Jeroen van Wijck beleeft als stedeling het boerenleven. Vandaag legt hij uit hoe arm een Nederlandse boer precies is.
Als ik mensen spreek over boeren dan hoor ik keer op keer wat een rijke mazzelaars dat wel niet zijn. Zoveel grond, grote huizen en schuren, een veestapel. Wat een financiële rijkdom, dus wat hebben ze te klagen?
Opgeleid als psycholoog, carrière gemaakt in de digitale industrie en nu deeltijd bio-boer bij melkveehouder Groene Griffioen: Jeroen van Wijck beleeft als stedeling het boerenleven. De eenvoud als fundament, de kleine dingen die het leven aangenaam maken. De nieuwe nuchterheid. Van Wijck schrijft over de boerderij, duurzaamheid, dieren, koken en natuurlijk: eten.
Laat me dat vooroordeel wegnemen. Genoeg boerenzonen en dochters die het bedrijf van de ouders willen overnemen of stadsmensen die een boerderijtje wel zien zitten. Niet aan beginnen: te hard werken met teveel schulden. Hieronder een schets voor het starten van een boerderij.
De baten
Je denkt niet te groot, een stuk of 10 koeien, wat kippen, een hond, een kat. Wat fruitbomen. De melk daar maak je zelf kaas van en die ga je verkopen op je eigen boerderijwinkel. Zo nu en dan slacht je een koe en haar vlees verkoop je ook. En natuurlijk de eieren. Met 10 koeien, biologisch, melk je gemiddeld zo’n 150 liter per dag. Die kan je omzetten naar 15 kg kaas per dag. Kaas kun je verkopen voor € 10,- per kg dus dat is € 150,- inkomsten per dag. Dat is per maand € 4.500,-
Met 10 koeien kun je niet vaak slachten, maar er is wat aanwas en je slacht één koe per jaar. Die brengt ongeveer 300 kg vlees op à € 10,- per kg is € 3.000,- en dat is €50,- per maand. Plus nog wat centen voor de eieren, het fruit en de jam die je daar van hebt gemaakt: € 250,- per maand. Inkomsten per maand totaal: € 5.000,-
De kosten
Dan de rekensom voor de uitgaande financiën: investering en lopende kosten. Eerst de investering.
Een koe kost plusminus € 1.000,- Maar je wilt liever drachtige koeien: is het niet voor de aanwas van de kudde, dan is het wel voor de melk die ze na het kalven gaan geven. Ietsje duurder: € 1.500 per stuk. Zit je op € 15.000,- Is te doen. Denk je nog. Dan heb je grasland nodig. Dat gebruik je om de kudde op te laten grazen in de lente & zomer en om het gras te maaien en te bewaren voor de winter. Een hectare grond in Nederland kost ongeveer € 50.000. Een gebruikelijke rekenregel is: 1 hectare per koe. Dus dat maakt een totaal van € 500.000.
Dan moet je nog een huis, een stal, een melkstal, een winkelruimte, een kaasmakerij, en een schuur scoren. Zeg dat je tegen een buitenkansje aanloopt of je kan het zelf bouwen en hebt er ook de tijd voor. Dan nog schat ik de kosten in minimaal € 500.000.
Daarbij komt nog wat losgeld voor gereedschap, een trekker en wat landbouwmachines. Pak um beet € 30.000.
Nu zit ik op € 1.045.000,- . De bank, àls de bank je geld wilt lenen, vraagt er 4,5 % rente voor. Ze zijn coulant met de aflossingsperiode, je mag er 15 jaar over doen. Ik kom dan op een maandbedrag uit van ongeveer € 7.600. De eerste 15 jaar, dat dan wel.
Nu de kosten van het levensonderhoud voor je gezin. Je leeft goedkoop, want een moestuin, kaas, melk eieren en vlees heb je al. En modieus kleden, dat hoeft ook niet. Ik hou het op € 750,-. per maand.
Dan de lopende kosten voor de boerderij. Waar te beginnen? Diesel voor de trekker, biologisch krachtvoer voor je koeien (natuurlijk heb je een biologische boerderij, kom nou!), de dierenarts (zelfs een biologische boerderij kan niet zonder), spullen voor de melkstal, spullen voor de kaasmakerij, biologisch krachtvoer, stro, de elektriciteitsrekening, de waterrekening (een koe drinkt ± 40 liter water per dag), biologisch keurmerk, de klauwbekapper, mollenvanger. En dan vergeet ik veel.
Ik hou het op € 2.000 per maand.
De balans
Tijd om de rekening op te maken. De totale uitgaven per maand zijn € 10.350 per maand. Wie mee gerekend heeft weet het al: een verlies van € 5.600 per maand.
Om een boerderij te beginnen moet je welhaast gek zijn of een groot ideaal hebben. Maar dat is vaak hetzelfde. Natuurlijk, veel boeren bezitten al grond en een boerderij, maar denk niet dat daar geen schuldenlast op zit. Die schulden krijg je er bij in geval van overname of erfenis.
En ja, er wordt subsidie gegeven. Maar als je een pak biomelk scoort voor een euro denk eens aan de boer, die hard werkt, voor weinig, met veel schulden. Denk niet dat je het eigenlijk te duur vindt.
