Apple presenteert vandaag naar verwachting de iPhone 6 en de Apple Watch. Maar hoe groen zijn deze Apple’s? Vorige week bracht Greenpeace het rapport ‘Green Gadgets: designing the future’ (pdf) uit. Greenpeace constateert een groeiende vraag naar groenere, langer levende elektronische toestellen en dat de elektronica-industrie deze vraag poogt te beantwoorden. De tijdlijn van 2005 tot en met 2012 (p 10-11) visualiseert de vooruitgang.
Vooral Apple krijgt regelmatig een lintje. Het bedrijf wordt onder meer geprezen om het publiceren van de koolstofvoetafdruk van al haar producten en het hoge recycling percentage. Greenpeace maakt uiteindelijk onderscheid tussen de ‘leiders en uitvoerders’ (Apple, RIM, Sony en Nokia) en de ‘compromisten en achterblijvers’ (HP, Dell, Lenovo, LGE, Samsung, Toshiba and Microsoft).
Vijf opvallende feiten uit het Greenpeace-rapport
- In 2013 zijn wereldwijd 226 miljoen tv’s verkocht en maar liefst 1,8 miljard mobiele telefoons. Naar voorspelling groeit de verkoop van mobiele gadgets met zes procent tot 2,5 miljard in 2014.
- Een onderzoek van de Verenigde Naties (2013) voorspelt dat elektronica-afval zal stijgen van bijna 50 miljoen ton in 2012 – zo’n 7 kilo per persoon – tot 65,4 miljoen ton in 2017.
- De broeikasgasuitstoot van de productie van Apple in 2013 en Samsung in 2012, is bij elkaar opgeteld 35 miljoen ton. De bedrijven stootten evenveel broeikasgassen uit als heel Slowakije in 2010.
- Ruim 50 procent van de markt voor mobieltjes is in handen van bedrijven die de schadelijke chemicaliën PVC-plastic en gebromeerde vlamvertragers (BFR’s) volledig uit hun productie hebben geband. Wat de productie van televisies betreft, zijn de schadelijke chemicaliën nog wel te vinden bij alle merken.
- Voor alle elektronicabedrijven geldt dat de productie het meeste energie kost. Naar schatting zal de CO2-uitstoot door mobieltjes in 2017 oplopen tot 122 megaton, waarvan 60 procent door de productie.
Duurzaamheid als trend
Rank a Brand bracht in juni 2014 een soortgelijk onderzoek uit: ‘Sustainable Electronics: how fair is your phone?’ (pdf). Twintig merken werden beoordeeld op 37 criteria met betrekking tot milieubeleid, ecologische verantwoording en arbeidsomstandigheden. Mario Dziamski (31) leidde het onderzoek van Rank a Brand. “Het valt me op dat elektronicabedrijven steeds meer aandacht besteden aan de duurzaamheid van hun product”, zegt hij. “Ze worden hiertoe aangezet door meerdere partijen, maar met name Greenpeace, Milieudefensie en SOMO hebben veel druk uitgeoefend. Op de markt zelf is dit terug te zien in zowel de vraag van de bewuste consument als in het duurzame aanbod van de concurrentie, zoals de Fairphone en NagerIT.”
Als bedrijf je inzetten tegen kinderarbeid is populairder dan beleid voeren tegen klimaatverandering
Ook volgens Rank a Brand doet Apple het beter dan gemiddeld, maar nog lang niet ‘goed’. Apple blijft steken op het C-label, samen met Nokia. Alleen Fairphone doet het beter. Tot nu toe gebruiken alle twintig merken minstens twee van de volgende schadelijke chemicaliën in hun productieproces: ftalaten, beryllium, antimoon, gebromeerde vlamvertragers en PVC. Lees hier andere opvallende resultaten uit het onderzoek van Rank a Brand.
Eerlijke telefoon nog buiten bereik
Dziamski ziet trending topics wat betreft maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) door elektronicabedrijven. “Grote elektronicamerken richten hun mvo-beleid vooral op gevoelige onderwerpen met betrekking tot het algemeen belang, of onderwerpen die economische potentie hebben of populair zijn, zoals kinderarbeid en conflictmaterialen. Maar er worden geen overtuigende resultaten gepresenteerd aan de hand van beleidsveranderingen op deze problemen. Klimaatbescherming, zoals afvalvermindering en een verbeterde levenscyclus van een product, lijkt niet de voorkeur te hebben om in het mvo-beleid op te nemen. De uitzondering op deze regel is dat er wel wordt gelet op het gebruik van schadelijke chemicaliën.”
Wanneer Dziamski de eerste echte ‘fair phone’ verwacht, vindt hij moeilijk te voorspellen: “Er is nog een lange weg te gaan. Fairphone laat goed zien hoe moeilijk het is om een telefoon volledig duurzaam te produceren. Ook dit merk moet nog veel doen om zijn belofte waar te maken.”
Niet alle fabrieken van Apple zijn transparant
Transparantie over chemicaliën
Duurzaamheid is meer dan groen doen. Eerlijke arbeidsvoorwaarden tellen mee, zo vindt ook Pauline Overeem (49), coördinator van het GoodElectronics Network. “De afgelopen maanden is er internationaal meer aandacht voor het gebruik van chemicaliën door elektronicaproducenten, mede door toedoen van de media en organisaties zoals Green America, SOMO en de FNV. Grote merken zeggen dat ze ermee bezig zijn en dat hun werknemers geen gevaar lopen. Maar de transparantie over het werkelijke gebruik van chemicaliën is beperkt. Ook de fabrieken waar Apple producten laat maken, zijn niet transparant.”
Medewerkers die lang meegaan
Werken met schadelijke chemicaliën kan negatieve effecten hebben op de gezondheid. Overeem: “Er is een groot verloop van werknemers in de productieketen van de elektronica-industrie. Ze worden slecht geïnformeerd en getraind over veiligheid en gezondheid op de werkplek. Regelmatig melden werknemers gezondheidsklachten. In sommige gevallen is er zelfs sprake van leukemie en andere vormen van kanker."
"Ook in de keten van het Nederlandse bedrijf ASM International, met hoofdkwartier in Almere, zijn mensen blootgesteld aan benzeen en ziek geworden", vertelt Overeem. Het Chinese (voormalig) dochterbedrijf van ASMI levert aan Apple. Recentelijk is in de de keten van Philips een soortgelijk geval bekend geworden.
"Het is vaak een ware lijdensweg voor werknemers om de juiste diagnose te krijgen – dat hun klachten werkgerelateerd zijn – zodat vervolgens de medische hulp vergoed wordt. Activisten en specialisten, zoals toxicologen, doen onderzoek naar het gebruik van chemicaliën in de elektronica-productieketen en spreken de grote merken hierop aan, maar deze bedrijven verschuilen zich vaak achter ‘specialisten’. Er zijn ook aanwijzingen dat er met bedrijfsmedische checks gesjoemeld wordt. Zieke werknemers krijgen wel eens een geldbedrag aangeboden om te schikken en geen verdere stappen te nemen.”
Verdieping
Overeem raadt de documentaire ‘Who Pays the Price. The Human Cost of Electronics’ aan: “Deze korte film vertelt over de gevaren van de elektronica-industrie in China. Werknemers vergiftigd door chemicaliën strijden voor compensatie.”
