“Kijk, hier smeer je het kruidenmedicijn”. De Indiase dierenarts dr Punniamurthy smeert een rood en kruidig ruikend goedje over de hele uier van een koe. Nederlandse boeren, op bezoek in India, staan eromheen en kijken geïnteresseerd toe. “Veel anti-biotica zijn resistent geworden, dus ik ben op zoek gegaan naar traditionele geneesmiddelen voor vee”, zegt de dierenarts. Het rode smeersel is een Ayurvedisch middel om uierontsteking bij koeien te verhelpen.
Superbugs
In India is het heel gebruikelijk om zelf te experimenteren met verschillende soorten antibiotica. Veel geneesmiddelen kun je zo bij de apotheek krijgen, zonder recept. Als het ene niet werkt, probeer je gewoon een andere en stop je halverwege de kuur. Maar door onjuiste toepassingen is resistentie een groot probleem geworden, zowel voor mensen als voor dieren. Zo is er bijvoorbeeld een vorm van tuberculose ontstaan die resistent is voor nagenoeg alle antibiotica. Het enige middel dat nog werkt is een zwaar medicijn dat een jaar lang geslikt moet worden en zulke nare bijwerkingen heeft dat mensen vaak liever gewoon doorleven met TBC. In 2012 werd in de Indiase stad Chennai een grote conferentie gehouden waarbij actiepunten werden opgesteld om onverantwoord gebruik van antibiotica tegen te gaan en zo het ontstaan van multi-resistente ‘superbugs’ te stoppen.
Aloë vera en kurkuma
Maar dr. Punnimaurthy had al in 2002 gekozen voor natuurlijke oplossingen die hij uitprobeerde op zijn eigen koeien. “Ik leerde over traditionele medicijnen van lokale genezers, maar ook van boeren. Zo was er een 93 jaar oude boer die van zijn oom had geleerd over medicinale planten.” Het middel van dr. Punniamurthy, gemaakt van aloë vera en kurkuma, bleek te werken. “Boeren in de omgeving hoorden van het succes en begonnen het ook te gebruiken. Nu gebruikt ongeveer 25 procent van de boeren in Tamil Nadu (provincie in zuidoost-India) het, maar soms wel in combinatie met anti-biotica”, vertelt de dierenarts. Naast het middel tegen uierontsteking gebruikt dr. Punniamurthy fenegriek tegen diarree, een aandoening waar veel kalveren aan overlijden. “En er is nog zóveel meer!’, zegt hij “traditionele medicijnkennis is minstens 2000 jaar oud, dit is maar de top van de ijsberg!’
Interesse in traditionele geneesmiddelen is aan het groeien. Sinds vier jaar bestaat er een eenjarige post-doctorale opleiding in etno-veterinaire toepassingen, georganiseerd door de Tamil Nadu Universiteit voor veterinaire- en dierwetenschapen (TANUVAS) in Chennai en het Instituut voor Ayurveda en integratieve medicijnen (I-AIM) in Bangalore. Tot nu toe zijn er 26 dierenartsen afgestudeerd.Buiten Tamil Nadu zijn de traditionele medicijnen voor koeien nog niet zo bekend. Het zijn vooral kleine boeren met een paar koeien die het middel uitproberen, maar ook wel grotere zoals een boerderij in de provincie Haryana.
Sommige van de Nederlandse boeren die in april 2014 op bezoek waren in India, hebben de traditionele geneesmiddelen uitgeprobeerd. Tijdens een tegenbezoek van Indiase boeren in november spraken zij over hun ervaringen. Werkten de Indiase kruiden op de Nederlandse koeien? “Soms wel, soms niet en soms een beetje”, vertelt dr Punniamurthy, die ook mee was naar Nederland. “Er is nog een lange weg te gaan in de ontwikkeling.” Voorlopig zijn traditionele geneesmiddelen nog niet zo efficiënt als antibiotica. Maar ze spelen wel een rol in de wereldwijde strijd om onjuist en overmatig gebruik van antibiotica tegen te gaan. “Je hoeft niet meer op de dierenarts te wachten, je kunt het medicijn zelf maken, een Indiaas kruidensetje is het enige dat je nodig hebt,” zegt Punniamurthy.
