“Vanavond maar geen Starbucks”

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Geen latte macchiato meer van Starbucks. Geen happy meal bij Mac Donalds, en niet meer pompen bij Shell Is dat de manier om je onvrede als burger te tonen, om invloed uit te oefenen en de macht van deze multinationals aan banden te leggen? Of zijn er andere manieren om hun macht te betwisten? Maandagavond organiseerde Somo, onderzoeksorganisatie naar multinationals en Studium Generale van de Universiteit Utrecht de lezing Power to the people.

Het imposante academiegebouw naast de Utrechtse Dom is volgepakt met studenten, onderzoekers en andere geïnteresseerden. De ongeveer 200 aanwezigen zijn gekomen voor Eva Joly, voormalig onderzoeksrechter en Europarlementariër, Martyn Day, Brits mensenrechtenadvocaat en prof. dr. Ewald Engelen, financieel geograaf aan de Universiteit van Amsterdam. De drie sprekers van de avond betichten multinationals van belastingontwijking, straffeloosheid en ander machtsmisbruik. Via smartphone en tablet kan het publiek mee discussiëren. Computerschermen aan middeleeuwse pilaren tonen direct de resultaten van de publieke opinie. Tussendoor tonen de schermen cartoons die tijdens de avond worden gemaakt. Tweets worden de wereld ingestuurd. Één daarvan valt op: “Vanavond maar geen Starbucks op het station”.
[[{“fid”:”22985″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:690,”width”:1024,”style”:”width: 250px; height: 168px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Van eigen schuld naar eigen verantwoordelijkheid
Sinds het begin van de 20ste eeuw werden bedrijven steeds groter, steeds meer internationaal en daarmee steeds moeilijker te controleren. De macht van multinationals leek onaantastbaar. Engelen wijst op onze rol: “Wij, of eigenlijk onze politici, hebben toegestaan dat ze zo monsterlijk zijn geworden door deregulering, liberalisering en privatisering.” Nieuws over vervuiling van de oceaan, barre werkomstandigheden in de textielindustrie en grootschalige belastingontwijking brengen echter de donkere kanten van onze favoriete merken steeds meer aan het licht. Hoe houd je bedrijven verantwoordelijk voor hun productieketen en hun activiteiten aan de andere kant van de wereld?

Hoe kunnen we, niet alleen als consument via een transparante markt, maar ook langs democratische wegen, bedrijven stimuleren tot verantwoord ondernemen? Joly gelooft in de macht van de consument. De juriste wijst ons op onze eigen verantwoordelijkheid. Wij kunnen zelf beslissen welke producten we kopen en van wie. “Kies producten van lokale bedrijven en sluit een rekening af bij een eerlijke bank. Bovendien leven we in een democratie, dat betekent dat we als burger ook onze politici en daarmee enigszins de politieke koers kunnen bepalen.”
[[{“fid”:”22986″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:683,”width”:1024,”style”:”width: 250px; height: 167px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Power to the People
Op de vraag: hoe leg je de straffeloosheid van multinationals aan banden, kiest een groot deel van het publiek voor ‘Naming and shaming’, het aanwijzen en veroordelen van grote bedrijven die onethisch gedrag vertonen. Day, die op dit moment Shell aanklaagt voor het vervuilen van de Nigerdelta, wijst daarbij op het belang van sociale media. Joly noemt als voorbeeld de publieke protesten bij filialen van Starbucks afgelopen winter in Londen toen bekend werd dat de koffieketen veel te weinig belasting afdroeg.  

Naast publieke protesten, pleit Engelen voor een sterke overheid die bedrijven controleert en banken reguleert. “Bankieren is te belangrijk om aan bankiers over te laten.”, aldus de financieel geograaf. Ook ziet hij een belangrijke rol voor de pers bij het aan de kaak stellen van het machtsmisbruik van grote organisaties. “We hebben het de afgelopen jaren te druk gehad met onszelf. De tijd is gekomen om het handelen van multinationals en grote financiële instanties kritisch te volgen en te reguleren. De economische crisis kan onze ‘window of opportunity’ zijn.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons