Oostvaardersplassen: wolf krijgt hele kluif aan grote grazers

De Oostvaardersplassen zijn het toneel van een cultuuroorlog tussen ‘het volk’ dat niet snapt waarom ‘de politiek’ dieren willens en wetens laat creperen. Ze staan lijnrecht tegenover de natuurbeschermers en (provinciale) politiek die het beter menen te weten, en bijvoeren in alle toonaarden afkeuren omdat het de zwakkere dieren niet bereikt en de sterke te vroeg uit hun ‘winterstand’ haalt. Aan beide kanten is inconsequentie en hypocrisie in ruime mate voorhanden.

Er ligt wel degelijk een verantwoordelijkheid bij de beheerders om lijden te beperken. De grazers zijn in de jaren tachtig geïntroduceerd om begroeiing tegen te gaan en het gebied open te houden voor de vogels die wetland Oostvaardersplassen uniek maken. Daar zijn ze zo goed in geslaagd dat in het hele gebied nauwelijks meer beschutting te vinden is bij guur winters weer.

Organisaties en partijen die voor dieren opkomen, worstelen hier overduidelijk mee. De Partij voor de Dieren, die zich eerder ontfermde over het individuele geval koe Hermien, roert zich nu in de media met pleidooien tegen bijvoer, omdat dat de populatie schaadt. Het is een dapper standpunt, zeker, maar de partij wint er geen zieltjes mee, krijgt forse kritiek van de achterban, en kan makkelijk worden weggezet als Partij van de Dode Dieren. Ook voor de Dierenbescherming is het lastig. Op de website wordt gemeld dat de Oostvaardersplassen ‘het gespreksonderwerp op straat, in de media, en vooral op social media zijn’ en dat er vanuit de achterban veel vragen komen. Maar de Dierenbescherming herhaalt daarop het in pittige beleidstaal gegoten standpunt: ‘De Dierenbescherming is voor vroeg reactief beheer in geval het wilde hoefdieren in grote natuurgebieden betreft omdat dit veel welzijnsvoordelen oplevert’. Of de leden overtuigd zijn van die welzijnsvoordelen is zeer de vraag. Vrijdag 9 maart stuurde de Dierenbescherming wel een inspectieteam het veld in voor een quick scan, ‘om te onderzoeken of het beleid ook goed in de praktijk vertaald wordt’.

De lobby voor het eerder afgeschoten plan zwelt aan. De Dierenbescherming en Partij voor de Dieren zijn hartstochtelijke voorstanders. Natuurfilosoof Johan van de Gronden hield een vurig pleidooi bij Vroege Vogels om de grootste teleurstelling uit zijn tijd als directeur van het Wereldnatuurfonds recht te zetten – alsnog het Oostvaarderswold realiseren en daarmee een natuurgebied zonder weerga creëren. De randstedelijke mens kan er echte ‘deltanatuur’ ervaren, een ontmoeting beleven met de grote grazers en zo even het jachtige randstadleven ontvluchten, zeggen de landschapsarchitecten die bij het plan zijn betrokken.

Bijkomend voordeel, zo zegt de toelichting bij de petitie, is dat de wolf zijn intrede kan doen in het gebied, en zich daarmee blijvend in Nederland kan vestigen. Eenmaal gearriveerd kan hij ‘op ecologische wijze’ de stand van de grote grazers op peil houden.

Het lijkt een ‘win’ voor iedereen: voor de mens die gebukt gaat onder het lijden van de grote grazers, voor de grazers zelf die eindelijk uit de voeten kunnen, voor de wolf op zoek naar voedsel, en voor de schapenhouders die dan minder van de wolf te duchten hebben.

Maar het blijft de vraag of er niet erg veel op het bordje van de wolf wordt gekieperd. Voorlopig zijn er nog maar drie wolven in Nederland gesignaleerd. En die zouden er een hele kluif aan hebben om de grazersstand ecologisch te managen.

Bovendien is het vanuit het perspectief van de grote grazers een gevalletje ‘van de regen in de drup’. Draven ze eindelijk hun vrijheid tegemoet over het Oostvaarderswold richting Veluwe, worden ze regelrecht in de klauwen van de wolf gedreven. Veel liever houden ze dan het hek hermetisch gesloten.