Festivalorganisaties geven bezoekers het groene voorbeeld

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

In Nederland alleen al worden jaarlijks ongeveer achthonderd festivals georganiseerd. De 22 miljoen mensen die daar op af komen, gaan vaak met de auto of bus, kopen een wegwerptent die ze vervolgens achterlaten op de camping en eten tussen het feesten door een vette hamburger. Alles om even een weekend te genieten. Dus sta je liever niet stil bij de milieubelasting van een festival, maar toch is die groot. Troep belandt in de natuur voordat het wordt opgeruimd en er moet stroom opgewekt worden voor de foodtrucks en podia. Een gemiddeld regionaal buitenfestival heeft een CO2-uitstoot van zes kilogram per bezoeker (gelijk aan zo’n 60 kilometer met de auto). En die is achteraf moeilijk te compenseren. Kan het allemaal niet wat duurzamer?

Milieubelasting

De meest vervuilende factor van een openlucht festival is afval. Iedere bezoeker zorgt voor ongeveer 1,60 kilo. Afval heeft een aandeel van 29 procent in de totale milieubelasting van een festival. Daarna komen brandstoffen voor stroomproductie, publieksvervoer en goederentransport, zo blijkt uit onderzoek van Stimular.

Tijdens ADE Green (onderdeel van ADE) op 19 oktober wordt duidelijk dat deze vraag al een aantal jaren hoog op het lijstje staat bij festivalorganisaties. De conferentie is bedoeld voor iedereen die werkzaam is in de festival- of duurzaamheidssector, maar ook voor geïnteresseerden die een kijkje achter de schermen van festivalorganisaties willen nemen. Er zijn verschillende workshops en panelgesprekken waar gediscussieerd wordt over zaken als afval, veganistische foodtrucks en duurzame innovaties op festivals.

Afval-loos

Ik ben aanwezig bij het panelgesprek ‘Waste Free Festivals’, waar het tijd is voor zelfreflectie door de festivalorganisatoren. Drie van de zeven festivalsorganisaties die vorig jaar tijdens ADE de Green Deal tekenden, blikken hier terug op de resultaten van afgelopen jaar. Een van de doelen is dat er in 2018 op een festival 25 procent minder afval wordt gemaakt, ten opzichte van 2014. Ook moeten festivals tegen die tijd minstens de helft van het afval gescheiden inzamelen en de helft van het ingezamelde plastic recyclen. “Ik had niet verwacht dat we na een jaar al resultaat zouden zien”, aldus Paul Schurink, die namens Green Events – een platform voor verduurzaming van evenementen en festivals – festivals adviseert op het gebied van duurzaamheid. De organisatoren laten tijdens de paneldiscussie zien dat het tegendeel is bewezen.

Als resultaat had DGTL festival bijna geen plastic afval meer

Een van de eerste stappen richting een afvalloos festival van het elektronische muziekfestival DGTL was het verbannen van plastic wegwerpbekers. Ze pasten afgelopen editie voor het eerst een hardcup systeem toe. De bezoekers betalen een half muntje (ongeveer 1,50 euro) voor een harde beker, die ze bij ieder nieuw drankje kun ruilen voor een schone. Aan het eind van de dag krijg je je borg terug, of neem je de beker mee naar huis. Het hardcup systeem wordt al op veel kleinschalige festivals toegepast, maar is voor een festival met 40.000 bezoekers een hele uitdaging. Jasper Goossens, werkzaam bij DGTL vertelt: “Als resultaat hadden we bijna geen plastic afval meer. Iedereen vond het eerst even wennen, maar achteraf waren er veel positieve geluiden.”

Paul Schurink, Tijl Couzy (Into the Great Wide Open), Jasper Goossens en Lyke Poortvliet tijdens de paneldiscussie.
 

Een ander geslaagd initiatief in het kader van de Green Deal, vond deze zomer plaats bij dancefestival Mysteryland. Op de festivalcamping liepen speciale green teams en guardians rond om afval te prikken en bezoekers aan te moedigen de camping schoon te houden. “De vrijwilligers hielpen bezoekers bij aankomst met het sjouwen van hun bagage”, licht Lyke Poortvliet van evenementenbureau ID&T tijdens haar presentatie toe. “De tweede dag deelden ze vuilniszakken uit terwijl ze de bezoekers vroegen om op te ruimen bij de tent.” De foto’s op het scherm van een festivalcamping mét groen gras en bijna geen afval, doen geloven dat het inderdaad effect heeft gehad. “Bezoekers betalen voor de complete festivalervaring, en hebben uiteindelijk liever een schoon festivalterrein. Investeer daar in, en maak het onderdeel van de ticketprijs.”

Verbannen burgers

Later zit ik bij het panelgesprek ‘Happy Belly, Happy Planet’, waar gepraat wordt over hoe het eten op festivals kan bijdragen aan een beter milieu. Moeten de klassieke hamburger en pizza niet langzaam vervangen worden voor vegetarisch- en duurzamer eten?

Drie festivals deden het: DGTL verkocht dit jaar voor het eerst geen vlees en vis meer, net als het kleinschalige muziekfestival Shambala uit Engeland. Op het Belgische Hardcore festival Ieperfest staan alleen maar veganistische foodtrucks. Martijn de Walle (Ieperfest) ontving weinig negatieve reacties: “Je raakt misschien wat mensen kwijt, maar je trekt ook veganisten aan die blij zijn dat ze geen eigen eten mee hoeven te nemen.”

Chris Johnson (Shambala) was wat huiverig om al het vlees van de menukaart te halen. “Een mondige minderheid was nogal boos. Ze vonden dat hun recht op een keuze werd afgenomen.” De discussies vinden de organisatoren een goed teken: ze willen met hun keuze ook bewustzijn creëren over de impact van vlees op het klimaat.

Tijdens de conferentie wordt in ieder geval duidelijk dat duurzaamheid niet langer gezien wordt als een ‘moetje’ en organisatoren veel eigen initiatief nemen, en niet wachten tot het hen wordt opgelegd. En met succes, zo blijk uit resultaten die tijdens de middag gepresenteerd worden. In het geval van DGTL leverde 40.000 bezoekers die twee dagen geen vlees eten volgens de organisatie een besparing van 53 ton CO2 (gelijk aan 350 retourvluchten van Amsterdam naar Parijs) en 14 miljoen liter water op.

Luie bezoekers?

Wat verrassend genoeg niet aan bod kwam tijdens de discussies op ADE Green, was de rol van de festivalbezoeker. Ook zij geven aan een schoon en duurzaam festival te verkiezen boven een grasveld vol plastic bekers. Maar in hoeverre zijn ze zélf verantwoordelijk voor een duurzaam festival? Hoe kan het dan dat organisaties nog steeds huiverig zijn om ongezonde en niet-duurzame hamburgers te verbannen van hun festival? En waarom zijn er speciale greenteams nodig om bezoekers er van te overtuigen hun tent niet in de natuur achter te laten?

Mensen moet soms even een spiegel voorgehouden worden om ze te laten beseffen wat ze aan het doen zijn

Hierover sprak ik met sociaal psycholoog Reint Jan Renes, lector aan de Hogeschool Utrecht en gespecialiseerd in communicatie en gedragsverandering. Waarom kost het zoveel moeite om bezoekers hun beker in de prullenbak te laten gooien?

“Wanneer je op een festival bent, speelt dat mee in de keuzes die je maakt. Voor opruimen is enige wilskracht en zelfregulering nodig. Als we ontspannen zijn en alcohol drinken, zoals op een festival, laten we dat sneller los en gooien we onze troep eerder in het gras. Ook is een festival een beetje van iemand anders, net als op een feestje, waar de gastheer of –vrouw de troep later wel opruimt. Dat geeft bezoekers nog minder het gevoel dat ze zelf iets moeten doen. Je bent te gast.”

We zijn ons er volgens Renes wel goed van bewust dat we verantwoorde keuzes moeten maken – zoals ons afval netjes weggooien of gezond eten – maar het kost ons ook energie. “Als je mensen de keuze geeft tussen een appel of een kroket, kiezen ze vaak bewust voor de appel omdat het gezonder is. Maar wanneer we even geen zin of energie hebben om stil te staan bij de juiste keuze, kiezen we ook wel eens voor de kroket.”

Spiegel

Renes is positief over de aanpak van Mysteryland. “Het is zeker effectief om eerst een band met bezoekers op te bouwen door te helpen met hun bagage. Volgens het wederkerigheidsprincipe wil je dan ook iets terugdoen voor diegene. De vraag om op te ruimen valt dan heel natuurlijk en zal weinig weerstand krijgen. Ook moet mensen soms even een spiegel voorgehouden worden om ze te laten beseffen wat ze aan het doen zijn.”

Dit werkt op een bewust niveau, maar volgens Renes moeten mensen ook op een onbewust niveau gestimuleerd worden. Zo zorgen knalgroene afvalbakken in Rotterdam er nu voor dat er minder afval op straat belandt. “Dit doen festivalorganisaties al heel goed. Maar soms kost het alsnog teveel gedoe om iets weg te gooien. Als je de omgeving aanpast en het de bezoeker gemakkelijk maakt, gaat er een hoop vanzelf.”

De festivalorganisaties lijken zich er tijdens ADE Green goed van bewust dat er van hen een voortrekkersrol verwacht wordt. De resultaten van de Green Deal zullen in 2018 aantonen wat de innovaties op het gebied van afval hebben opgeleverd. Als ook grote en kleine bedrijven samenwerken met festivals, kunnen de innovaties en goede ideeën (ook op het gebied van energie en sanitair) hopelijk breder worden toegepast, bijvoorbeeld in grote steden.

Als festivals het goede voorbeeld blijven geven en laten zien dat het ook groen en schoon kan, en aanzetten tot debat, zullen de bezoekers een duurzaam festival als vanzelfsprekend gaan zien.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons