De Nederlandse klimaatbeweging is te elitair, concludeerde Lawrence Cheuk, voorzitter van Jongeren Milieu Actief, in een eerder opiniestuk. Uit verschillende hoeken kreeg hij bijval, maar de discussie moet volgens hem nog een stap verder gaan.
Stap één is gezet. De eerste overwinning is binnen: niemand ontkent dat de milieubeweging een selecte club is die bestaat uit voornamelijk witte, hoogopgeleide, heteroseksuele mannen en vrouwen. Annemarie Opmeer en Bart Mijland erkennen dat diversiteit binnen de milieubeweging een gemis is.
Tijd voor stap twee: wat gaan we eraan doen? Waar Bart Mijland ingaat op vermijdbare achterstelling en uitsluiting van mensen door (onbedoeld) racisme en seksisme binnen de milieubeweging, gooit Annemarie Opmeer het over een andere boeg. Ons elitaire clubje wereldverbeteraars sluit mensen uit om hun gedrag en omdat ze te populistisch zijn, stelt zij. Hoe realiseren we nou daadwerkelijk een diverse en sterke beweging? Bart Mijland en Annemarie Opmeer concluderen allebei dat mensen hun sociale gedrag moeten veranderen.
Dat is wel een zeer individualistische benadering. Daarmee komen we er niet. De milieubeweging moet nu vooral niet in een kramp schieten en gaan navelstaren. Daar is geen tijd voor en dat is ook niet nodig. Diversiteit bereik je niet alleen. We moeten dat samen doen. Mét de mensen, NGO’s, verenigingen, stichtingen en andere soorten groepen die normaal niet behoren tot de beweging. Ook mensen met een anti-EU of anti-immigratie standpunt. Ook mensen die elk jaar met het vliegtuig hun verre familieleden opzoeken. We moeten als beweging de dialoog met hen aangaan en continu blijven voeren. Want de milieubeweging heeft ze nodig.
Als wij oproepen tot klimaatactie, moeten we rechtvaardig zijn. Wij moeten ons realiseren dat mensen hun banen verliezen bij de kolencentrales of olieplatforms als wij onze zin krijgen en die sluiten. Dus moeten we samen met hen pleiten voor goede oplossingen, voor sociale vangnetten, voor iets dat hun bestaan niet in onzekere tijden brengt.
We moeten ons realiseren dat mensen hun banen verliezen bij kolencentrales en olieplatforms
Anti-immigratie sentimenten stuiten iedereen in de klimaatbeweging op de borst, maar kijken we wel goed naar de oorzaken van die sentimenten? Alleen als het eigen bestaan onzeker is of als de samenleving niet zorgt voor de ‘eigen’ zwakkeren als bijvoorbeeld de ouderen maar wel voor immigranten, veroorzaakt dat een anti-immigratie sentiment.
We moeten samen met mensen uitleggen wat de oorzaken zijn van immigratie. Laten zien wat de situatie is van het land van herkomst en hoe we dat kunnen oplossen zodat migranten niet hoeven te vluchten en dat mensen hier niet bang hoeven te zijn voor een grote druk op de samenleving om hen op te vangen.
Annemarie Opmeer wijst erop dat we minderheden niet met goed fatsoen kunnen vragen om te consuminderen. Ik zeg: praat met ze en vraag aan ze wat ze wel kunnen en willen doen. En sluit iemand die het vliegtuig pakt voor een ver familiebezoek niet bij voorbaat uit. We moeten samen kijken naar de verandering die zij wel teweeg kunnen brengen en wat zij ons kunnen leren zoals zonnepanelen op hun dak of een vegetarische lifestyle net als ik. Want de milieubeweging heeft ze nodig.
Ik begrijp nog steeds niet waarom de milieubeweging niet tot nauwelijks toenadering zoekt tot minderhedenorganisaties. Ook nu weer dreigt de discussie alleen over hen in plaats van met hen worden te gevoerd. Laten we ze nou eens opzoeken. Zij kunnen ons attenderen op de zwakke punten, zij kunnen zorgen voor de aansluiting die nodig is om van de milieubeweging een echte brede beweging te maken. Divers en sterk. We hebben ze hard nodig. want we naderen steeds sneller de situatie waarin we die sterke beweging nodig hebben om aan de noodrem te trekken om desastreuze gevolgen voor de samenleving en de economie te voorkomen.
