We weten al lang dat bijensterfte toeneemt. In de periode 2006-2011 laten landelijk gemiddelde sterftepercentages zien die liggen tussen de 15 en 30 procent van de bijenvolken. (Compendium voor de Leefomgeving) Ook elders in Europa en de Verenigde Staten neemt bijensterfte toe. In delen van China moeten fruittelers al noodgedwongen hun perenbomen zelf met de hand bestuiven. (BBC NEWS) Dit brengt ons op de vraag die in de documentaire ‘More than Honey’ naar voren komt: ´Who is better at pollinating? Men or bees?´
Maar andere bestuivende dieren, blijkt nu, sterven ook uit. Vleermuizen bijvoorbeeld, zegt Dennis van Engelendorp. Vlinders verdwijnen ook. Onderzoekers van het Europees Milieuagentschap (EEA) en de Vlinder Stichting zeggen dat dit ook een teken is dat het niet goed gaat met andere insecten en het ecosysteem in Europa in het algemeen.
Zonder bestuivers geen voedsel. En daar zijn wij van Feed the World niet blij mee. Tja, en de 9 miljard mensen die in 2050 van voedsel moeten worden voorzien waarschijnlijk ook niet.
Wie zijn de boosdoeners?
De meeste vingers worden gewezen naar bestrijdingsmiddelen. Wetenschappers aan de University of Maryland hebben in nieuw onderzoek aangetoond dat een bepaalde combinatie van bestrijdingsmiddelen ervoor zorgt dat bijen besmet raken met een parasiet en de besmetting zelf niet kunnen bestrijden. Fungiciden overigens schijnen nog schadelijker te zijn voor bijen dan pesticides.
Andere oorzaak is bijvoorbeeld de monocultuur op het platteland. “Vroeger stond een korenveld vol korenbloemen” zegt Geert van Poelgeest van Het Haags Milieucentrum. “Nu is het platteland vaak een groene woestijn: er groeit maar één plantensoort. Voor een bij wordt het dus steeds lastiger om voldoende voedsel te vinden”. Overbemesting is ook één van de boosdoeners. Door overbemesting wordt de grond te rijk aan voedsel wat funest is voor kwetsbare planten, waar de bijen dol op zijn. Brandnetels kunnen daar juist prima op groeien.
De oorzaak van deze algehele verstoring in het ecosysteem ligt bij een ‘nature deficit disorder’ vertelt Dennis van Engelendorp in zijn TED-talk Pleidooi voor bijen . Dit concept werd voor het eerst bedacht in 2005 door auteur Richard Louv, die betoogde dat de menselijke kosten van "vervreemding van de natuur" kan worden gemeten in "verminderd gebruik van de zintuigen, concentratieproblemen en een hoger aantal fysieke en emotionele ziekten". We zijn onze verbinding met de natuur verloren en als wij weer één met de natuur willen zijn, dan komt het allemaal wel weer goed met die 'nature deficit disorder', even simpel gezegd.
Bijenparadijzen, Insectenhotels, en een Honingbank
Om de verdwijning van deze bestuivers een handje te helpen is het belangrijk dat wij een fijnere leefomgeving voor ze gaan creëren. Dus genoeg over sterfte en verlies, laten we bijen gezonder maken en meer leventjes creëren! Door bijvoorbeeld…. je eigen bijen spaarrekening te openen bij de ‘Honingbank’
Jouw geld wordt omgezet in honing en bestuiving van bijen. Het geld ben je kwijt maar in ruil daarvoor krijg je ieder jaar een potje Haagse honing, informatie over de bij en het zaaien van bloemen of je kun een imkercursus gaan volgen zodat je zelf je eigen bijenvolk kunt onderhouden. Zo maak je deel uit van een zogenoemde ‘bijengemeenschap’. Bedrijven kunnen ook meedoen. Voor 750 euro of 1500 euro kunnen zij een bijenvolk adopteren. In een doodlopend straatje aan het Noordeinde in Den Haag is de schatkamer van de bank te vinden, de ‘Koninginnenbank’. Hartstikke urban. Een betonnen blok met daarin twintig gekleurde huisjes waar de koninginnen in alle rust over haar bijenvolk kan heersen. Door een open dak kunnen de bijen gerust rond zwermen en in alle vrijheid er op los bestuiven. Op zondag komt de imker het biologische verhaal van de bijtjes vertellen. Om de bank heen, zie je een kerkhof van dode honingbijtjes, beetje treurig is het wel. Maar ja, het is de natuur. Bijen leven tenslotte maar 6 weken.
Anderen die bijensterfte tegengaan zijn de Groningse boeren. Die voeren weer actie tegen bijensterfte door bloemen te verbouwen in plaats van graan. Boer Jan Joling vertelt welke bloemen hij allemaal heeft geplant (belangrijk is dat ze veel nectar en stuifmeel hebben) en wordt naar eigen zeggen helemaal gelukkig van al dat gezoem (en de bijen ook natuurlijk). Het is natuurlijk een heel karwei, ‘normaal zaai je een heel perceel met gewoon graan, nu moest ik dus een hectare er helemaal omheen afmeten en dan eerst graan zaaien en daarna bloemetjes. Maar dat moet je er gewoon voor over hebben’.
Ilovebeeing is een ander initiatief dat zich inzet voor de bij. Binnenkort zal een bijenpaleis in het Westerpark in Amsterdam te bezichtigen zijn.
En in je eigen tuin kun je ook aan de slag. Insectenhotels zijn hot. Deze constructies gemaakt van natuurlijke materialen bieden insecten een onderdak en schuilplaats aan. Deze kunnen bestuivers aantrekken die vervolgens de groei van groente en fruit weer gelukkig maken. Naast de standaard insectenhotels zijn er ook een 3-tal luxe buitenverblijven; Landhuis Comfort, Landhuis Superieur en het Witte Paleis. Voor reserveringen, klik hier.
