Vegan activisme in de Balkan

“Buiten de grote steden hebben mensen vaak nog een kleine boerderij bij hun huis, en ze slachten hun eigen dieren. Mensen houden van dieren, maar ze begrijpen niet dat je ze niet moet opeten. Wij willen ze laten zien dat het ook anders kan.”

De landen van het voormalig Joegoslavië hebben gemiddeld het laagste aantal veganistische restaurants en winkels in heel Europa. “Er is één restaurant in Sarajevo waar je vegan kunt eten, maar dat is te duur voor ons.”

Sinds kort staat Vegani i veganke Bosne i Hercegovine officieel geregistreerd als ngo. Ongeveer honderd mensen zijn actief en regelmatig gaat een kleine groep de straat op. “Langzaamaan sluiten steeds meer mensen zich bij ons aan. Maar veel mensen zijn bang om anders te zijn. Als je een baan bij de overheid wilt hebben, is activist zijn niet zo wenselijk. Dus mensen houden zich liever een beetje op de achtergrond. Er rust best wel een taboe op vegan zijn.”

De mensen die deze organisatie hebben opgezet zijn op dit moment eigenlijk allemaal naar het buitenland. Veel jongeren verlaten Bosnië-Herzegovina als ze ergens anders een baan kunnen krijgen. “Ik wil juist hier blijven”, zegt Adna. “Ik wil laten zien dat we wat kunnen maken van deze organisatie. Het is belangrijk om onze dromen hier te realiseren en niet ergens anders.”

Hoewel veel Bosniërs vaak geen zin hebben in een discussie, heeft Adna wel hoop dat dit meer gaat komen. “Ik zie dat jongeren op social media steeds vaker influencers uit andere landen volgen die vegan zijn. Dat is heel belangrijk, want zij laten zien dat veganisme ook cool kan zijn.”

“Mensen geven wel geld aan opvang voor straathonden. Puppy’s zijn nu eenmaal schattig en bovendien zien mensen het leed van honden om zich heen”, zegt Adna. Sinds 2014 zet het bestuur van de Bosnische hoofdstad Sarajevo sterk in op het terugdringen van straathonden en het aantal dat nog op straat rondzwerft is flink gedaald. Dat gebeurt echter vaak met geweld. Foto’s van doodgeschoten honden circuleren op het internet. Er komen wel steeds meer opvangcentra en veel mensen uit het buitenland adopteren deze honden.

“We proberen ook samen te werken met andere dierenrechtenorganisaties. Zo hebben we laatst samen met activisten in een mars tegen bont gelopen. Het wordt steeds ietsje normaler om dierenrechtenactivist te zijn. We hebben inmiddels een mooie community opgebouwd en het is nu tijd deze echt uit te breiden”, zegt Adna vastberaden. “We moeten veganisten uit Bosnië met elkaar verbinden en activisten van ze maken.”