Insecten eten 100x duurzamer dan koe

Insecten worden gezien als een nieuw duurzaam alternatief voor vlees, maar hoe duurzaam zijn ze nu eigenlijk? En hoe worden ze gekweekt? OneWorld spreekt met levensmiddeltechnoloog Evelien Donkers. Momenteel werkt zij vanuit Nederland voor het Franse insectenbedrijf Jimini’s.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Wereldwijd eten al zo’n twee miljard mensen insecten. Waarom loopt Europa zo achter? “Dat is echt iets cultureels. In veel landen eten ze insecten uit armoede. Maar op sommige plaatsen is het juist een delicatesse”, vertelt Donkers. “In Europa voelen we die noodzaak niet en daarom eten we het niet.” Mensen vinden het daarnaast vaak moeilijk wanneer je het insect nog kunt herkennen. Bij vlees is dit anders, dat ligt in mootjes in de winkel en het lijkt in niets op het originele dier. “Jimini’s is begonnen met gekruide insecten. Dat is spannend en leuk om te showen, maar mensen eten dat meestal maar twee of drie keer. De truc is om insecten te integreren in dagelijkse voeding. Dat doen we door de insecten te verwerken in producten zoals granola, pasta en repen.” Momenteel is Jimini’s ook bezig met het ontwikkelen van insectenburgers.

Opkomst

Al eten we weinig insecten in Nederland, ze worden wel populairder. Momenteel is Nederland de grootste insectenimporteur van de Europese Unie. In de eerste helft van 2017 kochten we bijna vijf keer zo veel insecten als vijf jaar ervoor. Ook wordt de insectenkweek populair onder Nederlandse boeren: er valt geld aan te verdienen. Meer mensen worden vegetariër en daarom is er meer vraag naar alternatieven voor vlees. In Nederland zijn vijfentwintig kwekerijen actief en de markt groeit nu jaarlijks met 10 à 25 procent.

Op middelbare scholen zijn lessen over het eten van insecten in trek. “Inmiddels leveren we onze producten aan diverse scholen. Zo maken de leerlingen kennis met het eten van insecten”, vertelt Donkers. Ook zijn er een aantal universiteiten die de producten nu aanbieden in hun kantine.

“De insecten worden pas gedood als ze volwassen zijn. Het zijn dus geen zielige, kleine baby-insectjes.”

Hoe duurzaam is het?

Het grootste verschil met vlees en vis is dat er bij de insectenkweek veel minder CO2-uitstoot plaatsvindt. Een kilo insecten levert maar één procent van de CO2 op die een kilo koeienvlees vergt. Daarnaast hebben ze minder voer, water en ruimte nodig, ze veroorzaken minder afval en wat niet geconsumeerd wordt, kan goed hergebruikt worden. “En we halen onze insecten bij kwekerijen in Nederland, zodende is er geen vervuiling door vervoer”, vertelt Donkers.

Het verwerkingsproces kost wel energie. “De insecten worden eerst verwarmd met vijfentachtig graden zodat de micro-organismen doodgaan. Als je warmte gebruikt, gaat er weer iets van je duurzaamheid verloren.” Daarna worden de insecten gevriesdroogd, zodat al het water verdampt.  Ook dat is minder duurzaam. “Wat wel weer duurzaam is, is dat de producten door het vriesdrogen wel twaalf tot veertien maanden houdbaar zijn. Ook produceren we alleen op aanvraag, zodat er niks hoeft te worden weggegooid.”

pasta gemaakt van Buffalo wormen Beeld: Jimini's

Het kweekproces

De insecten leven tijdens het kweken erg dicht op elkaar, wat mensen soms zielig vinden. “Maar insecten zijn geen individuen. Ze zitten altijd in groepen en doen alles samen”, aldus Donkers. De benodigde ruimte verschilt per soort. Groepen sprinkhanen en krekels hebben meestal een ruimte nodig zo groot als een klaslokaal, terwijl meelwormen gewoon in een krat bovenop elkaar liggen. “Ze hebben niet super veel ruimte, maar voldoende om goed te kunnen leven. We gaan ervanuit dat ze het goed hebben, maar dat is heel lastig te bepalen.”

In de kwekerij krijgen de insecten alleen groente te eten met het keurmerk GMP+ (good manufacturing practice: een kwaliteitsborgingssysteem voor de humane en veterinaire voedingsmiddelenindustrie). Wel krijgen ze vierentwintig uur voor hun dood geen voeding meer zodat hun maagjes zo leeg mogelijk zijn. Dit omdat insecten vaak in hun geheel gegeten worden en mensen het idee ontlasting te eten, minder prettig vinden.

De cyclus van de insecten verschilt per soort en varieert van drie tot twaalf weken. “De insecten worden pas gedood als ze volwassen zijn. Het zijn dus geen zielige, kleine baby-insectjes.” De insecten worden in verschillende maten verkocht. Hoe ouder het insect, hoe groter.

“Wij verwachten dat ze geen pijn voelen, omdat hun zenuwstelsel anders in elkaar zit.”

Vegetariërs die insecten eten?

Vegetariërs hebben verschillende motieven om geen dieren te eten. “Wanneer jij vegetariër bent omdat je vindt dat dieren niet om jouwenwille moeten sterven, dan is dit ook gewoon een dier”, vertelt Donkers. “Maar voor vegetariërs die het doen voor de duurzaamheid, zijn insecten een goed alternatief.”

Of insecten pijn kunnen voelen, is niet bekend. De Universiteit van Wageningen doet er momenteel onderzoek naar. “Als je een insect op een hete plaat zet, dan springt hij weg, maar is dat omdat-ie pijn heeft of is het een instinctieve reactie?” vertelt Donkers. “Wij vermoeden dat ze geen pijn voelen, omdat hun zenuwstelsel anders in elkaar zit. Maar we kunnen er natuurlijk helemaal naast zitten.”

Hoe gezond is het?

Insecten bevatten veel onverzadigde vetten en B-vitaminen. Er zijn ruim tweeduizend eetbare insectensoorten, die allemaal weer andere voedingsstoffen bevatten. “Krekels bevatten bijvoorbeeld veel B12 en ijzer en zijn voor vegetariërs die wel insecten willen eten, een goede vleesvervanger.”

Zijn insecten dan de toekomst, qua vleesvervangers? Volgens Donkers is het maar een deel van de oplossing. “We zullen uitkomen op een combinatie van verschillende duurzame alternatieven.” Algen en zeewier zijn in opkomst, net als paddenstoelen kweken op restafval. “En het kweekvlees komt eraan”, zegt Donkers. “Dat wordt in een laboratorium gekweekt uit stamcellen van dieren.”

Jimini’s heeft zijn naam te danken aan het Disneyfiguur Japie de Krekel. Ben jij benieuwd naar de insectenproducten? Kijk dan op jiminis.nl

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons