Lijstje: zo help je vluchtelingen

Van slaapzakacties tot een benefietrun. De initiatieven buitelen over elkaar heen. Best lastig als je vluchtelingen wilt helpen. Want wat is nu echt nodig en nuttig? Vijf tips.

1. Geef | 'Doneer je tijd in plaats van je Nikies'
De vluchtelingencrisis veroorzaakte een enorme donatiedrift onder Nederlanders. Niet gek, want Nederlands altruïsme is meer gericht op geven dan op doen. Maar het goede gebaar ten spijt, op sommige locaties zijn inmiddels meer dan genoeg spijkerbroeken en knuffels. Het Centraal Orgaan Asielzoekers (CAO) riep zelfs op om onze geefdrang in te dammen. Wel hard nodig en nuttig: mensen die hun tijd willen doneren. Oftewel, vrijwilligers. Dat is ook het advies van acteur Majd Mardo (26), zelf als kind gevlucht uit Syrië: "Praat met mensen. Speel met kinderen. Geef tekenles. Zoek contact, want dat laat zien dat vluchtelingen welkom zijn." 

Om de rijpe vruchten van de inzamelacties te plukken, moeten de handen uit de mouwen. Daarnaast werven veel organisaties vrijwilligers voor de lange termijn. Om vluchtelingen Nederlands te leren en wegwijs te maken met de bureaucratische mores. Kortom, wil je iets doen voor vluchtelingen, schenk dan geen spullen en geld, maar deel je tijd met vluchtelingen. Of zoals Luc Lauwers (25) zijn vrijwilligersfunctie als taalmaatje omschrijft: ‘Het is maar één avond in de week. Als je één avond je vrienden minder ziet of niet op de bank gaat hangen, is het goed te doen.’ Meer weten over welke organisaties je nodig hebben? Lees dan het artikel Doneer jij je tijd net zo makkelijk als je oude schoenen? van onze stagiair Jesse Jonkman.

P.S. toch liever geld of spullen doneren? Lees hier welke initiatieven je dan kunt ondersteunen.

2. Wees kritisch | 'Plaats jezelf in de vluchtelingcrisis'
Mooi, die maatschappelijke reuring rondom vluchtelingenfoto's? Ja. Nuttig? Niet per se, schreef onze redacteur Eva Huson. Een oproep tot bezinning en zelfreflectie:

“Schoenen sturen geeft jou misschien een goed gevoel en een vluchteling eventjes warme voeten, maar door Europa zeulen met jouw stappers is ook duur, omslachtig en, bovenal, geen antwoord op deze crisis. Kijk liever kritisch in de spiegel. In plaats van jezelf als machteloze buitenstaander te zien, durf te erkennen dat je onderdeel bent van de vluchtelingencrisis. Sterker nog: je staat er middenin. Ook al is het soms moeilijk en ingewikkeld, probeer jezelf de juiste vragen te stellen. Ga eens na: weet jij of jouw bank in de wapenhandel zit en wat onze regering doet – of juist nalaat – om de crisis te stoppen?"

3. Praat | 'Ga de dialoog aan'
"Er wordt veel over vluchtelingen gepraat, maar zelf worden ze er weinig bij betrokken”.  Ontwerper Manon van Hoeckel (25) heeft er genoeg van en gooit het roer om.

Ze reist door heel Nederland met haar In Limbo Embassy, een mobiele ambassade  voor ongedocumenteerde vluchtelingen. Een uitnodiging voor de Nederlandse burger om in gesprek te gaan met de ambassadeur: de vluchtelingen zelf. Wat dat praten voor zin heeft? Van Hoeckel: "Omdat er noodhulp nodig is, lijkt het project soms niet belangrijk. Maar ik ben overtuigd dat het van belang is dat mensen op een andere manier naar de situatie gaan kijken. Dat kan verandering brengen op de lange termijn."

P.S. OneWorld Research-redacteur Gabi Spitz schreef een pakkende column over haar tijdlijn vol vluchtelingenvenijn. Wij zijn benieuwd: durf jij met je vrienden te praten over de vluchtelingencrisis? 

4. Verbeeld | Van bordspel tot virtuele realiteit
Soms laat fictie de realiteit beter zien dan de werkelijkheid. Creatieve initiatieven kunnen helpen om de vluchtelingenproblematiek inzichtelijker te maken. Zie het als een middel om de vluchtelingencrisis voor jezelf – of anderen –  dichter bij  huis te brengen. Dat de crisis geen ver-van-je-bed-show hoeft te zijn, blijkt uit de Refugee Republic, een multimediale documentaire waarmee je vanuit de luie stoel het Noord-Iraakse kamp Domiz op eigen houtje kan verkennen. Of neem 'No man’s land', het bordspel waarin je te maken krijgt met de bureaucratie waarin immigranten verstrikt raken wanneer zij Nederland binnenkomen. Ook een pakkend voorbeeld is het beeldverhaal van illustrator Munir de Vries over migratie. Een uit de hand gelopen afstudeerproject, geïnspireerd door de reis van zijn vader maakte.

5. Verdiep | Wat wéét jij van de crisis?
Vind je vluchtelingen gelukszoekers of oorlogsslachtoffers? Moeten we hen opvangen in Nederland? Of moeten we juist investeren in regionale opvang? Pasklare antwoorden kunnen we je in deze complexe crisis helaas niet altijd bieden. Informatie om je in te lezen en zelf je mening op te stoelen daarentegen wel. Daar hebben we de afgelopen maanden dan ook ons uiterste best voor gedaan. Een greep uit ons archief:

• Onderzoek | In Nederland ben je veilig, toch? 
  Hoeveel zicht hebben we eigenlijk op de mensen die hier asiel krijgen, kennen we hun achtergrond echt? Sanne Terlingen deed afgelopen jaar, samen met Argos en Radio Bremen, onderzoek naar de mysterieuze dood van de Eritrese asielzoeker Kaysay Mekonen. Het resultaat? Een onthutsend dossier: 'De laatste reis van Kahsay Mekonen'. Lees ook hoe Terlingens onderzoek naar Eritrese tolken en hun banden met hun regime, resulteerde in de aangepassing van de immigratiediensts gedragscode voor tolken bij asielprocedures.   
• Longread | 'Overvol kamp of gammel bootje?'
  Als we geld investeren in opvang van vluchtelingen in de regio, dan stappen er minder op een bootje naar Europa, stelt de VVD. Is het echt zo simpel?
• Column | 'Bar weinig respect'
  De media hebben duidelijk veel moeite met het verschil tussen migranten en vluchtelingen. OneWorld Crisis columnist Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling windt zich hier over op. 
• Data | De Eritrea-route
  Bekijk onze interactieve Eritrea-route waarin redacteuren Sanne Terlingen en Eva Schram je meenemen in de helse route die Eritreeërs afleggen.
• Opinie|Waarom jouw vluchtelingeninitiatief wél het veschil maakt
  Jan Gruiters (directeur Pax) betoogt dat individuele initiatieven van mensen een verschil. "Het is niet zo dat daardoor de vrede in Syrië uitbreekt of vluchtelingen vanzelf een veilig onderkomen vinden. Maar zonder al die uitingen van verbondenheid en solidariteit zullen politieke leiders in Europa niet over hun eigen schaduw springen."

Tot slot, hoewel Europa en bootvluchtelingen op de Middellandse Zee ons nieuws domineren, vormen zij slechts een fractie van de totale migratiestroom. OneWorld blijft daarom ook schrijven over bootvluchtelingen in Zuid-Oost-Azië, de opkomst van stedelijke vluchtelingen en de 'nieuwe' klimaatvluchteling.

Tegenlicht (VPRO) wordt vandaag, zondag 18 oktober, uitgezonden om 21:05 uur op NPO 2. Daarnaast worden twee Tegenlicht Meet-ups georganiseerd. Dinsdag 20 oktober kun je vanaf 19.00 de aflevering bekijken in het Haagse Humanity House. Woensdag 21 oktober vindt de Amsterdamse Meet-Up plaats in Pakhuis de Zwijger.