Achtergrond

Nederlandse rol in corruptie met hulpgeld Mozambique

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Ze liggen er maar te liggen, aan de kade van Maputo. In ieder geval de helft van de 24 door de Mozambikaanse regering gekochte vissersboten hebben sinds 2015 hun kersverse ligplaats nog niet verlaten.

Deze vissersschepen zijn gekocht van $850 miljoen aan uitgegeven staatsobligaties, geleend van diverse banken en investeerders. Hiermee zou de Mozambikaanse vissersvloot gemoderniseerd worden en zouden tonijnvissers beschermd moeten worden tegen piraterij. Maar de helft van de boten heeft geen licentie om te vissen. En de gekochte schepen zijn samen hooguit $100 miljoen waard.

Wat is er met die overige $750 miljoen gebeurd? Die lijken doorgesluisd naar het Ministerie van Defensie, de plek waar alle dingen die onder het mom van “veiligheid” geheim worden gehouden, kunnen verdwijnen. En er zijn misschien ook wapens van gekocht, maar alles is buiten de boeken gehouden, dus het lastig de waarheid te achterhalen.

Ongestoord verduisterd
Vorige week kwam aan het licht dat naast de $850 miljoen die reeds bekend was, ook andere leningen waren afgesloten van samen ongeveer $1,4 miljard. Dit bedrag werd zonder goedkeuring van het Mozambikaanse parlement geleend, terwijl de Mozambikaanse staat garant staat voor het geld. Het bedrag is ook niet in de begroting van het land opgenomen, dus herkomst noch bestemming onbekend.

Het ‘Panama van Europa’, noemen ze Nederland in Mozambique

Hoe konden al die honderden miljoenen ongestoord verduisterd worden? Door een Nederlandse postcode. Een brievenbusmaatschappij in Amsterdam die werd gebruikt om de miljoenenroof te faciliteren. Want ook Nederland speelt een rol in wat nu al ‘een van de grootste oplichtingen in de geschiedenis van Afrika’ wordt genoemd. Het ‘Panama van Europa’ noemen ze Nederland in Mozambique. En misschien niet geheel onterecht.

Hoe gaat dat dan in z’n werk? Er zijn in Nederland rechtsvormen die het vrij eenvoudig maken de daadwerkelijke persoon achter die rechtsvorm te verbergen. Soms zit er een bedrijf achter die rechtsvorm, of een andere rechtsvorm, en daarachter nóg een rechtsvorm (het droste-effect). En er zijn bedrijven die de kost verdienen aan het opzetten en beheren van deze “lege brievenbussen”. Je hoeft hiervoor dus niet eens een voet op Nederlandse bodem te zetten.

Luchtkastelen
In het Mozambikaanse geval ging het om Ematum BV, een besloten vennootschap. Het mooie aan een BV, zo schrijft de Kamer van Koophandel, “is dat het een rechtspersoon is, een zelfstandige entiteit. Dit betekent dat niet u, maar de BV in de meeste gevallen aansprakelijk is voor eventuele schulden.”

Een andere dubieuze rol is weggelegd voor banken en investeerders, die niet kritisch geweest zijn in de investeringen die zij gedaan hebben en rooskleurige luchtkastelen slikten voor zoete koek. Volgens de pitch die Mozambique in 2013 hield voor steun en leningen, zou per jaar voor 18 miljoen dollar aan tonijn gevangen worden, terwijl uit de resultaten van 2015 blijkt dat het slechts om 450.000 dollar gaat. Het verschil tussen die bedragen is zo immens groot, dat men zich serieus moet afvragen welke beslissingsmodel ten grondslag ligt aan goedkeuring van een dergelijke lening.  

De consequenties worden gedragen door gewone mensen. De financiële steun aan Mozambique van een groep van 14 grote bilaterale donorlanden – waaronder Nederland – is stilgelegd, evenals de steun van het IMF. Dit geld kan nu dus niet naar educatie, gezondheidszorg en andere sociale verbeteringen gaan. Zo wordt pijnlijk duidelijk dat corruptie geen ‘victimless crime’ is, zoals velen denken. Door corruptie komt geld niet op de plekken terecht waar het zou moeten komen, maar verdwijnt het in de zakken van machthebbers en hun naasten. En de gewone Mozambikanen? Die vissen achter het net.

Bronnen: Transparancy International en Oxfam USA

Foto (cc)

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons