Hoe duurzaam is duurzaam, in de supermarkt?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Goed nieuws: we kopen in Nederland steeds meer duurzame dingen. Afgelopen jaar besteedden we voor zo’n 2,2 miljard euro aan duurzaam voedsel, dat is 25,2 procent meer dan het jaar daarvoor. We zijn op de goede weg, toch mogen we niet te vroeg juichen.

Wat zegt een keurmerk?
In dit geval gaat het namelijk om producten met een keurmerk of duidelijk kenmerk. Denk aan Max Havelaar voor fairtrade, UTZ Certified en Rainforest Alliance voor duurzame ontwikkeling in de productielanden, MSC voor duurzaam gevangen vis, ASC voor duurzame kweekvis, EKO voor biologisch en Beter leven voor dierenwelzijn, evenals Vrije uitloop, Milieukeur, Label rouge en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Maar daarbij is nog niet perse aandacht voor voetafdrukken, voedselverspilling, verpakkingsmateriaal of seizoensgebonden productie. Ook zijn producten die geen keurmerk dragen, maar wel duurzaam of verantwoord geproduceerd worden niet meegenomen.

Ondanks dat er afgelopen jaar veel meer duurzame producten zijn verkocht, blijft het totale marktaandeel van duurzaam voedsel vrij bescheiden. In 2012 was het 5,5 procent. Wel betreft dat een lichte stijging ten opzichte van het voorgaande jaar (4,4 procent), maar het effect is vanwege het kleine marktaandeel nog maar erg klein. Wat er eigenlijk staat is dat we met zijn allen wel heel wat biowijntjes moeten drinken om daadwerkelijk een verbetering te kunnen signaleren, dat doen we tot op heden nog niet genoeg. En voordat ik word beschuldigd om mensen aan te sporen alcohol te nuttigen: je kunt ook fairtrade chocolade eten, duurzame koffie drinken of duurzame vis consumeren.

Beter leven?
Wat verder opvalt is dat de verkoop van vlees en eieren met het Beter Leven keurmerk met 47 procent toenam. Dat komt mede doordat sommige supermarkten alle varkensvlees heeft vervangen door vlees met een Beter leven-ster. Maar die varkens mogen nog steeds niet naar buiten bijvoorbeeld. Dat is nog altijd beter dan helemaal geen sterren. Maar het kan nog stukken beter. Met drie Beter leven-sterren kunnen varkens pas een feestje buiten vieren.

Supermarkten, supermachten
Verder kopen de meest mensen duurzaam eten bij de supermarkt. Een stijging van 34 procent ten opzichte van vorig jaar. Als dit percentage verder stijgt, gaat duurzaam voedsel mainstream worden. Want de meeste Nederlanders doen hun boodschappen bij de supermarkt en door veel biowijntjes en fairtrade chocolade te kopen, wordt het marktaandeel groter en het beoogde effect op duurzame ontwikkeling ook. Toch zit er een addertje onder het gras. De vraag is namelijk hoe verantwoord supermarkten – ook wel supermachten genoemd – zelf opereren. In Nederland heeft Albert Heijn een marktaandeel van ongeveer 35,5 procent. Door zo’n dominante positie kan een supermarkt steeds lagere prijzen afdwingen en andere voordelen zoals korte levertijden doordrijven. Sommige boeren en leveranciers kunnen die druk niet aan, waardoor ze over de kop gaan. Indien ze wel het hoofd boven water houden, dan kunnen goede arbeidsomstandigheden of milieuvriendelijke bedrijfsvoering in het geding komen. En dat staat juist haaks op datgene wat men via duurzame producten wil bereiken.

Supermarkten doen er dus goed aan om niet alleen duurzame producten te verkopen, maar ook te letten op de voorwaarden die ze stellen aan hun eigen leveranciers. Daarnaast kunnen supermarkten en keurmerkinstanties samenwerken om tot nog sterkere, duurzame producten te komen (geef varkens drie sterren). En om te zorgen dat duurzame producten gekocht worden door Jan met de pet, kunnen supermarkten en ook andere winkels hun aanbod vergroten bijvoorbeeld door hun huismerk te verduurzamen. Een paar supermarkten hebben al het voortouw genomen. Hopelijk inspireert het ook andere supermarkten en winkels.

Want eigenlijk zou de consument niets meer te kiezen moeten hebben, maar zouden duurzame producten gewoon de standaard moeten zijn.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons