Zelfs al zouden banken prostituees niet discrimineren, dan is het nog steeds risicovol om op papier eerlijk te zijn over je beroep. Zo ambieert de regering bijvoorbeeld wetgeving die iedereen strafbaar stelt die “financieel voordeel” haalt uit de werkzaamheden van een prostituee.

Wil je als sekswerker dat je huisgenoten, boekhouder, secretaresse of chauffeur geïdentificeerd kunnen worden als ‘pooier’ via je bankrekening? En zelfs wanneer je wel een pinautomaat weet te bemachtigen: een deel van je klanten durft niet eens te pinnen. Verschillende ‘stukjes’ discriminatie, wantrouwen, stigma en angst houden elkaar zo in stand.

Meer gebruikelijk zijn kleinere initiatieven. Zo begon sekswerkergroep Hoymas in 2015 een kleine spaarregeling voor en door mannen die sekswerk doen in Nairobi, Kenia. Het spaargeld werd geïnvesteerd een klein taxibedrijf, bemand door (ex)sekswerkers. Een lokale sekswerker bank in Mumbai, India, gaf tien jaar met succes opties tot sparen en lenen voor duizenden sekswerkers.

Vanwege de ernstige vormen van discriminatie die sekswerkers meemaken, is voor-en-door-sekswerkers al langer het devies voor succesvolle projecten van gezondheidsorganisaties en in de strijd tegen geweld en mensenhandel. Opvallend is dat overheden vaak barrières opwerpen voor deze innovatieve interventies. Zo neemt de VS in rap tempo wetgeving aan die online kennisuitwisseling en veiligheidsmaatregelen verder criminaliseert.

In Nederland zijn al zo’n tien jaar kleine coöperaties actief die verzekeringen bieden voor sekswerkers, maar deze initiatieven kunnen er zeker van zijn constant in conflict te zijn met de Belastingdienst. De Belastingdienst is bovenmatig wantrouwend naar sekswerkers en hun bedrijven.

Dat banken sekswerkers weigeren, is dus teken van een stigma in allerlei sectoren waaronder de financiële dienstverlening. Banken dragen zo bij aan verdere stigmatisering van sekswerkers: sekswerkers moeten hun financiële zaakjes op orde hebben, maar mogen dat nergens regelen. Ze worden van het kastje naar de muur gestuurd. Het moet wel, maar het mag niet.