We willen precies weten waar onze bonen vandaan komen. Dat betekent dat we onze boeren kennen en met hen samen werken aan de beste boontjes voor het kopje koffie. De uitdaging? De gemiddelde Ethiopische koffieboer, zoals Zerihun, heeft minder dan 1 hectare koffie en verdient daar omgerekend slechts 300 euro per jaar mee. Weleens gehoord van de ‘bottom of the pyramid’? Boeren als Zerihun zijn er een schoolvoorbeeld van. Sterker nog, uit de International Wealth Index waarop we onze boeren een rating gaven blijkt hij aan de onderkant ervan te zitten. Hun jaarinkomen is voor een gemiddeld gezin nauwelijks genoeg om een jaar rond te kunnen eten. Laat staan dat hij kan investeren in bemesting of landbouwgereedschap. En van moderne landbouwtechnieken heeft Zerihun nog nooit gehoord. Tegelijkertijd heeft hij 6 kinderen. Wat is de toekomst voor deze boerenzonen- en dochters? Goed, voordat de moed ons in de schoenen zakt, snel aan de slag – stap voor stap.
Verdubbeling van de oogst
Afgelopen week onderzocht ik hier samen met vier van de beste Ethiopische agronomie-studenten en een bodemvruchtbaarheidsexpert uit Duitsland elf boerderijen. We leerden van de boeren wat hun grootste problemen zijn. Om een goede handelspartner te zijn voor ondernemingen als Moyee en om meer te verdienen moet hun opbrengst en kwaliteit omhoog. Veel verbetering is er nog te behalen in het toepassen van technische landbouwmethoden. Boeren kunnen daarmee hun oogst met gemak verdubbelen.
Eigen trainingsprogramma
Moyee Coffee voert momenteel een trainingsprogramma van drie jaar uit met academici, koffietrainers en koffieboeren. In Kaffa, op 800 kilometer van Addis Ababa, werken en wonen de boeren die de belangrijkste plek innemen in de koffieketen, maar het minst betaald worden. Met deze mannen en vrouwen bouwen wij een langdurige relatie op.
Enerzijds doordat zij ons hun oogst verkopen, anderzijds door wij hen training bieden om kwaliteit en opbrengst te verhogen. In ons programma leiden we 25 jonge mensen op tot koffietrainers, stuk voor stuk in staat om ieder jaar honderden boeren hun opbrengst te laten verdubbelen en premium kwaliteit te leveren. De training gaat over landbouwmethoden en bedrijfsvoering en het is de start van een duurzame relatie met de boeren.
Een ander probleem is het verstand van hun eigen huishoudboekje. Veel boeren weten niet hoeveel inkomen ze per jaar nodig hebben en hoe het investeren in materialen en training kan bijdragen aan een hogere oogst en dus meer inkomen. Experts noemen dat ‘financial illiteracy’. Training over landbouwmethoden gaat daarom hand in hand met bedrijfseconomisch onderwijs.
Het gebruik van bijvoorbeeld bemesting kan de oogst enorm vergroten, maar daarvoor moet je flink betalen en dus in het plant seizoen dit geld in de la hebben liggen. Wij broeden nu op een manier om onze FairChain kwaliteitspremie van 20% te gebruiken als voorfinanciering voor bemesting: verkoop ons 100 kilo koffiebessen en automatisch heb je je mest afbetaald. Aan de andere kant, dat is wel weer paternalistisch, moet de boer niet zelf kiezen wat hij met zijn premie doet? Gaat hij honingwijn drinken? Zijn keuze, kun je zeggen. Maar echt veel verder komen hij en zijn gezien daarmee ook niet.
Ons bedrijf predikt ondernemerschap en handel in plaats van hulp. Daarom vinden wij het essentieel voor boeren dat ze weten wat een investering in hun boerenonderneming oplevert. Als een training in landbouwmethoden leidt tot meer oogst en meer inkomen, dan willen boeren ook gaan meebetalen voor agronomisch advies. Dan gaat het niet meer om een eenmalige subsidie en meer NGO-afhankelijkheid, maar om een langdurige ‘race to the top’ waarin boeren als zelfstandig ondernemer van hun koffie kunnen leven.
