De kantoortijdenkoe rukt op

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De Tweede Kamer heeft gisteren ingestemd met een nieuwe melkveewet. Staatssecretaris Dijksma wil groei van de melkveesector als gevolg van afschaffing van het melkquotum toestaan, op voorwaarde dat het mestoverschot niet toeneemt. Na dertig jaar regels die boterbergen en melkplassen tegengaan, komt er weer groeiruimte. De melkproductie zal de komende jaren met zo’n twintig procent zal toenemen, zo is de verwachting.

De nieuwe wetten houden de gemoederen flink bezig, ook onder de 250 melkveehouders in Waterland. In dit landelijk gebied ten noorden van Amsterdam staan de meeste koeien nog in de wei. Maar blijft dat wel zo? De meeste agrariërs kunnen niet goed overzien wat de gevolgen zijn voor hun bedrijf, zo bleek vorige week op een bijeenkomst van de Stichting Behoud Waterland in Monnickendam.

Landschap
De aanwezige burgers uit het fraaie landelijke gebied zijn vooral bezorgd: zij vrezen voor minder koeien in de wei en aantasting van het landschap door grotere stallen. Weidevogels als de grutto, waarmee het toch al niet goed gaat, komen straks helemaal in de knel als boeren door de groei vroeger en vaker gaan maaien, vrezen zij. Door al dat gemaai krijgen weidevogels minder kans om jongen groot te brengen.

"De gevolgen zijn nog niet helemaal duidelijk", aldus Frits van der Schans van het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM). Een aantal boeren beschouwt de afschaffing van het melkquotum volgens hem als een 'bevrijding' na dertig jaar Europese regulering. Zij staan te popelen om hun veebedrijf uit te breiden. Anderen zien onheil omdat de melkprijs verder omlaag zal gaan. Nadat er een tijd 45 cent per liter werd betaald -riant volgens Van der Schans- gaat de prijs naar verwachting naar 30 cent of lager. En dat doet het meeste pijn bij boeren die niet efficiënt werken. 

Op stal
Het is niet voor het eerst dat de buitenkoe onder vuur staat.  Mechanisering en schaalvergroting leidde er al eerder toe dat koeien vaker op stal blijven en verdwijnen uit de wei. Volgens een studie van Wageningen UR zal zonder maatregelen het aantal koeien in de wei dalen van tweederde nu, naar eenderde in 2025. 

Terwijl in Brabant en Limburg al bijna de helft van de koeien permanent op stal staat, loopt volgens Van der Schans in het westen nog zo’n 90 procent van de koeien buiten. Positief volgens hem is dat een deel van de zuivelindustrie is begonnen om meer te betalen voor melk van koeien in de wei. Die melk is als weidemelk te koop in de winkel. Als de remmen bij de melkproductie volgend jaar losgaan, zou het aantal koeien in de wei weer verder omlaag kunnen gaan: op grote bedrijven is het simpelweg te veel werk om de koeien allemaal naar binnen te krijgen voor het melken. 

Maar het is ook gewoon goedkoper. In gebieden als zuid-west Friesland zijn veel boeren ermee bezig, zegt Van der Schans. "Het lijkt wel besmettelijk. Er wordt over gesproken op verjaardagsfeestjes, andere boeren gaan het dan ook doen."

Hoogendoorn is al met al optimistisch over de toekomst. "Wereldwijd is er een hele sterke vraag naar kwaliteitszuivel, ook vanuit opkomende economieën." Van der Schans van het CLM ziet eveneens een wereldwijde afzetmarkt, de vraag is alleen voor welke prijs. "In Afrika willen ook meer mensen zuivelproducten. De behoefte is er zeker, maar ze kunnen het niet betalen. Het punt is of er een koopkrachtige vraag is."

Hoogendoorn vindt het een goed idee om vlees of zuivel van koeien uit aantrekkelijke weidevogelgebieden apart en tegen een meerprijs te verkopen, zoals een bezorgde bewoonster voorstelde. "We moeten dat zeker gaan doen, als u ervoor kunt zorgen dat we weidevogelkaas in Amsterdam kunnen verkopen." Maar dat zal volgens hem wel een nichemarkt blijven.

Groei is volgens Hoogendoorn voor boeren niet altijd nodig. ’’Je hebt niet 100 of 200 koeien nodig om rendabel te zijn. Dat kan ook met 50 koeien, in combinatie met agrarisch natuurbeheer of met een zorgboerderij. Het hoeft niet altijd groot.’’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons