Onze verre, verre voorouders deden niets anders dan ruilhandel bedrijven, van cacao bonen tot specerijen. Maar deze aloude trend is met het oog op de crisis terug van weggeweest, zeggen nu ook mainstream media als Volkskrant en Vrij Nederland. In voedselland groeit deze beweging al een tijd gestaag: met ruilhandel van zelfgemaakte sushi en Knorrs saus voor Asperges voor Quinoa, glutenvrije broodmix en een blikje doperwtjes.
Wij spraken met drie voedselruil-pioniers: Het Ruilrestaurant in Utrecht en FoodGuerrilla's GroenteRuilen en ProviandRuil.
Het RuilRestaurant
Lotte Boonstra en Eva Bullens wilden zelf een eetgelegenheid creëren maar hadden niet genoeg startkapitaal om het te starten, dus kwamen zij op het geniale idee om een restaurant te beginnen gebaseerd op ruilen.
De twee hadden een dubbele reden om met het restaurant van start te gaan. ‘Ten eerste is uit eten gaan vaak hetzelfde, we wilden iets nieuws. Ten tweede kan niet iedereen het veroorloven om vaak uit eten te gaan’. Dus vandaar dat ze dachten: waarom brengen klanten niet gewoon hun eigen ingrediënten?
Ze begonnen klein, met vrienden die meehielpen, maar al gauw hadden zij een vaste poel gecreëerd, met aan de leiding chef-kok Bernice Chappon die bedenkt wat er nu weer op het menu komt. Na reservering ontvangen de gasten een persoonlijk boodschappenlijstje gebaseerd op een bepaalde categorie (groen, groente, langwerpig, Azie, vis). Het restaurant trekt vooral klanten aan die op zoek zijn naar een nieuwe ervaring maar er wordt ook op de centjes gelet. ‘Tja, het is crisis en geld als ruilmiddel wordt steeds schaarser’. Maar ‘waarom zijn wij zo zuinig op ons geld, en niet zuinig op onze tomaten?' vraagt Lotte zich af.
Ook zijn ze ervan bewust dat het enorme voedselprobleem met ruilen niet wordt opgelost. Zo simpel is dat niet. Wel worden klanten gestimuleerd om op een hele andere manier naar eten te kijken. Zo hoef je niet per se een courgette te gebruiken voor in de pasta, maar kan die prima worden gebruikt voor een lekkere mousse. Tenslotte 'wordt er niks weggegooid want alles wat overblijft is voor het team. Die werken vrijwillig en kunnen niet mee-eten vandaag'.
En zo ‘worden er niet producten of groenten geruild, maar een dienst’. Voor de dienst die het team levert, worden ze zelfs helemaal van hun inboedel voorzien. Laatst kregen ze zomaar een oventje. Die had iemand nog staan, en deed er toch niks mee.
Ruilende FoodGuerrilla’s
De Tilburgse Anne Marie Verkade-Diphoorn richt zich op mensen thuis. Eten voor eten ruilen, that’s the idea. Probleem: haar kippen legden teveel eieren. Ze begon de eieren te ruilen met haar buren. Ze kreeg een courgette en een potje bramenjam ervoor terug. ‘Het gaat eigenlijk om spullen die je in je voorraadkast hebt staan, maar waar je nooit iets mee doet’, vertelt Anne Marie Verkade-Diphoorn. ‘Het is zonde om dat weg te gooien’. In het interview met de Volkskrant zegt Lauren Anderson dat ‘Delen verbanden genereert die het kopen bij winkels niet genereert. Dat is veel hiërarchischer, delen is horizontaal’. Anne Marie beaamt dit: ‘Zoals je vroeger niet alleen bij de buren suiker ging ruilen voor de suiker, maar ook om een praatje te maken’. Met Proviandruil wil ze meer saamhorigheid creëren, mensen in contact brengen met elkaar. Helaas is er soms nog een gebrek aan vertrouwen, ‘laatst vroeg iemand of de eieren wel echt van mij waren’.
Proviandruil trekt op dit moment twee soorten mensen aan; mensen die willen bezuinigen en de idealisten, die zich bewust zijn van de enorme voedselverspilling. Toch moet het initiatief zich gaan uitbreiden, ‘want tja, anders gaan mensen natuurlijk niet ruilen. De afstand is te groot en dan komt het niet op gang’.
De Tilburgse zit boordevol ideeën. Sinds kort heeft ze een nieuw idee: een ruilkast op wielen. Zo krijgt ze wel tien mensen op een dag die een potje jam in de kast neerleggen voor een blikje tomatensoep. Het is dus best wel een hit. En het lijkt haar fantastisch als de kasten uiteindelijk door het hele land worden verspreid.
Op de vraag of ruilen niet zomaar een hippe trend is Anne Marie het niet per se eens. ‘We houden altijd eten over’.
Stadstuinen met overvloed
Speciaal voor Moestuinders kan je je overtollige oogst via de website GroenteRuilen ruilen. Dus heb je teveel courgetteplantjes gezaaid en kom je om van de courgettes, ruil ze voor tomaten of geef ze gewoon weg! ‘Veel eigenaren van een moestuin of daktuin maken het mee dat ze opeens teveel hebben om zelf allemaal op te eten’, schrijft Dick op de Broedplaats. ‘Op het zelfde moment heeft een andere tuinier misschien een andere groente over’. Dick had zelf een daktuin en kampte met hetzelfde probleem: een overtollige oogst. Toen hij op google zocht naar een kaart die vertelt welke tuin in zijn buurt ook nog wel eens een surplus had, kon hij niets vinden.
Het leek hem handig om een slaatje te slaan uit de digitale samenleving: ‘we leven gewoon in een tijd waarin we veel makkelijker met elkaar verbonden zijn via internet’. Dick is ook van plan om een app creëren. Of we er het grote voedselprobleem mee oplossen? Tja, het is een kleine stap in de goede richting, en volgens Dick, kunnen onze foodmiles wel worden verminderd: ‘producten hoeven namelijk minder vervoerd te worden’.
