Over iets minder dan een maand is het zover: dan mogen we naar de stembus. Voor sommige mensen is al duidelijk op wie ze gaan stemmen, maar voor een groot deel van de bevolking nog niet. Stemwijzers kunnen helpen bij het maken van je keuze. Wij hebben er een aantal voor je op een rijtje gezet:
Weet je eigenlijk wel hoe een democratie werkt?
Voordat je aan een stemhulp gaat beginnen of naar het stemhokje gaat, is het misschien handig om te weten of je überhaupt wel snapt hoe een democratie werkt. Want heb jij enig idee wat er gebeurt met een blanco stem, wat een burgerinitiatief is en of het in Nederland verplicht is om jezelf te verzekeren tegen ziektekosten?. I&O Research maakte in opdracht van Vrij Nederland een vragenlijst die je toetst op je kennis van de democratie.
OneWorld’s dwarse stemwijzer
Omdat duurzaamheid of klimaat thema’s zijn die tijdens lijsttrekkersdebatten nauwelijks tot niet aanbod zullen komen, heeft OneWorld een eigen stemkompas gemaakt: de ‘dwarse stemwijzer’. Deze is te vinden in het februari-nummer, en zal binnenkort in digitale versie online verschijnen.
Algemene wijzers
Stemhulpen zijn er in overvloed. De meest bekende is de Stemwijzer gevolgd door het Kieskompas. Bij de Stemwijzer krijg je 30 stellingen over actuele verkiezingsonderwerpen te zien met de vraag of je het ermee ‘eens’, ‘oneens’ of ‘geen van beide’ bent. Vervolgens krijg je de vraag om de onderwerpen aan te vinken die je het belangrijkst acht en welke partijen je mee wilt nemen in de resultaten. Drie partijen die het best met jouw mening overeen komen, blijven over.
Het Kieskompas werkt net even anders. Inhoudelijk zitten er veel dezelfde stellingen in, maar het grootste verschil zit hem in het resultaat. Zo krijg je geen direct stemadvies maar krijg je te zien wat jouw positie tussen alle partijen in het politieke landschap is.
Voor jongeren, ouders
Stemwijzer en Kieskompas zijn breed en algemeen. Er zijn ook stemhulpen die zich specifiek richten op een thema of een bepaalde doelgroep. Speciaal voor jongeren zijn bijvoorbeeld de Jongerenkieswijzer en de Partijwijzer ontwikkeld. De eerste is door meerdere jongerenorganisaties en Kantar-TNS (voorheen TNS Nipo) opgezet en gaat over thema’s die jongeren belangrijk vinden: onderwijs, inclusiviteit, arbeid, zorg en duurzaamheid. De ander, de Partijwijzer, is een initiatief van de NPO die hiermee probeert jonge kiezers aan te moedigen hun stem uit te brengen. Naast deze stemwijzers, gericht op jongeren, is er ook een voor ouders met opgroeiende kinderen: de StemWijsOuders.
[[{“fid”:”54265″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”attributes”:{“style”:”height:409px; width:539px”,”class”:”file-default media-element”}}]]
Duurzame verkiezingsbeloftes
Wil je weten hoeveel waarde de politiek hecht aan een duurzamer Nederland?
OneWorld zette de groene plannen van de vijf grootste partijen op een rijtje.
One-issuewijzers
En dan zijn er nog de hulpwijzers die gericht zijn op een specifiek thema.
Zo kijkt het Groen Kieskompas naar hoe ‘groen’ de partijprogramma’s zijn. Het bevat dertig stellingen die gaan over klimaat, natuur, energie en landbouw. Initiatiefnemers van de wijzer zijn Greenpeace, IVN, Milieudefensie, Natuur & Milieu, Vogelbescherming Nederland en het Wereld Natuur Fonds.
Ook de Kieswijzer Duurzame Economie kijkt naar deze thema’s en heeft de verkiezingsprogramma's beoordeeld aan de hand van de onderwerpen die het belangrijkst zijn voor de transitie naar een duurzame economie. De kieswijzer is gemaakt door Duurzaambedrijfsleven.nl en De Groene Zaak. Het is geen vragenlijst, maar een overzicht met scores van de 12 grootste partijen.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)
Hoe scoren politieke partijen op het gebied van MVO? De MVO kieswijzer 2017 geeft inzicht in de standpunten van de elf grootste politieke partijen en heeft deze beoordeeld op negen actuele MVO-onderwerpen. Denk aan goede arbeidsomstandigheden, het uitbetalen van een leefbaar loon en het tegengaan van moderne slavernij en kinderarbeid. De MVO kieswijzer is opgezet door het MVO Platform in samenwerking met een aantal leden waaronder Amnesty International, Landelijke India Werkgroep, Oxfam Novib, Schone Kleren Campagne, SOMO en UNICEF Nederland. Het is geen vragenlijst die zelf ingevuld moet worden, maar net als de Kieswijzer Duurzame Economie een overzicht van scores per partij.
Ontwikkelingssamenwerking:
Kaleidos Research deed onderzoek naar ontwikkelingssamenwerking in de programma’s van de acht grootste partijen. Hieruit blijkt dat D66, GroenLinks, ChristenUnie, CDA en coalitiepartner PvdA korte metten willen maken met de grootschalige bezuinigingen van de afgelopen jaren. Alleen de VVD en de PVV houden hun poot stijf: zij pleiten juist voor een verdere verlaging van het ontwikkelingsbudget.
Sekswijzer
Nieuw in het rijtje is de Politieke Sekswijzer, afgelopen dinsdag gelanceerd op Valentijnsdag, waarmee kiezers partijen kunnen vergelijken op thema’s als abortus, hiv/aidsbestrijding, internationale samenwerking en genderrechten, meisjesbesnijdenis en anticonceptie. Het is een initiatief van Rutgers, Amref Flying Doctors, WO=MEN en Aidsfonds. Verwacht hier stellingen als ‘Betaald vaderschapsverlof moet worden verlengd, van de huidige 2 dagen naar minimaal 8 weken’ en ‘Er moeten meer vrouwen in vredesmissies, omdat zij een cruciale rol spelen in vredesopbouw’. Ton Coenen, directeur van Rutgers, benadrukt dat de politiek, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, wel degelijk invloed heeft op de seksualiteit van mensen, op de gelijkheid tussen mannen en vrouwen of op homo-emancipatie. ‘Het tegengaan van kindhuwelijken, daar kiezen we voor, of niet. Net zo goed als het wel of niet promoten van gendergelijkheid, of het beschikbaar stellen van een hiv-preventiepil’, licht hij bij de Politieke Sekswijzer toe.
Heeft het zin?
Stemhulpen genoeg dus. Maar of het ook daadwerkelijk zin heeft om tientallen vragenlijsten in te vullen? Waarschijnlijk niet. Dat geldt met name voor de one-issuewijzers. Volgens politicoloog Martin Rosema zijn dit soort sites het zinvolst als je je eigen standpunt wil bevestigen, zo zegt hij tegen de NOS. Hij adviseert een algemene kieswijzer in te vullen. 'Anders heb je nooit het totale plaatje'.
En dan nog is het niet verstandig alleen te focussen op enkel het advies van een stemwijzer. Het zegt namelijk niks over wat de partijen de afgelopen jaren hebben gedaan, de haalbaarheid van het realiseren van hun standpunten of over de gevolgen van hun plannen op het gebied van structurele werkgelegenheid, koopkracht of de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. Daarvoor is het handig om de StemmenTracker te raadplegen waarmee je kunt nagaan wat partijen in de Tweede Kamer de afgelopen periode hebben gestemd en de bevindingen van het CPB erbij te pakken, dat de verkiezingsprogramma's heeft doorgerekend.
En nog een tip voor de mensen die uit principe altijd op de eerste vrouw van de lijst stemmen: niet doen. Die is door haar hoge plaats namelijk bijna altijd zeker van haar zetel. Kies juist een lager geplaatste vrouw, die de voorkeurstemmen wél nodig heeft om een zetel te veroveren. Hoe dat precies werkt, dat lees je hier.
