In Nederland is er een groeiende beweging van mensen en organisaties die zich daarvoor inzetten. SDG Nederland verbindt hen met elkaar en versterkt zo deze community.
Veel migranten kennen hun rechten niet en daarom richtte jurist Rayan Younis het Leids Steunloket Migranten op. Daar geeft hij met tientallen vrijwilligers praktisch en juridisch advies in wel negen verschillende talen. Maar hij wil meer bereiken. ‘We moeten af van het idee dat migratie iets bijzonders is.’
Sociale uitvaarten: ‘Desnoods begraven we mensen gratis’
Radboud Spruit en Bart van Riet verzorgen ‘sociale uitvaarten’ voor dak- en thuisloze mensen, of voor mensen zonder geld of nabestaanden. Dat vergt zo nu en dan improvisatie. Van Riet hield ooit een uitvaart in zijn eigen huiskamer, Spruit bewaarde een overledene in een houtopslag. ‘We voorkomen dat iemand zomaar ‘verdwijnt’.’
Zij willen grond teruggeven aan ‘niet mensen’
Met hun stichting Kapitaloceen willen David van den Berg en Dido van Oosten landbouwgrond aan de markt onttrekken en aan idealistische boeren geven die een stukje mogen gebruiken voor landbouw, de rest is voor ‘niet-mensen’. ‘Wij nodigen de dieren en insecten uit die anderen in de landbouw juist bestrijden.’
Hier hoef je niet te bewijzen dat je arm bent
Wie in Nederland arm is, kan rekenen op veel wantrouwen en obstakels van instanties. Oprichter Ralf Embrechts en lid-vrijwilliger Ringo Slikboer van stichting Quiet Community laten zien dat het anders kan. ‘We willen het vooroordeel wegnemen dat armoede je eigen schuld is.
‘Soms moet je de strijd even neerleggen, om te helen’
Zwarte Nederlanders, en zeker activisten, nemen weinig tijd en ruimte voor zelfzorg, merkten Sabrina Starke en Irene Agyeman Hin. Nadat ze zelf herstelden van borstkanker, begonnen ze een welzijnsorganisatie voor mensen in de Afrikaanse diaspora. ‘Sommige trauma’s zijn van generatie op generatie doorgegeven.’
Dik bij de dokter: ‘Hij stelde een maagverkleining voor’
Van aandringen op een maagoperatie tot abortus zonder pijnstilling: veel dikke mensen hebben slechte ervaringen met artsen. Actiegroep Dik bij de dokter vindt dat onaanvaardbaar. ‘Wij willen net zo behandeld worden als dunne mensen.’
Hoe kun je als boer een positieve ecologische voetafdruk achterlaten? Daar is Anne van Leeuwen van ‘regeneratieve boerderij’ Bodemzicht dagelijks mee bezig. “Het bekende duurzaamheidsverhaal draait om minder schadelijk zijn; ik wil helemáál niet schadelijk zijn.” Haar doel: meer CO2 opvangen dan uitstoten en meer leven creëren dan vernietigen.
Huisarts Shakib Sana zag in Rotterdam Delfshaven een ‘vaccinatiekloof’ ontstaan: zoals in andere kwetsbare wijken is de vaccinatiebereidheid er laag. Samen met collega’s in de gezondheidszorg verspreidt Sana kennis, vertrouwen en vaccins. ‘Armoede en discriminatie hebben effect op gezondheid.’
In het weekend is psychische hulp vaak alleen beschikbaar in een noodsituatie. Om het niet zover te laten komen, is er in Amsterdam Het Lichthuis: een toevluchtsoord zonder behandeling of programma. ‘Een half uurtje in Het Lichthuis en ik ben een ander mens.’
Kwetsbare en ‘arme’ buurten zijn juist rijk, vindt Malique Mohamud van The Niteshop in Rotterdam-Delfshaven. Dus probeert hij het talent en de kennis van de buurt, de ‘sauce’, om te zetten in geld en invloed. ‘Wij hebben heel veel cultureel kapitaal.’
Kan een rivier een rechtszaak winnen? In Nederland nog niet, maar de mensen van de Limburgse stichting Maas Cleanup maken zich hard om de Maas haar eigen rechten te geven. Zodat speciaal aangestelde voogden namens de rivier kunnen spreken.
Na de dood van haar moeder had Babet te Winkel (29) het gevoel dat haar rouw er niet mocht zijn. Met kaarten, een woordenboek en kunst in de openbare ruimte wil ze rouw bespreekbaar maken. ‘Iedereen heeft wel iets of iemand verloren.’
Al sinds de jaren 90 maakt Vrouwen tegen Uitzetting (VTU) zich hard voor een rechtvaardig asielbeleid. Drie leden, allen gepensioneerd maar nog lang niet moegestreden, vertellen waarom. ‘Bij de IND krijg je altijd het nadeel van de twijfel.’
De snack van de toekomst is vet, vegan en klimaatneutraal
De horeca krijgt de duurzame smaak langzaam te pakken, ziet Marco Agema. Met zijn ‘Snackbar van de Toekomst’ geeft hij het goede voorbeeld. ‘Duurzaamheid is niet alleen voor de hippe stedelingen met hun havercappuccino’s.’
Met hun uitgeverij Wilde Haren geven Loulou Drinkwaard (23) en D’Avellone van Dijk (26) de boeken uit die zij als kinderen van kleur misten: boeken over hén. ‘Ik tekende mezelf vroeger in bestaande verhalen. Zo kon ik ook meedoen.’
Van een kast vol ZARA-kleding naar een duurzame garderobe hoeft niet moeilijk te zijn, zeggen de oprichters van The Swapshop. Bezoekers van hun winkel verdienen punten als ze kleding inleveren, en ‘kopen’ met die punten vervolgens nieuwe items. ‘In plaats van vertellen wat mensen niet moeten doen, bieden we iets wat ze wél kunnen doen.’
Kinder- en jeugdpsychiater Rianne Klaassen schuwt kritiek op de ggz niet. Haar stichting @ease biedt laagdrempelige hulp aan kinderen en jongeren, die vaak te lang op hulp moeten wachten. ‘De beste manier om een stoornis te voorkomen, is door er vroeg bij te zijn.’
Het mocht wel eens afgelopen zijn met het stereotiepe beeld van ‘arme kindjes in Afrika’, vonden twee Deense sociaal werkers en een fotograaf. Voor het fotoboek dat zij maakten, lieten ze kinderen zélf de locaties kiezen. ‘Geen mooi plein, zoals wij verwachtten, maar hun werkplek: ook als dat een vuilnisbelt was.’
Kun je als burger de landbouw duurzamer maken? Jazeker, zeggen de oprichters van ‘Aardpeer’: door een stuk grond te kopen voor boeren die niet meer willen massaproduceren. ‘Als het land collectief eigendom wordt, kunnen boeren investeren in duurzame innovaties.’
Je kunt pas voor je rechten opkomen als je die kent, zegt juristencollectief Nos Direito (Ons Recht). Maar wie geen Nederlands spreekt, kan bijna nergens terecht voor advies. Daarom geven de vrouwen gratis juridische hulp in maar liefst vier talen.
Het lukt vrouwen nauwelijks om hogerop te komen in de muziekwereld, ziet de Frans-Armeense muzikant Sevana Tchakerian. En áls vrouwen netwerken met mannen aan de top, blijken die vaak iets heel anders te willen. Daarom brengt ze vrouwelijke artiesten samen: ‘We spreken ons uit en creëren een eigen band.’
De grootouders van Robin Block waren zó bezig zich aan te passen aan de Nederlandse cultuur, dat ze zwegen over hun pijnlijke verleden in Nederlands-Indië. Dat soort verborgen verhalen moeten verteld worden, vinden hij en anderen van het kunstproject ‘Manual for the Displaced’.
Eilanden en badplaatsen die afhankelijk zijn van massatoerisme hebben door corona een flinke klap gekregen. Tijd voor een duurzame omslag, zegt Hannelore Akkermans van ViaVia Tourism Academy. Haar uitgangspunt: hoe draag je als toerist positief bij aan de omgeving?
Aziz Kaouass wil zijn geboortegrond weer groen laten kleuren. Boom voor boom dringt hij de dorre vlakten in het Marokkaanse Rifgebergte terug. Zijn hoop: dat de bewoners hun land niet meer hoeven te verlaten.
Jong, oud, zwart, wit, lesbisch en transgender: in het boek ‘Queer Bedtijdverhalen’ van Naomi Veldwijk en Nazrina Rodjan staan tientallen verhalen over uiteenlopende queer rolmodellen. Zodat ook jongeren die níet in de hokjes hetero en cisgender passen zich in iemand kunnen herkennen. ‘Zelf hebben we deze rolmodellen enorm gemist.’
Wat als de mensen over wie je een film wilt maken, helemaal niet op jou zitten te wachten? Fotojournalisten Anna Surinyach en Severine Sajous gaven de camera uit handen: dankzij de telefoons van migranten werd hun korte documentaire #Boza een getuigenis uit eerste hand.
De welvaart stijgt al jaren, maar de inkomensongelijkheid groeide mee. Daarom pleit Voor14 voor een fiks hoger minimumloon. Tycho Bear is lid van het eerste uur: ‘Een eerlijk loon moet van bovenaf worden ingevoerd, maar kan van onderaf worden afgedwongen.’
Janna Bongers wil bijdragen aan een wereld waarin duurzame voeding heel normaal is. Met een team studenten onderzoekt ze wat de belangrijkste basistips zijn én hoe je zoveel mogelijk mensen bereikt. ‘Er is geen poespas voor nodig: maak gewoon lekker boerenkool!’
Met Corporate Queer maakt Remco Boxelaar het bedrijfsleven een veilige plek voor lhbti+’ers. Want daar is voor hun identiteit nu nog zelden ruimte, ziet hij. ‘Ik wil dat queer mensen niet langer hoeven te kiezen tussen zichzelf zijn en carrière maken.’
‘Klimaatonrecht vraagt om niet-westerse verhalen’
Ondernemer Ama van Dantzig was al bezig met ‘climate justice’ voordat het een gangbare term was. Met Dr. Monk brengt ze in Ghana een rechtvaardige klimaatbeweging op gang. ‘Traditionele kennis over de omgang met de natuur is daar uitgewist in de naam vooruitgang.’
Toen technisch geneeskundige Laura Koot van de duurzame krekelteelt hoorde, wist zij: zó wil ik helpen om honger te bestrijden. Als alles meezit, voorziet de krekelteelt Rwandese boeren straks van een extra inkomen, en burgers van gezonde eiwitten en mineralen.
Hoe maak je reusachtige problemen als honger, armoede, ongelijkheid inzichtelijk voor een jong publiek? Deens auteur Jesper Tornbjerg wijdt er een bekroonde kinderboekenserie aan. “Ik stond ervan te kijken dat niemand nog op dit idee was gekomen.”
Charlie Obihara en Dorian Maarse hebben in hun relatie regelmatig te maken met onbewust racisme. Sinds kort beheren ze het Instagram-account De Olifantenluisteraar, waarop ze de spreekwoordelijke olifant zichtbaar maken. ‘Juist de groep die het gesprek pijnlijk en ongemakkelijk vindt, willen we bereiken.’
Hoe krijg je zoveel mogelijk Nederlanders aan de peulvruchten, liefst ook nog van eigen bodem? Voormalig topsporter Mike Maduro verstopt ze met zijn bedrijf Freggies in plantaardige snacks – en sinds kort ook in brood. Beter voor de wereld en nog lekkerder ook.
‘Ethiopië heeft eigen techneuten nodig om onze problemen op te lossen’
De 21-jarige Betelhem Dessie helpt haar Ethiopische landgenoten meer IT-vaardigheden te ontwikkelen. Niet alleen goed voor hun persoonlijke ontwikkeling, maar ook voor die van heel Afrika. ‘Als je niet wordt betrokken bij het ontwikkelen van nieuwe technologieën, kunnen die je pijn doen.’
Zijn mobiele school bezoekt afgelegen dorpen
Charif Hamidi wil het onderwijs in het Midden-Oosten en Afrika verbeteren. Met een mobiel klaslokaal trekt zijn team langs afgelegen dorpen. Hun doelen: onderwijs op maat, meer technologie en vooral leraren meer trainen. ‘Zodat docenten rekening houden met verschillen tussen kinderen.’
Al als pubers wilden Juul en Puck Knols arme gezinnen in Limburg helpen. Vier jaar later bereikt hun jongerenbeweging Juupu honderden gezinnen en vijf scholen in de regio: tijd om ze serieus te nemen. ‘Wij zitten hier niet als broer en zus, we vertegenwoordigen honderd jongeren.’
Mannen moeten veel meer betrokken worden bij problemen die vrouwen ondervinden, zegt de Zuid-Sudanese Wani Michael. Met zijn campagne Men4Women vraagt hij daar aandacht voor. ‘Mijn landgenoten vinden gendergelijkheid maar een westers concept, dat willen we doorbreken.’
De energietransitie kan wel wat kunst gebruiken, en onze textiel wel wat technologie, zeggen modeontwerper Pauline van Dongen en textielkunstenaar Maaike Gottschal. In hun ‘zonnestof’ komt dat samen. ‘Stel je een huis voor met gordijnen en tapijten die energie opwekken.’
Mensen van een koel en comfortabel huis voorzien, zonder de uitstoot die hoort bij de productie van bakstenen. Dat probeert Ivan Ferrario met Cool Bricks voor elkaar te krijgen in onder meer Senegal en Malawi. ‘Ik vreesde een scenario waarin ‘wij Europeanen’ even gingen vertellen hoe ‘zij’ moesten verduurzamen.’
Voormalig sterrenchef Dalila Sayd wil een duurzamer én socialer voedsellandschap. Ze gebruikt daarvoor de schat aan onbenutte kennis over voedsel bij nieuwe Nederlanders. ‘Mijn moeder was niet bezig met duurzaamheid, maar weet als geen ander hoe je zo min mogelijk verspilt.’
De Haagse Yasir Syed doet met zijn stichting wat politici nalaten: mét jongeren praten in plaats van over ze. Onder andere in ‘zijn’ Schilderswijk biedt hij ze ruimte en middelen waarmee ze hun talenten kunnen ontplooien. ‘Als je wacht op politieke verandering, dan kun je eeuwig wachten.’
‘Wij leren kinderen groen én inclusief ondernemen’
Ondernemen met oog voor de planeet en voor elkaar, dat leren kinderen bij Fawaka Ondernemersschool. Oprichter Thiëmo Heilbron is een graag geziene gast bij grote duurzaamheidsorganisaties. ‘Langzaam maar zeker beseffen zij hoe belangrijk het is om divers talent binnen te halen.’
Hoe stoom je de volgende generatie klaar om te racisme te herkennen en aan te pakken? En hoe voorkom je dat racisme als probleem van zwarte mensen wordt gezien? Volgens Fadie Hanna, Miguel Heilbron en Inti Soeterik begint het allemaal in het klaslokaal. Daarom onderwijzen zij leraren over wat racisme is en hoe het ons handelen beïnvloedt.
Tijdens je studie aan dé christelijke hogeschool van Nederland erachter komen dat je bi- of homoseksueel bent: veel studenten die dat meemaken stuiten op onbegrip en negatieve reacties. Oud-studenten Sietske Beiboer en Nicole Steijsiger proberen deze en alle andere lhbti+’ers van de CHE een veilige plek te bieden.
Tientallen lhbti+ vluchtelingen worden onterecht teruggestuurd naar onveilige landen. In Nederlandse asielzoekerscentra worden ze gepest, uitgescholden en soms zelfs aangerand. Sandro Kortekaas vecht voor hun bescherming, en voor hervorming van de procedure.
‘Onze dokters werken door terwijl ze de bommen ontwijken’
De Syrische Mohammad Kanfash smokkelde al in zijn thuisland medicijnen van Damascus naar Oost-Syrië. Hij ontvluchtte de burgeroorlog, maar vanuit Nederland blijft hij hulp bieden met zijn stichting Damaan. ‘Niemand kan dit oplossen, maar we kunnen wel zorgen dat een kind naar de dokter kan.’
Door haar is de Hema-appeltaart nu vegan (en niemand die het wist)
Van jongs af aan wilde Veerle Vrindts mensen overhalen om geen dieren te eten, maar ze merkte al snel dat filmpjes van slachthuizen en een overdaad aan feiten niets uithaalden. Als ProVeg-directeur gebruikt ze een tactiek die wél werkt. ‘Ik ga ervan uit dat mensen het goede willen doen.’
‘De techneuten stonden te popelen om hun steentje bij te dragen tegen corona’
De techniek is er, maar hoe zorg je dat nieuwe beademingsapparatuur ook écht bruikbaar is? Tara Geerdink begeleidde tijdens de coronacrisis een team van techneuten in de ontwikkeling van beademingsapparatuur. ‘Er stonden mensenlevens op het spel, dat leverde zo’n gedrevenheid op.’
Zij verduurzaamt de cacaoplantage van verre familie
Als je ontdekt dat je eigen familie onder de westerse cacaoconsumptie lijdt, klinken klimaatverandering en uitbuiting ineens niet meer zo ver weg. Het is het verhaal van de 50-jarige Fatima Spalburg, die nu in Indonesië cacaoboeren helpt overstappen op duurzame teelt.
Deze straatboer brengt industrieterreinen tot leven
Geen plek zo versteend en sfeerloos als het bedrijventerrein, maar Christiaan Kuipers weet daar wel raad mee. Met De Bonenparade plant hij groenten en bloemen om zo’n blokkendozendoolhof tot leven te brengen voor mens en insect. En er is haast bij.
Rosa Parks, Malcolm X, Maya Angelou: de zwarte poppen van Ellen Brudet gaan sinds de Black Lives Matter-protesten als warme broodjes over de toonbank. Coloured Goodies is de eerste winkel van Europa die uitsluitend zwarte poppen en poppen met een beperking verkoopt: ‘Er komen ook veel mannen, stoere kerels, die nooit eerder een pop hadden die op ze leek.’
Schone energie voor iedereen bereikbaar maken én mensen zonder werk laten profiteren van de werkgelegenheid die de energietransitie biedt. Dat is de missie van Josee van Linschoten met WijkEnergieWerkt, waar buurtbewoners werken aan de verduurzaming van hun eigen buurt.
‘Samen eten is mijn medicijn tegen eenzaamheid’
Zit je niet goed in je vel? Niets om je voor te schamen, zegt hobbykok en psychologiestudent Zára Valentine de Graaf. Samen eten helpt tegen depressieve gevoelens, maar is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Daarom deelt zij met Switi Tjaps Surinaams eten uit aan mensen die eenzaam zijn of weinig geld hebben.
Een eerlijke prijs voor vlees en goedkopere groentes en fruit, dat hoopt milieukundige Jeroom Remmers te bereiken. Zijn doel: onze schadelijke vleesconsumptie terugdringen. ‘Verhoog de prijs van vlees, en mensen veranderen vanzelf hun gedrag.’
Toen Kelly Sue Lampers kleding wilde gaan maken voor rolstoelgebruikers, ontdekte ze hoe diepgeworteld validisme zit – in de hele samenleving. Sommige merken weigerden met haar samen te werken. Nu laat zij die merken zien hoe een inclusieve collectie eruit kan zien.
Medicijnen moeten voor iedereen betaalbaar zijn, vindt arts-onderzoeker Dave van der Kruijssen. Met zijn initiatief License to Heal vraagt hij de overheid om farmaceuten prijsvoorwaarden op te leggen. ‘Juist in de coronacrisis is toegang tot medicijnen van levensbelang.’
Mediaredacties zijn overwegend wit en dat begint al op de scholen voor journalistiek. Deze docenten pleiten op hun opleiding voor meer diversiteit, maar staan daar vaak alleen in. ‘Collega’s noemen diversiteit wel belangrijk, maar voelen de urgentie niet.’
Ad Vlems (55) hoopt dat Nederland in de toekomst alleen nog maar uit ecodorpen en groene steden bestaat. Daarom gaat hij onvermoeibaar door met de bouw van Ecodorp Boekel – ook in coronatijd.
Nu we elkaar niet zien: stuur eens een kaartje, zegt creatief ondernemer Liza Slootman. En dan het liefst één dat laat zien dat er meer te vieren valt dan verjaardagen en (hetero)huwelijken. Zoals een nieuwe rolstoel, hormoonbehandeling of eerste therapiesessie.
Zij maakt bijles betaalbaar voor iedereen
Docent en ondernemer Margot Peters kan niet aanzien dat kinderen van ouders met lage inkomens nergens terecht kunnen in de commerciële bijlesindustrie. Zo groeit de ongelijkheid in het onderwijs. ‘Juist kwetsbare kinderen hebben de beste docenten nodig.’
Hoe krijg je een hele wijk zover om samen te verduurzamen? Dirk Pieter Halbesma en Maarten Epema kregen hun buren aan het werk voor zonnepanelen, stadstuinen en meer. ‘Zelfs de grootste klimaatontkenners worden nieuwsgierig als alle buren iets wél doen.’
Bioboer Jan Huijgen: ‘Boeren, produceer eens wat minder’ (‘En burgers, help ze een handje’)
Boer en filosoof Jan Huijgen kent de boerencultuur: ‘Produceren, groot, groter grootst – dat loopt tegen zijn grenzen aan.’ Met zijn initiatief Burgerboerderijen wil hij dat burgers en boeren zich samen inzetten voor eerlijke, regionale landbouw.
Wereldverbeteraars hoeven geen geitenwollen sokken te dragen, laten de mannen achter duurzaam streetwear-label Achilles & the Tortoise zien. Mede-oprichter Matthijs Tersteeg: ‘Mode is een manier om een nieuwe groep klimaatbewust te maken.’
Christen en trans? Noud Fortuin (19) merkt dat dat prima samengaat en stopt niet voordat alle gelovige lhbti+’ers weten in welke kerk ze welkom zijn. ‘Er is een zwijgend midden dat ons wel accepteert, maar zich niet duidelijk uitspreekt. Dat moet veranderen.’
Marian Spier is klaar met smoesjes over waarom er zo weinig vrouwen aan de top zitten. Als sociaal ondernemer en oprichter van de Nederlandse TEDxWomen geeft ze vrouwelijk talent een podium. ‘Er wordt gezegd dat er geen vrouwelijke ondernemers zijn, maar dat klopt gewoon niet.’
Ruim 10.000 Nederlandse jongeren gaan niet naar school. Ze hebben geen toekomstperspectief en kampen met depressies. Ondernemer Sandra de Kroon accepteert dat niet: ‘Dat deze jongeren niets zouden kunnen is gewoon niet waar.’
Ze leerden elkaar kennen als buren in Startblok Elzenhagen, een project waar vluchtelingen en studenten samenwonen. Maar Adinda en Ali vonden elkaar vooral in hun klimaatactie: ‘We steken elkaar aan’.
