E-Stone Batteries: 100% groene stroom dankzij antieke accu’s

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Groene energie heeft een nadeel: het is er niet altijd als je het nodig hebt. Zonnepanelen hebben zon nodig en windmolens, juist, wind. Hoe kom je dan ’s nachts en op windstille dagen aan elektriciteit? Een oplossing is om opgewekte stroom op te slaan in batterijen. Helaas blijven grote accu’s duur en de benodigde grondstoffen zijn schaars. Voorlopig zijn we – kort samengevat – afhankelijk van gas-, kern- en kolencentrales om stand-by te staan als er te weinig groene stroom voorhanden is.

Tenzij je het helemaal anders aanpakt. De frisse, Nederlandse start-up E-Stone Batteries zoekt niet naar een nieuwe techniek, maar verbetert een stokoude: de loodzware, bijna onhandelbaar grote batterijen die Thomas Edison – uitvinder van onder andere de grammofoonspeler – in 1901 ontwikkelde. Deze antieke accu’s kunnen hier én in ontwikkelingslanden een interessante rol spelen in de overgang naar schone energie.

Ze zijn oerdegelijk en gaan makkelijk twintig jaar mee

Russische tractor
“Momenteel wordt er veel geld gestoken in onderzoek naar zo licht mogelijke batterijen voor bijvoorbeeld elektrische auto’s of smartphones”, zegt oprichtster Vera Bachrach (1989) in het Amsterdamse laboratorium van E-Stone Batteries. “Maar voor batterijen die grootschalig energie moeten opslaan, is gewicht of omvang helemaal niet belangrijk. De accu’s van Edison zijn groot en zwaar, maar hebben belangrijke voordelen: ze zijn niet duur om te maken en de belangrijkste grondstoffen – nikkel en ijzer – zijn wereldwijd ruim voorradig en niet giftig.”

Edisonbatterij - nikkel ijzer accuBeeld: Wikipedia

Bachrach laat op haar laptop wat foto’s zien van deze nikkel-ijzer accu’s, die ooit populair waren maar de afgelopen decennia in onbruik zijn geraakt (zie kader).

“Zoals je ziet zijn het vrij grote en lompe batterijen. Maar ze zijn oerdegelijk en ze gaan makkelijk twintig jaar mee. We vergelijken ze wel eens met een oude Russische tractor: groot en zwaar maar ook goedkoop en onverwoestbaar.”

Toepassingen
Ze mogen dan ouderwets zijn, toch zijn er vandaag de dag veel toepassingen denkbaar voor dit soort batterijen. Je zou ze bijvoorbeeld in je schuur kunnen zetten om ze op te laden met je zonnepanelen. Een Nederlands gezin zou met pak ‘m beet zestien zonnepanelen en een Edison-batterij ter grootte van een flinke koelkast het hele jaar van elektriciteit verzekerd kunnen zijn, zegt Bachrach. Boeren of bedrijven kunnen een lege loods vullen met batterijen en deals sluiten met commerciële zonne- en windparken: jij wekt de stroom op, ik sla ‘m op voor momenten dat je niet kunt leveren. Op die manier wordt het landelijke elektriciteitsnet ontlast en hoeven minder fossiel gestookte elektriciteitscentrales stand-by te staan.

In ontwikkelingslanden kunnen de batterijen scholen, ziekenhuizen of zelfs hele dorpen van goedkope, betrouwbare en schone stroom voorzien. De ronkende en roetspuwende dieselgeneratoren kunnen dan naar de sloop.

Edison revisited

 

Thomas Edison kreeg in 1901 patent voor zijn batterij, bestaande uit nikkel, ijzer en koolstof. De Edisonbatterij was populair en werd onder andere gebruikt in de eerste elektrische auto’s die in bijvoorbeeld New York reden. Maar in de jaren twintig van de vorige eeuw maakte de efficiëntere loodaccu opgang en raakte de Edisonbatterij uit beeld. Alleen als noodstroomvoorziening in bijvoorbeeld mijnen, sluizen of ziekenhuizen werd de antieke batterij nog gebruikt. Sinds de jaren zeventig wordt de Edisonbatterij nauwelijks meer geproduceerd. 
E-Stone Batteries is niet het enige bedrijf dat de Edisonbatterij nieuw leven in wil blazen. Onderzoekers van Stanford University meldden bijna drie jaar geleden dat zij de batterij met nano-technologie aanzienlijk wisten te verbeteren. 

Gepatenteerde innovatie
Toch hebben de antieke batterijen belangrijke nadelen: ze hebben onderhoud nodig en bij het laden en ontladen gaat relatief veel energie verloren. Thomas van Dijk (1986), de andere oprichter van E-Stone Batteries, werkte tijdens zijn Delftse studie aan het verbeteren van de antieke technologie. Hij slaagde daar naar eigen zeggen in en wist met zijn gepatenteerde techniek de belangrijkste bezwaren weg te nemen. “Het is ons gelukt om ze zo goed als onderhoudsvrij te maken, wat een groot pluspunt is in met name ontwikkelingslanden. Ook zijn ze veel efficiënter geworden.”

Alleen: Van Dijk en Bachrach zijn er nog niet geslaagd om hun uitvinding op grote schaal te reproduceren. “Als dat niet lukt, is onze uitvinding weinig waard”, zegt Van Dijk. “De juiste samenstelling is cruciaal, en die luistert zeer nauw. Het is een zoektocht van trial and error.”

Monnikenwerk
Die zoektocht is momenteel in volle gang. In hun laboratorium in de Amsterdamse Watergraafsmeer zoeken Bachrach en Van Dijk met enkele werknemers en stagiaires naar de juiste verhoudingen tussen de grondstoffen. In een soort vermengmachine worden poeders gemengd. Daarna gaan ze in een pillenpersmachine die het mengsel perst tot hoopje ter grootte van een kleine knoopcelbatterij. Vervolgens gaan de staaltjes in afgedankte machine uit een Amerikaanse laboratorium om te testen hoe goed ze elektriciteit vasthouden en weer afgeven. Elke week sturen ze de meest succesvolle staaltjes naar een laboratorium in Delft voor verdere analyses.

“Monnikenwerk”, lacht Bachrach. “We hebben al duizenden staaltjes gemaakt. Allemaal met de hand.”

“En best stressvol”, zegt Van Dijk, “want met onze investeerders hebben we afgesproken dat we in juli 2015 beslissen of we door gaan of niet. Voor dat go/no go-moment moeten we dus wel wat kunnen laten zien.” Er is nog geen doorbraak, zegt Van Dijk: “We maken vorderingen, en weten nu beter in welke richting we moeten zoeken. Maar we zijn er nog niet.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons