Veganisten maken verschil

Om die leemte te vullen, verzamelde Stabinsky met mede-auteur Kate Dooley, op verzoek van een netwerk van maatschappelijke organisaties alle wetenschappelijke literatuur over de bijdrage van de landbouw aan klimaatverandering. “Mensen denken bij opwarming van de aarde aan kolencentrales die vervangen moeten worden door windmolens en zonnepanelen. Maar je kunt de opwarming niet beperken zonder onze voedselproductie aan te pakken. De laatste tien jaar wordt daar steeds meer wetenschappelijk bewijs voor aangedragen.”

Het IPCC erkent in zijn ‘1.5’-rapport dat verandering van menu voor een vijfde van de benodigde mitigatie kan zorgen die de temperatuur onder twee graden stijging kan houden, tegen geringe kosten. “Maar voorbeelden van succesvol beleid om eetpatronen te veranderen, blijven schaars.”

Desondanks mindert de Nederlander zijn vleesinname nog niet substantieel, berichtte Wakker Dier eind november: gemiddeld 76 kilo per persoon per jaar, het dubbele van wat het Voedingscentrum gezond acht. Dat komt overeen met wat in de westerse wereld gebruikelijk is. De vleesconsumptie in niet-westerse landen ligt daar beduidend onder, maar die achterstand lopen opkomende economieën als China (63 kilo inmiddels) en India snel in. Daar wordt door de VN de grote groei in vleesconsumptie verwacht, tot aan ruim 70 procent wereldwijde stijging in 2050.

Hij vertelt zijn cursisten dat ze het niet altijd over de dierenrechtenboeg moeten gooien, maar de gevolgen van veel vlees eten voor het klimaat en je gezondheid te noemen. “Vervuiling van rivieren door mest, luchtkwaliteit en klimaatverandering zijn wel kwesties waar mensen zich druk over maken. Leven in een stad als New Delhi is verschrikkelijk voor je longen. En met het stijgen van de welvaart neemt ook het aantal hart- en vaatziekten en kankergevallen toe.”

Maar het is in China zeker geen hopeloze opgave, zegt de in Hong Kong geboren Doris Lee die voor ProVeg International een plantaardige levensstijl promoot in China. “Plantaardig eten zit in de traditie, en is dus niet nieuw. En mensen beseffen wel dat vlees minderen gezonder is. Ze zijn vaak vlees gaan eten omdat het makkelijk als fastfood verkrijgbaar is, niet zozeer uit status-overwegingen. Mensen maken lange dagen, zijn lang onderweg, en hebben thuis niet altijd de mogelijkheid te koken. Helemaal veganistisch of vegetarisch is voor de meesten een brug te ver. Ze vragen dan of je boeddhist bent. Dat vindt men ouderwets. Dat kan ook snel veranderen, nu een hip merk als Oatly (van de haverdrank, red.) de Chinese markt betreedt. In Shanghai is het aantal veganistische restaurants van 49 in 2012 naar 100 in 2017 gegaan. China is nu de snelst groeiende veganistische markt ter wereld.”

Toen de Nederlandse onderzoeker Mark Post de eerste kweekburger creëerde, kostte die nog tonnen en voorzag Post dat het nog tientallen jaren kon duren voordat hij de markt bereikte. Inmiddels wil de Israëlische startup Future Meat, onder meer met steun van een Chinese durfinvesteerder, zijn eerste kweek- vleesproducten nog eind dit jaar op de markt brengen. Te laat waarschijnlijk voor het Nederlandse kerstmenu – volgend jaar dan maar de kweekkalkoen in de oven schuiven.