Vergeet de visserij niet

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Als we het hebben over honger oplossen en een groene toekomst kijken wij landbewoners maar bar weinig naar de zee. Terwijl wel acht procent van de wereldbevolking afhankelijk is van visvangst, en we elke andere teug zuurstof die we inademen te danken hebben aan de oceaan. In het World Forum komen daarom ministers, bedrijfsleven en goede doelen-organisaties van over de hele wereld samen voor de ‘Global Oceans Action Summit’ om plannen te maken voor een gezonde zee. We bevragen Marloes Kraan, onderzoeker bij de Wageningen Universiteit en het Centre for Maritime Research (MARE). 

De conferentie in Den Haag gaat over voedselzekerheid en ‘gezonde oceanen’. In 2050 hebben we 9 miljard mensen te voeden, welke rol speelt visserij daarin?
Visserij is nog redelijk onderbelicht in de oplossing van het wereldvoedselvraagstuk. Terwijl dierlijke eiwitten in vis en gezonde stofjes zoals Omega-3 voor veel arme mensen cruciaal zijn.

Waarom heeft visserij een bedenkelijke naam gekregen als het gaat om die gezonde oceanen?
Het beeld van de visserij wordt bepaald door de tegenstelling tussen het gewin van de mens tegenover het behoud van de natuur. Dat is te simpel. We zijn met zijn allen te veel meegegaan in het dilemma wat Garret Hardin de ‘tragedy of the commons’ noemt. Daarin zijn mensen naar winst maximaliserende individuen die een publiek goed (zoals de vis in de zee) snel zullen uitputten. Maar vissers zijn niet alleen economisch rationeel en in veel visserijen gaan mensen zorgvuldig met hun hulpbronnen om. Als mensen van hun bestaan afhangen van visserij, dan zullen ze dat ook beheren.

Visserijbeheer is lang gedomineerd door biologen en economen, met discussies over schaarste en focus op (slinkende) visbestanden. Wat mij betreft moet het meer gaan over de vissers, mensen en hun gedrag. We leren uit de sociale wetenschap dat mensen handelen als groepen, vanuit hun cultuur, hun gevoel en emotie; dat moet ook een rol in het debat over visserij.

Gevoel en emotie? 
Vissers gaan met hun ‘business’ vaak eeuwen terug. Tijdens mijn promotie heb ik onderzoek gedaan naar Anlo-Ewe vissers in drie kleine vissersdorpen aan de Ghanese kust. Deze vissers moeten ook mee met de mondiale regelgeving rond visserij. Vaak zijn deze visserijbedrijfjes een erfenis. Grootvaders hebben de netten al op een bepaalde manier geweven en die traditie blijft. Die handel is menselijk. Acht procent van de wereldbevolking is direct afhankelijk van visserij voor hun inkomsten, in landen als Ghana en Senegal waar ik veel geweest ben is dat zelfs meer. Maar ook in het westen zie je dat vissers trots zijn op hun vak, dat ze van vader op zoon meegekregen hebben. Kijk maar eens naar de @vis_selfie; veel foto’s van kleine jongens op het schip!

Hebben de kleine vissers ook wat in te brengen in die grote internationale onderhandelingen?
Dat ligt natuurlijk lastig. Maar je ziet wel dat Ghana bijvoorbeeld geen economisch akkoord sluit met de Europese Unie (Economic Partnership Agreement EPA, red), omdat zij zelf hun vis kunnen en willen vangen. Je ziet in het visserijdebat vaak een grote tegenstelling tussen de industriële, grootschalige (fout) en de kleinschalige visserij (goed). Maar klein is niet altijd klein – in Ghana en Senegal gaat het om duizenden houten bootjes, en groot kan heel duurzaam zijn. voor een oplossing van het wereldvoedselprobleem moeten ze allebei bestaan.

Deze top gaat echter vooral om het sluiten van ‘partnerships’ tussen overheid en bedrijfsleven. Krijgen bepaalde belangen dan niet te veel de overhand?
Wij vinden dat in die publiek-private partnerschappen ook uitdrukkelijk de wetenschap moet worden betrokken. Daar zetten we ons met de Universiteit voor in . Het gaat in ultimo om een goede samenwerking tussen de drie; veel kennis voor goed visserijbeheer ligt bij de vissers zelf!

Hoe zit het met de duurzaamheid van de vissen in de supermarkt? Hebben we als consument een keuze?
Jazeker. Ten eerste kun je kijken naar duurzaamheidskeurmerken als MSC en ASC. Ten tweede, als het gaat om gezondheid, maakt het wel uit welke vis je eet. Een vette vis (haring, makreel) is voedzamer dan sommige gekweekte vissen zoals pangasius. Ten derde, vind ik dat je als consument in Nederland ook kunt kijken naar vis van dichtbij. Ik geniet er van om naar de haven in Scheveningen te fietsen om mijn vis te kopen, ik wil graag dat de Nederlandse visserij blijft bestaan.

Voordat we afsluiten: op wie moeten we letten bij de top? Een interessante minister, bedrijf of wetenschapper?
Poeh, ik weet eerlijk gezegd niet wie er komen. Maar meer in brede zin waar je eens op moet letten is het debat tussen Daniel Pauly en Ray Hilborn. Pauly schetst een ‘doemscenario’ van het visserijbeheer waarbij in 2048 bijna alles is uitgestorven, maar daarbij gaat hij niet uit van wat er al wel goed gaat in het visserijbeheer. Er gaat namelijk al een heleboel goed. De visserijbestanden in de Noordzee zijn weer gegroeid. Doemscenario’s dat we over 20 jaar alleen nog maar kwallen kunnen eten zijn echt overdreven. Geef mij dan maar Ray Hilborn die hier veel genuanceerder in staat. Hoe dan ook is het goed dat er aandacht aan visserij, oceanen en voedselzekerheid wordt besteed.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons