De Keniaanse overheid heeft richtlijnen voor journalisten opgesteld in de aanloop naar de verkiezingen op 8 augustus. Haatdragende opmerkingen over individuen of etnische groepen zijn verboden en notities en opnamen moeten zes maanden worden bewaard.
In december 2007 en januari 2008 werd Kenia na de verkiezingen overspoeld door een golf van geweld. Daarbij kwamen 1500 tot 2000 mensen om, en moesten ten minste driehonderdduizend mensen hun huis ontvluchten. De media zouden destijds niet genoeg gedaan hebben om het etnische geweld te voorkomen.
De Keniaanse Communicatie Autoriteit (CAK) heeft journalisten nu een bewaarplicht opgelegd, om eventueel bewijsmateriaal te kunnen achterhalen. Gasten in radio- en tv-programma's mogen zich daarnaast niet haatdragend uitlaten.
Mediamanagers tekenden ook een gedragscode van de Mediaraad van Kenia (MCK) omtrent verslaggeving over opiniepeilingen. De raad is belast met het bescherming van de onafhankelijkheid van de media en het hooghouden van professionele standaarden.
Hate speech
Niet iedereen ziet de richtlijnen als een slechte zaak. Volgens Dennis Odunga, verslaggever bij de Daily Nation, de grootste krant in Kenia, zal het afdwingen van de regels een uitdaging zijn zolang er straffeloosheid heerst. De CAK-richtlijnen zijn slechts een aanwijzing dat op een eerlijke manier verslag moet worden gedaan, in overeenstemming met de journalistieke standaarden, zegt hij. "Notities en opnamen bewaren is niet nieuw in de mediawereld. Dat doen we altijd wanneer het om gevoelige kwesties gaat, zoals bij onderzoeksjournalistiek."
Odunga zegt dat het mogelijk is om 'hate speech' in zowel de gedrukte als elektronische media te voorkomen. In het geval van radio en tv moeten de interviewers stevig de leiding nemen en gasten op een nette manier onderbreken zodra er etnische emoties oplaaien, stelt hij. "Vrijheid van meningsuiting en vrije informatie zijn geen absolute grootheden."
Eerlijke verslaggeving blijft sowieso een lastig punt, constateert Odunga, aangezien de media erom bekend staan te worden gedreven door belangen van de eigenaren en redactionele belangen.
Nepnieuws
Victor Bwire, plaatsvervangend directeur van de MCK, zegt dat er geen nieuwe richtlijnen zijn aangekondigd door de Keniaanse Communicatie Autoriteit. De autoriteiten hebben volgens hem alleen benadrukt dat de richtlijn voor radio en tv uit 2016 nageleefd moet worden. Die code is volgens hem in overleg met mediavertegenwoordigers opgesteld. "Dit is niet nieuw, we hebben alleen kwesties toegevoegd, zoals gevoelige zaken op gebied van gender en nieuwe verschijnselen zoals nepnieuws."
Kennedy Epalat, radio-verslaggever bij de Kenya Broadcasting Corporation, zegt dat de stap van de CAK is ingegeven door het idee dat de media mede-oorzaak waren van het geweld in 2007/2008. Met name plaatselijke radiostations zouden daarin een rol hebben gespeeld. "Door opnames en scripts zes maanden te bewaren, blijft bewijsmateriaal bewaard wanneer er haat wordt gezaaid", zegt hij.
Epalat constateert evenals Odunga dat het naleving van de regels lastig is af te dwingen. "Aangezien de meeste media in handen zijn van invloedrijke politici en individuen van goeden huize, moeten we nog zien of overtreders van de regels vervolgd worden."
Hoofdfoto: Flickr / David Brewer
