Sinds vrijdag is een staakt-het-vuren ingegaan. Dat wordt volgens President Poresjenko over het algemeen nageleefd. Met dit bestand is een eerste stap gezet om de onrust in Oekraïne na zo'n vijf maanden te beïndigen.
“De stad Luhanesk heeft geen watervoorziening meer”, vertelt Marieke Roelfsema, noodhulpcoördinator van UNICEF Nederland. “In de gebieden waar nog gevochten wordt zitten mensen vast en veel Oekraïnse kinderen zijn niet volledig ingeënt, waardoor ziektes als mazelen en polio kunnen uitbreken.” De organisatie bracht de hulpvraag in Oekraïne in kaart, maar heeft momenteel onvoldoende geld om te helpen. “Alleen al voor water, sanitatie, hygiëne en onderwijs is drie miljoen dollar nodig. We proberen extra fondsen te mobiliseren om zoveel mogelijk hulp te bieden."
Nieuws op de voet volgen
UNICEF-medewerkers in Oekraïne houden de hulpvraag nauwlettend in de gaten. Ze schrijven elke twee weken een noodrapport over de humanitaire situatie en de mogelijke ontwikkelingen. Dit rapport gaat naar alle kantoren van de organisatie, met de vraag of zij nog extra geld beschikbaar hebben. Daarnaast werft UNICEF fondsen bij onder andere de Europese Unie. Met dit geld koopt de organisatie bijvoorbeeld goederen voor ontheemden. Zo hebben medewerkers in Luhanesk flessen drinkwater uitgedeeld. Ook biedt UNICEF psychosociale hulp aan kinderen en voorziet het Oekraïners van informatie over landmijnen om slachtoffers te voorkomen.
Foto: Rode Kruis Oekraïne
Draaiboek ligt klaar
Of de vraag naar noodhulp groter wordt, hangt volgens Roelfsema af van de ontwikkelingen komende maanden. Wel houdt UNICEF rekening met het mogelijk verergeren van de situatie. Roelfsema heeft daarvoor een algemene draaiboek klaarliggen. “Als er een noodsituatie uitbreekt, heeft water onze prioriteit, evenals onderdak, voeding, vaccinaties en medische hulp, kinderbescherming en onderwijs. Het is vaak roeien met de riemen die we hebben. We onderzoeken wat nodig is, overleggen met andere organisaties die in het gebied actief zijn en bieden tegelijkertijd hulp.”
De wintermaanden baren de noodhulpcoördinator zorgen. “Als de gevechten aanhouden tijdens de winter, dreigt er een tekort. De voedselvoorraden in huizen raken langzaam op, terwijl de mensen die gevlucht zijn hulp nodig blijven hebben”.
Zorgen over zomerhuisjes
Ook Dan Sermand, crisiscoördinator van de Belgische afdeling van Artsen zonder Grenzen, is zich bewust van de gevolgen als de gevechten in de winter aanhouden. Hij maakt zich zorgen over de ontheemden die in zomerhuisjes verblijven. De woningen zijn weinig ideaal. Er is niet overal water en elektriciteit, en sommige huisjes zijn beschadigd door de gevechten. “Als het kouder wordt zullen vooral kinderen, ouderen en zwangere vrouwen dringend behoefte hebben aan dekens en kleding”, stelt de crisiscoördinator.
Volgens Sermand is de hulp in Oost-Oekraïne op dit moment toereikend. “Mensen hier zijn heel solidair. De bevolking, de overheid en lokale organisaties bieden ontheemden onderdak aan. Ook zorgen ze voor eten, drinken en kleding. Samen met hen kunnen we voldoende hulp bieden.”
Volgens de Verenigde Naties zijn heeft de onrust in Oekraïne inmiddels 2,905 levens gekost. 7, 640 mensen zijn gewond. Daarnaast zijn er 259,741 ontheemden en 338,275 vluchtelingen.
Artsen zonder Grenzen biedt op dit moment vooral medische hulp. Zo leveren ze goederen aan ongeveer 40 ziekenhuizen rondom Donetsk. Als het in de wintermaanden onrustig blijft, wil Sernand de hulp uitbreiden. “Als er in de winter wordt gevochten kunnen veel Oekraïense organisaties waarschijnlijk niet in alle behoeften voorzien. Dan ga ik onze kantoren in Europa vragen om geld voor niet-medische hulp.”
Foto: Rode Kruis Oekraïne
Geldgebrek
Ook het Internationale Rode Kruis helpt in Oekraïne met onder andere dekens, hygiënepakkettenen en eerste hulpposten in de gevechtsgebieden. Of het Rode Kruis de werkzaamheden in Oekraïne gaat uitbreiden is nog onduidelijk, laat persvoorlichter Merlijn Stoffels weten. “Er zijn op dit moment veel noodsituaties in de wereld. We volgen de ontwikkelingen elk dag en bepalen dan wat nodig is. Als de situatie verslechtert in Oekraïne, willen we de hulp opschalen.”
Ook de Nederlandse regering trok de portemonnee voor de crisis in Oost-Oekraïne. Een half miljoen ging naar het humanitaire programma van de Verenigde Naties. Het Internationale Rode Kruis kreeg 200.000 voor noodhulp in het land.
Hoeveel hulp het Rode Kruis in dat geval kan bieden, is niet zeker. Net zoals UNICEF, heeft het Rode Kruis te weinig financiële middelen voor noodhulp in alle brandhaarden. Afgelopen week trok de hulporganisatie aan de bel en opende het rekeningnummer 6868. Daar is inmiddels 150.000 euro op binnengekomen. Dat is volgens Stoffels echter niet genoeg om alle mensen in crisisgebieden te helpen. “We stellen prioriteiten op basis van de behoefte aan hulp. Als er weinig geld binnenkomt, richten we ons met dit geld op één of een beperkt aantal landen. Op die manier is de hulp het effectiefst. Het is een lastige keuze, dus we hopen dat Nederlanders meer geld gaan geven.”
Foto: Rode Kruis Oekraïne
