Sjaals. Backpacks vol met handgemaakte, warme, eindeloos grote sjaals. Dat is waar mijn zus en ik mee thuis kwamen na mooie reizen om onszelf en vrienden mee te verwennen. Eigenlijk was het een strijd wie de sjaals wist mee te nemen met het beste verhaal erachter. Maar wat wisten wij nou echt van die sjaal, behalve dat het in een shabby en obscuur winkeltje was verkocht? Wie had de sjaal gemaakt? Was dat eerlijk gegaan of heeft de maker de ‘echte’ prijs moeten betalen?
Sweatshops en bloedvergieten
Ethische kleding maakt slechts een kleine 1 procent uit van de wereldwijde kledingindustrie die een waarde vertegenwoordigt van 1 triljoen US Dollar. Dat is een schijntje volgens mij. Aan elk kledingstuk kleeft een verhaal over de herkomst. Gedwongen arbeid, te lage lonen en ongezonde arbeidsomstandigheden zijn nog altijd aan de orde van de dag in kledingproducerende landen zoals India en Bangladesh.
Hoe kan ik er zeker van zijn dat mijn sjalenverslaving niet bijdraagt aan bloedvergieten en kinderarbeid?
Grote fabrieken met dergelijke slechte omstandigheden waar nog altijd het meeste van onze kleding vandaan komt worden ook wel sweatshops genoemd. Hoe kan ik er nou zeker van zijn dat mijn sjalenverslaving niet bijdraagt aan bloedvergieten, kinderarbeid en lage lonen die mensen in een poverty trap houden? Door naar het voorbeeld van Moyee Coffee een fair chain webshop oprichten, en het zelf uit te zoeken. Met een budget van slechts 1500 euro gingen we naar het begin van de keten: de producent. En zo belandden zuslief en ik in de Indiase kledingindustrie waar we thee dronken met de makers.
Begin van de keten
Maar waar begint de keten nu echt? En kunnen we wel in één keer fair chain gaan? Volgens ons betekent fair chain bovenal dat we de winst eerlijker verdelen over de keten dan nu het geval is. De meeste winst in de kledingindustrie gaat nog altijd naar de tussenhandelaren en de eindverkoper. Niet naar de producent dus. Wat wij willen is de producent goed betalen, waarmee we de winst eerlijker verdelen en er meer waarde/geld achterblijft in het land van herkomst. Dat kan vervolgens door deze mensen worden geïnvesteerd in de toekomst van hun kinderen, in de lokale economie en het opschalen van hun weefpraktijken als ze dat zouden willen.
Grijze massasjaals en adrenalinekicks
En zo ontstond druk discussiërend onze social-start up: Floki Goods. Het bedenksel van zus Merel, haar vriend Evan en mij. Het belangrijkste voor mij om met Floki Goods te beginnen is een alternatief bieden voor sjaals geproduceerd in sweatshops en het hoofd bieden aan grijze massasjaals. Daarnaast giert de adrenaline me door de aderen om voor mezelf aan de slag te gaan! Maar hoe enthousiast ook, er zijn altijd struikelblokken.
Wie jouw sjaal maakt blijft een raadsel, maar we weten wel dat het onder goede omstandigheden wordt gemaakt
De gezichten en gezinnen
Het liefste wilden we elk gezicht en het gezin achter de sjaal kennen, maar dat is lastig zo bleek. We doen nu zaken met twee coöperaties waar de vork goed in de steel zit en meerdere mensen in dienst hebben. Dus wie nu exact jouw sjaal heeft gemaakt blijft een raadsel, al weten we wel dat ze in goede omstandigheden worden gemaakt. We wilden juist af van deze anonimiteit, maar daar geheel aan kunnen voldoen is lastiger dan we dachten. Met twee van de vier producenten lukte het wél. Het zijn letterlijk keuterwevers die aan de straat hun spullen maken. Maar zouden we samen succesvol worden en nemen zij mensen in dienst, kunnen we wederom niet alle gezichten en gezinnen kennen.
Mag het een euro meer zijn?
Een ander struikelblok tijdens de Indiase thee was dat we de wevers vertelden dat we ze meer wilden betalen. Maar omhoog onderhandelen, daarvan raakten producenten van slag. Zo wilden we graag extra betalen per sjaal bij een klein familiebedrijf dat meerdere wevers in dienst heeft. Maar dit was onmogelijk! De beste man had geen idee hoe hij dat belastingtechnisch naar zijn medewerkers moest doorbelasten omdat we niet voldoende afnamen om iedereen een verhoging te geven, en hij niet wist hoe hij het naar ons op de offerte moest doorberekenen.
Luister naar je moeder
Maar natuurlijk struikel ik ook over mijn eigen veters. Zo negeerde ik het afgelopen weekend mijn moeders opmerking dat je de sjaal niet kan voelen via de webshop, en dat ons fair chain verhaal van het product niet duidelijk genoeg wordt gecommuniceerd. Waarom ze dan meer zou betalen, “eigenlijk.” Mijn reactie was gekscherend dat ze niet tot de doelgroep behoorde, maar dat is natuurlijk onzin. Slikken, oppikken en op iets nieuws mikken dus.
4 tips voor sociale ondernemersGoed we hebben wat hobbels gehad, maar daar leer je ook weer veel van! Dit zijn mijn vier tips voor de sociale ondernemer in jou:
- Begin gewoon. De wereld zit vol met goede ideeën, maar dromers blijven dromers als ze niks doen. Het klinkt misschien simpel, maar geen enkele start-up valt volledig in een papieren plan te gieten.
- Doe het niet alleen. Ook al ben je misschien een eenmanszaak, besef dat er enorm veel kennis en kunde in je omgeving is te vinden. En echt, niemand gaat er met je plan vandoor. De mens is lui van aard.
- Praat erover. Je hoeft niet op elk feestje je reclamepraatje te houden. Maar nu deze start-up onderdeel van je leven wordt is het goed om je verhaal, problemen en successen te delen. Wedden dat er altijd onverwachts iets retour komt dat je helpt?
- Luister. Ondernemers (inclusief ikzelf) kunnen flink koppig zijn. Overtuigd van je eigen idee ga je er meer dan honderd procent voor en is het gemakkelijk om je af te sluiten voor kritiek.
De oprichters van Floki Goods, van links naar rechts: Merel, Evan en Lotte.
