“Natuurlijk is Haïti deel van de bottom billion, de armste één miljard inwoners ter wereld”, verzekert Paul Collier.”De werkloosheid is hoog, evenals de criminaliteitscijfers en de regering is zwak. Maar daarnaast kent Haïti grote voordelen die andere landen die bij deze armste miljard horen niet hebben: de strategische locatie in de Cariben, en een voordelig handelscontract met de Verenigde Staten, HOPEII.”
 |
| Paul Collier |
De valkuilen
Collier, voormalig hoofd van de Development Research Group van de Wereldbank, heeft alle vertrouwen in de mogelijkheden van Haïti. “Er zijn veel problemen, maar er zijn ook oplossingen voorhanden. Wat mij het meest verbaasde toen ik Haïti bezocht, was de realistische haalbaarheid van alle plannen.” In zijn veelgeprezen boek ‘The Bottom Billion – Why the Poorest Countries Are Failing and What Can Be Done About It’ beschrijft Collier vier valkuilen voor de armste één miljard inwoners van onze wereld: de conflictval, de vloek van natuurlijke hulpbronnen, slechte buurlanden en een slecht bestuur in een klein land. Haïti heeft met slechts twee van deze valkuilen direct te maken: conflict, en slecht bestuur in een klein land.
Geweld
|
Paul Collier is |
Het land in het Caribisch gebied kent een geschiedenis van geweld: van de onafhankelijkheidsstrijd in 1804 tot en met de huidige kidnappings en staatsgrepen. Collier ontkent de aanwezigheid van intern conflict niet: “Natuurlijk is er conflict. Daarom zijn er meer dan 10.000 blauwhelmen aanwezig.” De econoom doelt op de stabiliseringmissie van de Verenigde Naties MINUSTAH. In 2004 stuurde de VN duizenden militairen en politietroepen naar Haïti, en nog steeds worden de straten van voornamelijk de hoofdstad, Port-au-Prince, bevolkt met de witte VN-tanks en -auto’s. Maar toch is de aard van het Haïtiaanse geweld volgens hem anders dan in de andere bottom billion-landen. “Vergeleken met het etnische geweld in veel andere landen is er veel minder polarisering in Haïti. De blauwhelmen verrichten momenteel goed werk en zij zullen moeten blijven totdat de veiligheid is aangevuld met economisch herstel. Dat is een harde les die nu geleerd wordt: er bestaat niet zoiets als een snelle security fix in dit soort landen. Veiligheid moet als voorwaarde gelden voor andere acties, waaronder economische activiteit.”
Geschiedenis
Niet alleen het heden, maar ook het verleden van Haïti wordt gekenmerkt door strijd en onderdrukking. Collier ontkent echter stellig dat deze tumultueuze geschiedenis iets te maken heeft met de huidige conflicten.”Mensen houden ervan om bij een conflict terug te verwijzen naar een punt in de 13e eeuw of iets dergelijks. Dat is gewoon grote onzin. In de 13e eeuw was er overal conflict. De idee dat conflict uit het verleden huidige vooruitgang tegenhoudt, is verkeerd. Als we allemaal gedoemd zouden zijn tot het herhalen van onze eigen geschiedenis, dan zouden we allemaal een puinhoop zijn.”
 |
| Lees hier meer over Haiti’s turbulente geschiedenis – van de koloniale overheersing tot dictator ‘Papa Doc’ Francois Duvalier en zijn zoon Baby Doc. |
Slecht bestuur
Naast blijvend intern conflict, is de tweede valkuil waar Haïti zich in bevindt slecht bestuur in een klein land. Ook hier erkent Collier de problemen van bijvoorbeeld corruptie en inmenging van de drugsindustrie. “Haïti heeft te maken met een complexe machtsbalans. Er speelt een heel spectrum betrokkenen mee, van de drugsbaronnen aan de ene kant, tot de dappere mensen die daadwerkelijk iets willen veranderen, aan de andere kant. Wat belangrijk is, is dat we er alles aan doen om achter deze laatste groep mensen te staan, we moeten hen op elke mogelijke manier steunen.” Collier benadrukt dat de drugsproblematiek een internationaal probleem is. “Het betreft hier internationale criminaliteit. De internationale gemeenschap moet deze tegengaan, met behulp van een internationale politiemacht. De huidige militaire aanwezigheid is niet geschikt om dit soort problemen op te lossen.”
Maar zwak bestuur of niet, Haïti moet gebruikmaken van de andere mogelijkheden die er zijn, stelt Collier. Volgens de econoom bieden zowel de private sector als de hulpsector goede mogelijkheden voor het land, dat met een Human Development Index van 149 het armste land van het Westelijk halfrond is, en één van de armste landen van de wereld.
Hulp en handel
Wat Haïti volgens Paul Collier moet doen, is haar strategische locatie uitbuiten. “Men heeft de neiging om in landen als Haïti, en misschien wel overal, min of meer te navigeren aan de hand van de trends in ontwikkelingshulp. Organisaties volgen de mode. Maar in dit soort samenlevingen moet je geen trends volgen maar prioriteiten stellen.” Wat dus nodig is, is niet zozeer méér hulp, maar een herstructurering van de hulp, gericht op onder anderen het creëren van banen. Daarnaast moet de private sector meer aandacht krijgen.
 Een bekende Haïtiaan is rapper en producer Wyclef Jean. Hij werd geboren in Croix-des-Bouquets en emigreerde, zoals veel van zijn landgenoten, naar de Verenigde Staten. Om zijn geboorteland te ondersteunen heeft hij de stichting Yele Haïti opgericht. |
Bill Clinton, de speciale Gezant van de Verenigde Naties voor Haïti, heeft onlangs 200 zakenlieden naar het Caribische land gestuurd, om de mogelijkheden voor buitenlandse investeringen te bekijken. Collier denkt dat dit een goede zaak is. “Haïti heeft twee grote kansen in vergelijking met andere bottom billion-landen: haar locatie, in het Caribisch gebied, dichtbij de Verenigde Staten en Canada, én een handelsovereenkomst met de Verenigde Staten, HOPEII.” Deze twee factoren maken van Haïti een ideale plek voor investeerders. Bovendien is er veel arbeidskracht beschikbaar. De grote Haïtiaanse diaspora in de Verenigde Staten en Canada kan bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe markten. Collier zelf ziet vooral veel in de kledingindustrie. “Maar,” zo zegt hij “zeker nu zijn er nog heel veel mogelijkheden voor bijvoorbeeld elektriciteitsontwikkeling, infrastructuur, et cetera. Het creëren van banen is het begin van economische groei.”
Agenda
Collier heeft voor de Verenigde Naties een duidelijke agenda opgesteld om Haïti uit de groep van zogenaamde achtergebleven landen te halen: het creëren van banen, voedselzekerheid, basisvoorzieningen en milieuzekerheid staan daarbij centraal. Geen geringe lijst, maar volgens Collier gestructureerd en zeker haalbaar. Hij is dan ook voor de mensen die Haïti’s tumultueze geschiedenis al wat langer volgen verbazingwekkend optimistisch over de toekomst van het eiland. Handel, een herstructurering van de hulp, militaire steun van de VN, een internationale politiemacht en een nieuw milieubeleid. Volgens Collier liggen de oplossingen voor het oprapen: “Alle problemen zijn aan te pakken, alle mogelijkheden zijn haalbaar.” Vergeleken met de andere bottom billion landen is Haiti dus inderdaad een paradijs – enigszins vergeten, maar zeker niet verloren.
Wat vind jij ervan?
Wat vind jij van Collier’s opvatting dat Haiti, met de juiste middelen, een stralende toekomst tegemoet gaat? Reageer!
