Achtergrond

Europese wet conflictmineralen is tandeloze tijger

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Bloedmobieltjes zijn voor velen al een bekend fenomeen, maar ook het aluminiumfolie om je boterham en je gouden trouwring zijn vaak gemaakt uit conflictmineralen. Mineralen die terechtkomen in producten die we dagelijks gebruiken.

Het voorstel van de Commissie is een tandeloze tijger

Zolang conflictmineralen probleemloos kunnen worden opgenomen in onze toeleveringsketens, dragen we als Europeanen bij aan het voortbestaan van deze conflicten. Niet iets waar we graag medeplichtig aan zijn. Mensenrechtenorganisaties haalden dan ook opgelucht adem toen na jaren van bewustwordingscampagnes het eindelijk zover leek te zijn: de Europese Commissie presenteerde een wetsvoorstel  om de invoer van conflictmineralen in de EU te beperken. Eindelijk zou er in Europa een einde worden gemaakt aan het gebruik van mineralen die gewapende conflicten hebben gevoed en gefinancierd.

Vrijwilligheid
Helaas, bleek als snel dat het voorstel van de Commissie een tandeloze tijger is. In plaats van harde eisen te stellen aan Europese bedrijven om voortaan aan te tonen dat de mineralen in hun producten niet bij hebben gedragen aan geweld, hield de commissie het bij verzoeken, meedenken en assisteren. Importeurs van ruwe mineralen, stelt de Commissie, mogen een ‘due diligence-procedure’ uitvoeren op de mineralen, en kunnen een zelf-certificeringssysteem opzetten. Als een bedrijf vermoedt dat er mensenrechtenschendingen plaatsvinden in hun keten, zouden ze dit kunnen onderzoeken. Let wel, zouden. Want verplicht is het niet.

Bovendien bestaan er al internationale, niet bindende, normen die bedrijven voorschrijven om betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen te voorkomen. Er is dus geen nieuwe regelgeving nodig om bedrijven te wijzen op de mogelijkheid om due diligence uit te voeren of een zelf-certificeringssysteem in te voeren. Het is verspilde energie, want ook nu zijn er nauwelijks bedrijven die actief due diligence uitvoeren. Logisch, want het kost tijd en moeite, en is niet verplicht. Dus waarom zouden ze?

Andere ogenschijnlijk weinig verdachte mineralen die gewonnen worden in gewelddadige conflicten zijn zilver, ijzererts, zink, nikkel en zwavel

Wolfraam
Daarbij richt het voorstel zich slechts op vier mineralen, namelijk tin, wolfraam, tantalum en goud. Terwijl dit natuurlijk niet de enige mineralen zijn die wereldwijd in verband staan met gewelddadige conflicten. In ten minste elf landen speelt koper een rol en andere ogenschijnlijk weinig verdachte mineralen die gewonnen worden in gewelddadige conflicten zijn zilver, ijzererts, zink, nikkel en zwavel.
Daarbij richt het voorstel zich alleen op de importeurs van ruwe materialen. Het gaat echter slechts om een klein deel van de wereldwijd geproduceerde mineralen dat rechtstreeks naar Europa verscheept wordt – het meeste komt via Azië bij ons terecht in geassembleerde producten, zoals consumentenelektronica.

En nu?
Het is daarom hoog tijd dat de Europese Commissie stappen zet om de link tussen Europese bedrijven en conflicten te verbreken. Regelgeving die alle Europese bedrijven verplicht om grondige due diligence uit te voeren op alle mineralen die in hun toeleveringsketen gebruikt worden, is daartoe een eerste zet. Blijft het voorstel van de Commissie ongewijzigd, dan leidt het in zijn huidige vorm tot geen enkel resultaat. Bindende regels, meer mineralen en verantwoordelijkheid van de hele keten zijn meer dan nodig.

In het Algemeen Overleg op 9 april 2015 heeft de Tweede Kamer de kans om het standpunt van Nederland te beïnvloeden en te pleiten voor een aanscherping van het huidige EU-voorstel.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons