Ontploffing in kerncentrale Normandië

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

‘Britten sluiten over tien jaar de vuilste kolencentrales’ kopte NRC Handelsblad eind 2015. Was er dan eindelijk een land dat concrete stappen zet om over te stappen op groene energie? Helaas had dat goede nieuws een donker randje.

Ten eerste omdat het dus nadrukkelijk niet gaat om álle kolencentrales. De modernste centrales, uitgerust met apparatuur om CO2 op te vangen, blijven gewoon open. Daarnaast kiezen de Britten niet voor groene energie als alternatief — zoals de Duitsers dat jaren geleden wel deden met hun Energiewende — maar voor gas en kernenergie. Niet bepaald energiebronnen van de toekomst, zou je zeggen. Klimaatactivisten en milieuorganisaties reageerden dan ook enigszins verbaasd. De campagneleider van Friends of the Earth, Simon Bullock, vergeleek het met een alcoholist die in plaats van twee flessen whisky per dag, twee flessen port gaat drinken.

Twijfel over België

Ten zuiden van onze landsgrenzen zijn het de Belgen die de wenkbrauwen doen fronsen. Twee veertig jaar oude reactoren van de kerncentrale in Doel blijven namelijk nog eens tien jaar in werking. Het energiebedrijf Electrabel tekende in 2015 een overeenkomst met de Belgische regering om voor die periode de centrale verder uit te baten. Een eindje verderop, dichtbij de Nederlandse grens, ligt de Belgische kerncentrale Tihange die ook nog volop in bedrijf is. Beide kerncentrales zijn ongeveer even oud als de enige Nederlandse kerncentrale (in Borssele), maar ze lijken een stuk onbetrouwbaarder.

Nu landen gedwongen worden om hun CO2-uitstoot aan banden te leggen, komt kernenergie weer om de hoek kijken als 'duurzaam' alternatief

In december 2015 werd er in Doel voor de tweede keer een kernreactor stilgelegd nadat een waterlek op Eerste Kerstdag ook al tot een tijdelijke stopzetting van een andere reactor leidde. Een reactor van de centrale in Tihange werd in september stilgelegd vanwege een technisch defect. Er heerst dan ook grote bezorgdheid onder Nederlandse burgers die vlak bij de Belgische grens wonen. Nadat een aantal Brabantse en Limburgse burgemeesters de landelijke politiek hier op aansprak, is er voor het eerst een Nederlandse delegatie controles komen uitvoeren. De vraag is of dit de bezorgdheid zal wegnemen.

Wat er mis is met kernenergie

Het was natuurlijk te verwachten: nu landen steeds meer gedwongen worden om hun CO2-uitstoot aan banden te leggen, komt opeens kernenergie weer om de hoek kijken als ‘duurzaam’ alternatief voor kolen- en gascentrales. Op het eerste gezicht lijkt het inderdaad oplossingen te bieden nu er een ambitieus klimaatakkoord ligt en groene energie nog in de kinderschoenen staat. Maar is dat ook zo? Daarvoor moeten we eerst weten wat kernenergie precies is.

In een kerncentrale wordt energie opgewekt door atoomkernen te splijten. Hierdoor ontstaat warmte, waarmee stoom kan worden opgewekt. Door de stoom langs turbines en generatoren te leiden, ontstaat er elektriciteit. Voordeel: er komt (vrijwel) geen CO2 vrij. Nadelen: kernsplitsing levert radioactief afval op wat nog eeuwenlang levensgevaarlijk blijft en waarvoor we eigenlijk geen oplossing hebben.

Voorstanders zeggen dat de nieuwste centrales zó veilig zijn dat de kans op ongelukken minimaal is. Probleem is alleen dat lang niet alle actieve kerncentrales van de nieuwste soort zijn. Verre van dat, zelfs. China bouwt op dit moment 25 nieuwe kerncentrales, waarvan er 14 gebaseerd zijn op verouderde technologie. Dat is namelijk een stuk goedkoper. Daarnaast wordt er vaak gesproken over een (theoretische) kans van één op een miljoen waarbij er een fataal ongeluk zou kunnen plaatsvinden. Maar zelfs dat blijft een kans die we niet kunnen riskeren. Simpelweg omdat we het niet kunnen navertellen als het eenmaal misgaat.

Valse belofte

In januari 2016 presenteerde minster Kamp zijn langverwachte energierapport. Hierin wordt de Nederlandse energievoorziening voor de lange termijn geschetst. Volgens Kamp is het tijdperk van fossiele energie wel voorbij, maar tegelijkertijd zegt hij dat alle nu bekende technologiën belangrijk blijven in de overgangsfase naar meer duurzame energie. Ook kernenergie en schaliegas blijven bespreekbaar. Greenpeace reageerde kritisch op het rapport en noemde het ‘inspiratieloos’. Mij stoort vooral het gebrek aan duidelijke plannen om Nederland nou eindelijk eens te vergroenen.

Een klein scheurtje in een kerncentrale zorgt voor levensgrote problemen waar feitelijk niemand een oplossing voor heeft

Van het ongeluk met de kerncentrale in Tsjernobyl in 1986 kon je nog denken dat het om verouderde Russische technologie ging, maar bij de ramp in Fukushima (2011) was dit wezenlijk anders. Japan is immers een hightech land waarvan niemand vermoedde dat het zulke fouten zou maken. Dat geeft precies aan waar de schoen knelt. Een ontploffende gascentrale of omvallende windmolen levert betrekkelijk weinig schade op, maar één klein scheurtje in een kerncentrale zorgt voor levensgrote problemen waar feitelijk niemand een oplossing voor heeft.

Ik hoop vurig dat Nederland en andere landen niet de fout maken om kernenergie te zien als een betrekkelijk onschuldig alternatief nu groene energie nog niet volledig in onze behoefte kan voorzien. Persoonlijk heb ik liever een kolencentrale van de nieuwste generatie (waarbij CO2 wordt afgevangen en restwarmte wordt gebruikt om energie op te wekken) dan de nucleaire variant. Maar het allerbeste zou natuurlijk zijn om dubbel zo hard door te gaan met innoveren in groene energie en ons niet te laten verleiden door mooie praatjes. Kernenergie is een valse belofte die op geen enkele manier bij de 21e eeuw hoort.  

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons