Achtergrond

Joseph Kony is beroemd. En nu?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

“Kony 2012” is dan wel geen particulier hulpproject, maar maker Jason Russell heeft ongetwijfeld met de beste bedoelingen gehandeld om als buitenstaander iets goeds teweeg te brengen in Centraal Afrika. De campagnefilm heeft ondertussen een publieke levensspan van bijna 30 dagen en heeft sinds 17 maart meer dan 80 miljoen kijkers getrokken. Voor een 27 minuten durende film is dat 2160 miljoen minuten zendtijd, ofwel 36 miljoen uur, of 1,5 miljoen dagen! In de 30 dagen heeft het een storm aan kritische reacties aangewakkerd die niet Jason Russell’s mond, maar broek deken zakken. Een dergelijke psychische instorting wens je niemand toe (op die vervelende schoolplein pestkop van vroeger na). Velen komen voor hem op ‘hij doet tenminste iets’. Inderdaad. Maar, is ‘iets doen’ altijd ‘goed doen’? Wat zal het daadwerkelijke effect van deze massale bekendheid van Joseph Kony zijn?

5000 soldaten van de Afrikaanse Unie op zoek naar Kony
Ik volg de situatie rondom de het Verzetsleger van de Heer (LRA) vanaf 2007, heb er een half jaar bij Clingendael onderzoek naar gedaan, heb vorig jaar een aantal maanden in noord Oeganda doorgebracht en zit nu weer in het ‘land van Kony’, in 2012. Ik realiseer me goed dat, hoe meer je je in de situatie verdiept, hoe meer je realiseert dat je pas het puntje van de ijsberg kent. En zonder de resterende kennis, is de kans op het veroorzaken van een ongeluk groot. Tot deze week ben ik niet in de pen geklommen, maar vorige week veranderde er iets. De Afrikaanse Unie besloot om 5000 soldaten naar de regio te sturen. Het doel: de legers van de Democratische Republiek van Congo (DRC), de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR), Zuid-Soedan, en Oeganda te coordineren tijdens hun jacht naar rebellenleider Joseph Kony. Zij worden ondersteund door 100 Amerikaanse adviseurs. De makers van “Kony 2012” wilden, middels hun campagnefilm, ervoor zorgen dat deze 100 Amerikanen zouden blijven. Met hun steun zouden de legers namelijk Kony kunnen vangen. Is dat wel zo?

Leren van geschiedenis: de represailles van militaire operaties
De geschiedenis van het conflict kent vele militaire operaties om Kony uit te schakelen (Operation North, gestart in 1991, een regionale operatie in 1995, Operation Iron Fist, van grofweg 2002 – 2005/6 en Operation Lightning Thunder, gestart in 2008 en die officieel in 2009 overgenomen is door DRC onder de naam Operation Rudia met steun van het Oegandese leger). Over de redenen waarom al deze militaire operaties zijn mislukt lopen de meningen uiteen: de LRA was te sterk, het gebied waar ze zich nu in bevinden (een bermuda driehoek tussen noord DRC, CAR en SS) is onbegaanbaar, de capaciteit van de nationale legers in de regio is niet sterk genoeg, of het missen van de onmisbare politieke wil om de LRA daadwerkelijk op te doeken. Allemaal, met name de laatste, zeer plausibel. Een ding wat zeker is, is dat de militaire acties tegen Kony tot represailles hebben geleid. Na de start van Operation Lightning Thunder vonden ongeveer 1000 onschuldige burgers de dood in de zogehete ‘Christmas Massacres’,  ondanks alle ‘civilian protection’ maatregelen van de operaties. Zonder de bijbehorende politieke wil is het onwaarschijnlijk dat 5000 extra soldaten Kony zullen vangen, laat staan 100 Amerikaanse adviseurs. Wellicht moeten we nog leren om te leren van de geschiedenis.

Is ‘iets doen’ altijd ‘goed doen’? Ik hoop oprecht dat de 1,5 miljoen dagen aan zendtijd van Invisible Children niet zal leiden tot nog meer burgerslachtoffers. Worden zij dan gezien als collatoral damage? Martyrs omwille het vangen van Kony en kornuiten?

In de woorden van Mahmood Mamdani (Professor en Directeur van het Makerere Institute of Social Research in Kampala en Herbert Lehman Professor of Government aan Columbia University, New York City):

“One must ask: Will this mobilization of millions be subverted into yet another weapon in the hands of those who want to militarize the region further? If so, this well-intentioned but unsuspecting army of children will be responsible for magnifying the very crisis to which they claim to be the solution.”

‘Iets doen’ is zeker niet altijd ‘goed doen’, vooral niet als het nog meer levens op het spel zet.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons