De migratiecrisis oplossen? Dan moet de EU eerst de veiligheid aanpakken in landen als Eritrea, Libië en Syrië, betoogt hoogleraar Mirjam van Reisen. Het grootste deel van de migranten op de boot komt uit Syrië; daarna komen de meeste mensen uit Eritrea. Dat terwijl Eritrea een stuk kleiner is dan Syrië en er zich daar geen burgeroorlog afspeelt. Waarom slaan de Eritreeërs massaal op de vlucht?
Speciale top over bootvluchtelingen
De Europese Unie houdt donderdag 23 april een speciale top in Brussel over de problematiek rond de bootvluchtelingen die de Middellandse Zee over proberen te steken.
Eritreeërs slaan op de vlucht vanwege het beleid van de Eritrese overheid. Vanaf 17 jaar moeten de inwoners in dienstplicht, waar ze nauwelijks voor betaald krijgen. Deze dienstplicht zou 18 maanden moeten duren, maar is in de praktijk van onbepaalde duur. Daarbij leven de Eritreeërs onder constante angst voor opsluiting of marteling. Critici van het overheidsbeleid, zoals journalisten of politici, worden zonder proces vervolgd. Hoewel het land minder bekend is als bijvoorbeeld Syrië is het er met de mensenrechten minstens zo slecht gesteld.
Gevaarlijke reis
Eritreeërs die het land ontvluchten en naar Europa willen, staat een lange, gevaarlijke reis te wachten. In Libië worden de Eritrese vluchtelingen ontvoerd, verhandeld en gemarteld, waarna ze grote sommen geld moeten betalen voor hun vrijheid. In Libië werden vorige week nog drie Eritreeërs onthoofd door Libische milities. Als ze deze gevaarlijke reis overleven, staat ze nog de gevaarlijke reis naar Europa te wachten over de Middellandse Zee.
Er zijn echter geen aanwijzingen vanuit Eritrea zelf dat de overheid deze belofte zal waarmaken
De Europese Commissie heeft aangekondigd dat ze een nieuw plan hebben voor ontwikkelingsgeld naar Eritrea om de grote stroom van migranten te beperken. De EU baseert dit besluit op onofficiële beloften van de Eritrese overheid dat de dienstplicht zal worden beperkt in de nabije toekomst. Er zijn echter geen aanwijzingen vanuit het land zelf dat de overheid deze belofte zal waarmaken. In het verleden heeft de Eritrese overheid zich niet aan afspraken gehouden, hoewel de Europese Commissie in 2009 ook al een zesjarig ontwikkelingshulppakket beschikbaar heeft gesteld voor Eritrea. Het ontwikkelingsgeld zou nu drie keer zo veel zijn als het vorige pakket.
Onderdrukking door de overheid
De Europese Commissie ziet hiermee over het hoofd dat de belangrijkste reden voor de grote migratiestroom uit Eritrea niet alleen de economische situatie is, maar ook de onderdrukking van de Eritrese burgers door de overheid. Bovendien is de Eritrese militaire dictatuur zelf betrokken bij mensenhandel naar Sudan en Libië. Dit is inmiddels een steeds lucratievere business aan het worden. De illegale mensenhandel en smokkel die in Eritrea begint en via Libië naar Europa gaat, neemt de gewone economie over. Burgers komen in de mensenhandel terecht omdat het meer oplevert. Door ontwikkelingshulp naar Eritrea te verhogen, neemt de Europese Unie het risico dat ze het probleem van de mensenhandel vergroten in plaats van het bij de wortels aan te pakken.
Alleen door internationale samenwerking kunnen duurzame oplossingen worden gevonden voor de Mediterraanse crisis bij de oorsprong
Dit geldt niet alleen voor de Europese aanpak van problemen in Eritrea, maar ook in the Europese reactie op de humanitaire crisis in het Middellandse Zeegebied. Donderdag zal de Europese Raad bijeenkomen in spoedoverleg. De basis voor dit overleg is een actieplan van tien punten waarover ministers van Buitenlandse en Binnenlandse zaken het maandag eens zijn geworden. Er is nog een hoop onduidelijk in dit actieplan, zoals wanneer, hoe en met welk geld het zal worden geiïmplementeerd. Daarbij zal er meer nodig zijn om deze migratiecrisis op een allesomvattende manier aan te pakken. De oorzaken van het probleem zullen moeten worden aangepakt, waaronder de mensenrechtensituatie in landen als Eritrea en de stabiliteit en veiligheid in landen als Libië en Syrië. Er moeten stevige voorwaarden worden gecreëerd om mensenhandel te kunnen bestrijden via goed bestuur. Daarbij moeten andere Afrikaanse landen worden geholpen met de toestroom van vluchtelingen als gevolg van de instabiliteit. Daarnaast moet relocatie van vluchtelingen een prioriteit zijn voor de Europese Unie.
Migrantenstroom neemt alleen maar toe
Door instabiliteit en conflicten in Afrika zal de migrantenstroom alleen maar toenemen. Europese actie is onmiddellijk nodig, maar er moet meer gebeuren. Daarom is een internationale Mediterraanse Top nodig waarbij zowel de Europese Unie als andere betrokken landen, waaronder Noord-Afrikaanse landen, aanwezig zijn. Alleen door internationale samenwerking kunnen duurzame oplossingen worden gevonden voor de Mediterraanse crisis bij de oorsprong. Vluchtelingen moeten een veilig onderkomen krijgen. Hulp moet worden gericht aan de mensen die het nodig hebben, niet aan de overheden die bijdragen aan het probleem. Zolang er weinig hoop bestaat in landen als Eritrea en Syrië zullen de migranten de gevaarlijke reis blijven maken en liggen er nog meer tragedies zoals afgelopen weekend in het verschiet.
