Bill Gates, Amancio Ortega, Warren Buffett en vijf anderen bezitten samen evenveel geld als de 3,6 miljard armste mensen ter wereld. Dat stelt een rapport van Oxfam International dat vandaag wordt gepresenteerd.
Het rapport An economy for the 99 per cent toont aan dat de kloof tussen arm en rijk nog groter is dan werd aangenomen.
“De rijken zien hun rijkdom in zo’n onwaarschijnlijk tempo toenemen dat we binnen 25 jaar de eerste biljonair zullen zien”, stelt het rapport. “Om dit cijfer in perspectief te plaatsen: je moet elke dag 1 miljoen dollar uitgeven gedurende 2738 jaar om 1 biljoen te hebben uitgegeven.”
Superrijken
Het rapport legt in detail bloot hoe grote bedrijven en superrijken de ongelijkheid aanzwengelen door belastingen te ontwijken, lonen te verlagen en hun macht gebruiken om de politiek te beïnvloeden.
“Nieuwe en betere gegevens, vooral uit China en India, over globale rijkdom duiden aan dat de armste helft van de bevolking minder middelen heeft dan we tot nu toe aannamen.”
Het rapport zegt dat indien ze vorig jaar al over deze gegevens hadden beschikt, ze hadden kunnen aantonen dat negen miljardairs dezelfde rijkdom bezitten als de helft van de armsten ter wereld, en niet 62 zoals Oxfam vorig jaar nog berekende.
Minder dan 1,8 euro per dag
“Het is obsceen dat zoveel geld in de handen zit van zo weinig mensen”, zegt Winnie Byanyima van Oxfam International. “1 op 10 mensen moeten rondkomen met minder dan 2 dollar (1,80 euro) per dag. Ongelijkheid verstrikt honderden miljoenen mensen in armoede. Het beschadigt samenlevingen en vormt een bedreiging voor de democratie.
“Overal ter wereld worden mensen aan hun lot overgelaten. Hun lonen stagneren terwijl de bazen miljoenen dollars afromen via bonussen. Hun gezondheids- en onderwijsinstellingen krijgen minder middelen terwijl hun bedrijven en de bedrijfsleiders belastingen ontwijken. Hun stemmen worden genegeerd terwijl de overheden de grote bedrijven en de rijke elite naar de mond praten.”
Het rapport van Oxfam toont aan hoe de “gebroken economieën rijkdom in de richting van de elite doorsluizen, ten koste van de armsten in de maatschappij. De meerderheid van hen zijn vrouwen.”
Oxfam berekende dat belastingontwijking van grote bedrijven arme landen minstens 100 miljard dollar per jaar kost. “Dit is genoeg geld om jaarlijks 124 miljoen kinderen die nu niet naar school gaan op de schoolbanken te krijgen en te voorzien in gezondheidszorg zodat 6 miljoen kinderen niet zouden moeten sterven.”
In tegenstelling tot de populaire gedachte dat veel superrijken selfmade zijn, stelt Oxfams analyse dat de helft van de miljardairs hun rijkdom erfden of hun kapitaal opstapelden via industrieën die niet vies zijn van corruptie en vriendjespolitiek. Ook toont de organisatie aan hoe bepaalde bedrijven hun weelde gebruiken om te netwerken en ervoor te zorgen dat overheidsbeleid hen niet benadeelt.
Naar een meer humane economie
“Overheden zijn niet hulpeloos”, stelt het rapport hoopvol. “Als politici hun obsessie met het bruto binnenlands product in de hand houden en meer focussen op een eerlijke verdeling van de middelen voor iedereen, niet enkel voor een rijke elite, dan is een betere toekomst mogelijk.”
Oxfams blauwdruk voor een meer humane economie omvat een reeks maatregelen die overheden zouden moeten aannemen om de sterke concentratie van rijkdom tegen te gaan om armoede te beëindigen.
De maatregelen houden onder meer in dat belasting op vermogen en op de hoogste lonen omhoog moet zodat deze opbrengsten geïnvesteerd kunnen worden in gezondheidszorg, onderwijs en banen. Bedrijfsmedewerkers moeten ook kunnen delen in de winsten van hun bedrijf, en niet enkel de aandeelhouders zoals vandaag het geval is. Verder moeten overheden er veel meer op toezien dat vrouwen niet langer worden uitgesloten van economische groei. Dat begint met een betere toegang tot onderwijs voor meisjes en het wegwerken van het feit dat de meeste vrouwen onbetaald werken als ze zorg dragen voor anderen.
Namibië
“Als we ongelijkheid willen stoppen, moeten we durven breken met het economisch model dat we al dertig jaar lang volgen”, zegt Anna Ratcliff van Oxfam International aan IPS. “Sommige overheden geven blijk een en ander te willen veranderen. In Namibië bijvoorbeeld slaagt de overheid erin om de ongelijkheid te verminderen door de rijksten meer te belasten en die inkomsten te spenderen aan gratis onderwijs. Deze landen bewijzen dat een andere wereld mogelijk is als we het oude economische model maar durven verwerpen en de bovenmatige invloed van de rijken kunnen stoppen.”
De acht rijkste mensen ter wereld zijn: Bill Gates, oprichter van Microsoft (75 miljard dollar), Amancio Ortega van Inditex (67 miljard dollar), Warren Buffett, zakenman en grootaandeelhouder Berkshire Hathaway (60,8 miljard dollar), Carlos Slim Helu, eigenaar van Grupo Carso (50 miljard dollar), Jeff Bezos van Amazon (45,2 miljard dollar), Mark Zuckerberg, medeoprichter van Facebook (44,6 miljard dollar), Larry Ellison, CEO van Oracle (43,6 miljard dollar) en Michael Bloomberg, CEO van Bloomberg LP (40 miljard dollar).
