Jeroen van Wijck beleeft als stedeling het boerenleven.Vandaag buigt hij zich over de heikele kwestie waar hij zelf nog aan mee doet: pasgeboren kalfjes bij loeiende moeders weghalen.
Elke ochtend dat ik op de boerderij begin, een uurtje of half 7, hoop ik dat er een kalf geboren is. Het blijft wonderlijk en vertederend. Zo’n beestje, dat met liefde is schoongelikt door de trotse moeder en op wiebelige poten het evenwicht probeert te vinden.
Opgeleid als psycholoog, carrière gemaakt in de digitale creatieve industrie en nu deeltijd bio-boer bij de Groene Griffioen: Jeroen van Wijck beleeft als stedeling het boerenleven.
Ik kan dan ook meteen aan de slag: het lieve kalf bij de moederkoe weghalen en het zopas ontstane gezin, ontbinden. Weg idyllisch tafereeltje. Als het op het land geboren is dan moet je nog best een eind sjouwen met zo’n kleinood dat al snel 40 kilo weegt. Dus dan pak ik de kruiwagen erbij. Soms hobbelt moederkoe erachter aan, luid loeiend, maar vaak kan het haar ook niets schelen. Tenminste, dat denk ik dan. Is het winter en het kalf is in de stal geboren dan is het een makkelijker karweitje: het lieve kalfje zit binnen een paar minuten in een lekker met vers stro gevuld hok van 1,5 bij 1 meter. Lekker cosy.
Biest
Vervolgens kan de dagelijkse gang van zaken weer opgepikt worden: aan de slag met de eerste melkbeurt van de dag. Ik houd de melk van de moederkoe nog wel apart: die krijgt het kalf. Zo ben ik dan wel weer.
Er valt tegen dit scheiden van moeder en pasgeboren kalf veel in te brengen. En met recht. Dat boeren het nog doen is om praktische en economische redenen. De meest genoemde maar ook meest domme reden is dat ze het nou eenmaal zo hebben geleerd, en dat het dus zo hoort. Zo lust ik er nog wel een paar. Andere praktische redenen: de kans op infectie is groter, een kalf kan niet over het mestrooster lopen want het valt er doorheen en je moet moeder en kalf twee keer per dag scheiden want het kalf kan niet mee de melkstal in. Economisch heeft het het voordeel dat het kalf minder melk drinkt en dat die melk verkocht kan worden aan de fabriek.
Gelukkiger en dus gezonder
Maar de voordelen zijn groter vind ik. Kalveren die bij moeder zogen, blijken sneller en beter te groeien, ze hebben minder diarree en ze bewegen zich vrijer en natuurlijker als een kuddedier. Ze lijken gelukkiger, ze lijken minder stress te hebben. En dat geeft mij meer werkplezier.
Om te switchen moet een boer wel investeren. Een stal met roosters kan niet, daar komt een kalfje in klem te zitten, dat moet verbouwd worden. Een andere oplossing voor de winter is een apart, groot verblijf met een pleegmoeder. De pleegmoeder geeft het kalfje dan melk. In de zomer kunnen ze met de kudde mee, alleen bij het melken moet er dan nog een oplossing komen.
Switch
Ik zelf zie liever dat het kalf bij de moeder blijft, maar het stuit op praktische problemen en aangeleerd gedrag. Ook bij mezelf. Burgers en buitenlui kunnen boeren helpen om die switch te maken, blijkt uit onderzoek van het Louis Bolk Instituut: ”Betrokken consumenten met prikkelende vragen zijn voor veehouders soms de directe aanleiding om hun houderijsysteem kritisch onder de loep te nemen. Een veel gestelde vraag is waarom een kalf direct na de geboorte bij de koe vandaan wordt gehaald. Veehouders worstelen met deze vraag. Ze snappen dat de vroege scheiding voor buitenstaanders een moeilijk te aanvaarden praktijk is.”
Boeren zijn net mensen. Ze blijken nogal gevoelig te zijn als je kritisch vraagt waarom het lieve kalf weg moet bij de zorgzame mama koe. Dus, op naar de boer en vragen, vragen, vragen. En wat meer voor melk betalen, dan kan het kalf lekker bij mamma blijven.
