Steak

Help! Er zit adrenaline in mijn biefstuk!

De omstandigheden in fokkerijen, het transport naar slachthuizen en het slachten zelf: dat dieren daar gestrest van raken, is buiten kijf. Maar zijn die stresshormonen vervolgens in je biefstukje terug te vinden, en hebben ze invloed op je gezondheid? Diverse blogs op internet waarschuwen voor het eten van zulk ‘angstvlees’. Is dat terecht?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Met grof geweld worden de varkens vanuit de transportwagen naar de wachtkamer geleid. Het moment is daar. Terwijl de laatste minuten van hun leven zijn aangebroken, horen ze hoe hun soortgenoten onder luid gekrijs om het leven worden gebracht. Straks zijn zij aan de beurt.

De reis van stal naar slachthuis is een aaneenschakeling van stress en angst, lees ik op de website van Animal Rights. Met de beelden van het omstreden slachthuis in Tiel in mijn achterhoofd, geloof ik dat subiet. Maar dat je die stresshormonen vervolgens zelf binnenkrijgt wanneer je een biefstukje of speklap eet, en dat dit je gezondheid benadeelt, lijkt me dubieus. Toch beweren nogal wat mensen dat.

Sappig kippetje

De eerste keer dat ik zoiets hoorde, was twee jaar geleden. Een vriendin was sinds een paar maanden veganist en vertelde dat zich veel beter voelde en minder gestresst was nu ze vlees (en alle andere dierlijke producten) had afgezworen. Haar conclusie: de stresshormonen van dieren hadden invloed op haar gemoedstoestand.

Dat kwam me wat ongeloofwaardig voor. Ja, sinds ik vegetarisch at voelde ik me ook goed, misschien zelf wel beter. Maar dat had vooral te maken met het idee dat ik niet langer bijdroeg aan het grootschalige dierenleed dat schuilging achter dat sappige kippetje. Een schoon geweten voelt gewoon fijner. En aangezien ik niet wist hoe het allemaal zat, meed ik de discussie. Als zij zich er goed bij voelde, wie was ik om die gedachte te ondermijnen?

Klopt het wel?

Maar gaandeweg hoorde ik meer mensen hetzelfde beweren. Onlangs nog zei iemand: “Ik ben al een tijdje vegetariër. Vanwege het dierenleed, maar ook omdat ik me gewoon veel beter voel als ik geen vlees eet. Al die stresshormonen die erin zitten en zo, daar wilde ik vanaf.”

Tijd om uit te zoeken hoe het precies zit. Klopt het dat dierlijke stresshormonen schadelijk zijn voor onze gezondheid, of invloed hebben op ons eigen stressniveau?

Ik ben al een tijdje vegetariër. Al die stresshormonen die erin zitten en zo, daar wilde ik vanaf

Eerst eens uitzoeken wat er bekend is. ‘Stresshormonen in vlees’, typ ik in bij Google. Zo vind ik de blog cure4life: ‘Alles over gezonde voeding, ontspanning en overgewicht’. Een van de acht redenen waarom je beter geen varkensvlees kunt eten, stelt de site, is dat varkens enorm veel stress ervaren tijdens en voor de slacht, en dat die stresshormonen in hun vlees worden gepompt. ‘Wanneer jij aan het genieten bent van dat speklapje, krijg jij ook die stresshormonen binnen.’

Als ik cure4life bel met de vraag waar ze die informatie op baseren, kunnen ze niet direct antwoord geven. De blogs worden geschreven door mensen met medische kennis en die werken niet op het hoofdkantoor. Kan ik mijn vraag op de mail zetten? “Dan kunnen de medici zelf beslissen of ze er wel of niet op willen reageren.” Er kwam geen antwoord.

VleesBeeld: Pixabay

'Antibiotica bak je dood, stresshormonen niet'

Bijopdieet.nl, lees ik iets anders. Daar staat: ‘Dieren maken zelf door hun onnatuurlijke omstandigheden veel stresshormonen aan. Helaas komen al deze minder goede stoffen in het vlees terecht. Antibiotica bak je misschien nog wel dood, maar (stress)hormonen zijn kleine kristallen die goed bestand zijn tegen verhitting. Eenmaal in je lijf gaan ze verder te werk door de vetopslag te bevorderen. Of ze worden afgebroken door de lever, die daarvoor extra hard moet werken…’

Pfoe, dat is nogal wat. Ik mail Esther, diëtiste van opdieet en schrijfster van de pagwebsite, of ze me meer kan vertellen. Een seconde later krijg ik antwoord: mijn mail kon niet worden afgeleverd.

Dier-en-natuur.info.nu legt in een artikel uit waarom dierwelzijn niet alleen belangrijk is voor de veestapel, maar ook voor de gezondheid van mensen. ‘Er is immers aangetoond dat het stresshormoon, geproduceerd door dieren die aan veel stress lijden, in het vlees terug te vinden is. Dit wordt uiteindelijk weer door de mens geconsumeerd met alle gevolgen van dien.’

Klinkt beangstigend. Maar wat die gevolgen dan precies zijn, vertellen ze er niet bij. Wanneer ik wil uitzoeken wie het artikel heeft geschreven, ontdek ik dat de meer dan 100.000 artikelen op de website zijn geschreven door ruim 3000 ‘infoteurs’. Helemaal onderaan de pagina, onder het kopje ‘De kracht van InfoNu’ staat: ‘De kracht van InfoNu is niet alleen het gevarieerde aanbod, maar vooral dat iedereen artikelen mag schrijven en publiceren.’ Dat zegt genoeg.

Stresshormonen schieten omhoog

Ik zoek stug verder, en stuit op twee boeken die vlees aan stress linken. Het boek ‘Stoppen met vlees: een eerlijk verhaal over de productie en consumptie van vlees’ waarschuwt de lezer: ‘Het is bekend dat het eten van dierlijke producten ervoor zorgt dat stresshormonen in het lichaam omhooggaan. Zelfs één maaltijd hoog in dierlijke eiwitten kan binnen een halfuur na consumptie het niveau van het stresshormoon in het bloed bijna verdubbelen. Als iemand een maaltijd eet met krab, tonijn en/of kaas, schieten de stresshormonen omhoog.’

Het boek is geschreven door Robert Bridgeman, ‘het sprekende en inspirerende voorbeeld van hoe het is om vanuit je essentie te leven’.

In ‘Daytox: in zeven dagen gezond door yoga en lekker eten’ lees ik dat wanneer dieren onheus behandeld worden, ze stresshormonen aanmaken. ‘Die stresshormonen komen in vlees, boter en melk terecht en belanden uiteindelijk op je bord.’

Die stresshormonen komen in vlees, boter en melk terecht en belanden uiteindelijk op je bord

Boek 'Daytox: in zeven dagen gezond door yoga en lekker eten'Tweet dit
Tussen de zoekresultaten kom ik iets opvallends tegen: op ikeethalal.nl wordt beweerd dat lamsvlees eten stresshormonen juist kan helpen bestrijden. Dat wil zeggen: mits het lammetje grazend in een weide is grootgebracht. In het bewuste artikel staat dat ‘wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat lamsvlees een vetzuur bevat (CLA).’ Dat heeft het lichaam nodig om optimaal te functioneren. ‘Het schijnt de hersencellen te beschermen tegen onze stresshormonen, waardoor we minder onder stress te lijden hebben en ons dus beter voelen.’

Op al die sites ontbreekt echter elke wetenschappelijk onderbouwing. Enfait.nl schrijft weliswaar dat ‘verschillende onderzoeken aantonen dat wij de stresshormonen binnenkrijgen die het dier aanmaakt vlak voor de slacht’, dat je door het ‘eten van vlees deze hormonen binnenkrijgt’ en dat het ‘daarom best logisch [is] dat je meer stress ervaart.’ Bronvermelding: geen.

VleesplankjeBeeld: CreativeCommons

Wat zeggen deskundigen?

Ik besluit de vraag voor te leggen aan wetenschappers en voedingsdeskundigen. Maar helaas: ook zij kunnen niet vertellen hoe het zit. De antwoorden wisselen van “Volgens mij is daar inderdaad geen wetenschappelijk bewijs voor” tot “Dat klinkt als een verhaal waar weinig onderbouwing voor is. Mensen komen met van alles als het gaat om dit soort keuzes en ervaringen.”

Misschien weet de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit raad? Ik bel ze op. Ook zij weten niet direct een antwoord te geven. Ze beloven erachteraan te gaan.

Een dag later bel ik nog eens. Ze zijn naarstig opzoek naar iemand die hier iets over weet. Maar helaas kunnen zij, net als ik, niemand vinden die hier iets zinnigs over kan zeggen.

Het lijkt erop dat mijn zoektocht hier ophoudt. Wat ik er wijzer van ben geworden? Dieetblogs zijn niet te vertrouwen (al wist ik dat ergens ook al wel). En: wanneer je iemand wil overtuigen vegetariër of veganist te worden, hou het dan gewoon bij de feiten. Die geven overduidelijk aan dat het stoppen of minderen met het eten van vlees, een goede zaak is.

Invloed stress op smaak vlees 

Wetenschapsjournalist en gepromoveerd moleculair bioloog Hidde Boersma schrijft dat wanneer een dier stress ondervindt, het adrenaline produceert; dat zorgt ervoor dat er extra energie in de vorm van glucose in de spieren vrijkomt. ‘Die glucose wordt vervolgens omgezet in melkzuur dat de pH verlaagt. Als er tijdens de slacht te veel glucose naar melkzuur wordt omgezet, ontstaat er zogenaamd PSE-vlees (pale, soft en exudative: bleek, zacht en vochtafdrijvend). Is de glucose al eerder omgezet in melkzuur en is dit ook alweer afgevoerd, dan ontstaat er juist vlees met een te hoge pH: DFD-vlees, wat staat voor dark, firm en dry – donker, stevig en droog. Beide vleessoorten smaken slechter dan gewoon vlees.’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons