Ban Ki-moon, secretaris-generaal van de VN, noemt jongeren de 'fakkeldragers van een duurzame toekomst'. Maar zijn jongeren wel bezig met duurzaamheid? Stephanie Platschorre deed voor haar bachelor Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht onderzoek naar hoe jongeren omgaan met duurzaamheidsdilemma’s.
In 2015 is een wereldwijde agenda gemaakt voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding, vastgelegd in de zogenaamde global goals. Om deze doelen te behalen, moeten niet alleen overheden, bedrijven en maatschappelijke organisaties aan de slag, ook burgers moeten hun verantwoordelijkheid nemen door duurzame keuzes te maken in hun dagelijkse leven. Zijn jongeren voorbereid op deze verantwoordelijkheid?
In 2015 hebben de Verenigde Naties internationale afspraken gemaakt voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding wereldwijd. De global goals zijn de opvolgers van de millenniumdoelen en zijn streefdoelen voor 2030. De doelen richten zich op armoede, ongelijkheid en klimaatverandering, maar gaan ook over onderwijs, vrede en veiligheid en duurzame, inclusieve economie.
Het onderzoek
Via de sneeuwbalmethode, waarbij respondenten zelf jongeren in hun omgeving aandragen voor het onderzoek, zijn in totaal 20 jongeren geïnterviewd in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar. Om dicht bij de belevingswereld te blijven is gekozen om het onderzoek te richten op global goal 12 ‘duurzame consumptie en productie’. Jongeren kregen duurzaamheidsdilemma’s voorgelegd rondom consumptie en watergebruik.
Ik let nooit op duurzaamheidslabels, ik pak gewoon het goedkoopste schrift.
Gemak en gewin voorop
Wanneer de tieners voor een keuze staan om al dan niet duurzaam te handelen, kiezen ze voor gedrag dat of het gemakkelijkste is, of wat hen het minste kost. Dit resulteert vaak in niet-duurzaam gedrag. Uit het onderzoek blijkt echter wel dat de meeste jongeren goed weten wat wel en niet duurzaam gedrag is. Ze vinden ook dat duurzaam gedrag eigenlijk beter is. Jonge mensen hebben dus wel een groen wereldbeeld, maar in de praktijk handelen ze daar niet naar. Deze bevinding komt overeen met eerder onderzoek van Kaleidos Research. Het merendeel van de jongeren blijkt een groen wereldbeeld te hebben, maar hun gedrag is niet altijd in lijn daarmee . Er zijn wel wat uitzonderingen. De meeste jongeren lijken duurzame handelingen en gewoonten over te nemen vanuit thuis of school, zoals het recyclen van afval.
De motieven van de jongeren zijn in kaart gebracht met behulp van de Goal Framing Theory van Lindenberg en Steg. Mensen handelen vanuit drie motieven: het normatieve motief ‘doen wat goed is’, het hedonistische motief ‘doen wat goed voelt’ en het winstmotief ‘doen wat het meeste oplevert’. Jongeren noemen vooral het hedonistische motief of het winstmotief bij hun motivering om duurzaam gedrag wel of niet te vertonen.
Groen willen maar niet groen handelen
Hoe komt het nu dat jongeren én weten wat de meest duurzame gedragsoptie is én zelf ook vinden dat ze dat eigenlijk zouden moeten doen, maar daar toch niet voor kiezen? Ze geven daar een aantal redenen voor. Sommige jongeren hebben het idee dat het er weinig toe doet of ze nu wel of niet iets doen. Het is maar een druppeltje op de gloeiende plaat. Daarnaast zien ze in hun omgeving veel anderen zich ook niet duurzaam gedragen. Dit demotiveert hen. Waarom het braafste jongetje uit de klas zijn? En tot slot ervaart de jeugd geen urgentie om duurzaam gedrag te vertonen. De gevolgen zijn pas ver in de toekomst zichtbaar en voelbaar of de gevolgen spelen zich af ver van hen vandaan.
Wat maakt het uit als ik 10 minuten korter douche? Anderen doen het ook niet.
Om jongeren daadwerkelijk fakkeldragers te laten zijn, zoals Ban Ki-moon hoopvol uitsprak, is nog veel nodig. Het goede nieuws is dat jongeren wel vinden dat duurzaamheid een belangrijke uitdaging is voor onze samenleving. Nu nog zorgen dat ze er ook naar gaan handelen.
Stephanie Platschorre, stagiaire bij Kaleidos Research, heeft dit onderzoek uitgevoerd in het kader van haar afstudeerscriptie voor de bachelor Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht. Deze afstudeerscriptie is op te vragen bij Stepahnie Platschorre op het emailadres s.c.platschorre@students.uu.nl
Meer lezen? Op de website van Kaleidos Research vindt u tal van onderzoeken over hoe Nederlanders zich verhouden tot verschillende mondiale thema’s. Het meest recente onderzoek over hoe jongeren zich verhouden tot de wereld en zich duurzaam gedragen vindt u daar ook.
