Begin december 2013 kreeg Emile Ouamouno, een jongetje van twee jaar in het West-Afrikaanse Guinee, een besmettelijke en dodelijke ziekte: ebola. De epidemie die volgde in Liberia, Guinee en Sierra Leone eiste 11.315 mensenlevens. Wat is de rol van de WHO in dit soort situaties?
Gezond de wereld rond
Dit is aflevering 2 uit een serie waarin OneWorld en Wemos antwoord geven op vragen over wereldwijde gezondheidskwesties.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), een organisatie van de Verenigde Naties, speelt een belangrijke rol in het beheersen van epidemieën als ebola. De WHO kreeg kritiek omdat ze te laat reageerde op de uitbraak en pas na een half jaar de noodtoestand uitriep. Een van de redenen voor de lidstaten van de VN om eind mei opnieuw bij elkaar te komen en te praten over een hervorming van de organisatie.
Minder geld
De kritiek is terecht, maar ook niet helemaal eerlijk. De WHO maakt afspraken met landen over hoe wereldwijd om te gaan met gezondheid en ziektes effectief te bestrijden. Ook helpt en adviseert ze landen om hun gezondheidszorgstelsels te verbeteren. Bij voorbeeld door te zorgen dat overheden regelen dat er overal voldoende goede artsen en verplegers zijn, en vaccins als er een epidemie uitbreekt. Juist voor dit soort ondersteuning aan gezondheidsministeries overal ter wereld heeft de organisatie steeds minder geld beschikbaar. Iets wat zich wreekte bij de ebolauitbraak en gevolgen had kunnen hebben voor de rest van de wereld.
Bedrijven en fondsen
Het krimpende budget komt doordat overheden – ook de Nederlandse – de WHO steeds minder steunen met een vaste bijdrage. In 2014 gaf de WHO 2,3 miljard dollar uit. Dat is veel geld, maar per wereldbewoner is het maar dertig cent per jaar. De WHO krijgt wel meer geld dan vroeger van bedrijven en fondsen, zoals de Bill&Melinda Gates Foundation. Alleen bepalen die dan ook wat er moet gebeuren met dat geld, bijvoorbeeld inzetten voor bestrijding van polio of HIV, waar ze goede sier mee kunnen maken. Daardoor heeft de WHO zelf steeds minder te zeggen over haar budget, en kan ze minder investeren in het ondersteunen van overheden om hun basale gezondheidszorgvoorzieningen op orde te krijgen.
Mondiale aanpak
Het had weinig gescheeld of het ebola-virus was overgeslagen naar Europa, wat ook hier rampzalige gevolgen gehad zou hebben. Ebola laat zien dat gezondheidsproblemen steeds vaker een mondiale aanpak vereisen. Door handel en toerisme reizen mensen tot in alle uithoeken van de wereld. De kans dat infectieziektes zich snel over de wereld verspreiden, is daardoor groter dan vroeger. Best handig om dan een WHO te hebben, als beschermer van onze wereldwijde gezondheid. En dat mag, ook ons, misschien best wat meer kosten dan dertig cent per persoon.
Heb jij ook een vraag over een gezondheidskwestie die wereldwijd speelt of grensoverschrijdend is? Stuur je vraag naar gezondheid@oneworld.nl
