Met haar donkere haar, opgestoken in een traditionele hoofddoek onder een politiepet, ziet Shaqofa er heel anders uit dan veel Afghaanse vrouwen. Die dragen nog altijd een burka: het symbool van het Taliban-bewind dat zes jaar na de val van het regime nog alom aanwezig is.
 |
| Foto: Afghaanse politievrouw |
Doodsbedreigingen
De achttienjarige agente en voormalige schietinstructrice volgt nu computerlessen in een opleidingscentrum van de Afghaanse politie in de zuidelijke provincie Kandahar. Ze gebruikt een pseudoniem omdat ze bang is voor wraakacties van de Taliban, maar komt elke dag haar lessen volgen.
Kandahar is een Taliban-broeinest en verantwoordelijk voor veel geweld in de strijd tussen opstandelingen en coalitietroepen in het land. Shaqofa kreeg een briefje van de Taliban waarin ze met de dood bedreigd werd, maar dat was voor haar geen aanleiding om te stoppen met haar opleiding. Ook de moord, twee maanden geleden, op een instructeur van het opleidingscentrum bleek geen reden haar uniform aan de wilgen te hangen. De incidenten leidden er wel toe dat andere medewerkers van het centrum stopten met hun werk voor de politie.
Meer vrouwen aan het werk
Shaqofa kwam twee jaar geleden bij de politie omdat ze de misdaden van de Taliban wilde onderzoeken. "Ze vermoorden mensen zonder reden", zegt ze. Het Law and Order Trust Fund for Afghanistan, beheerd door het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP), is erop gericht meer vrouwen bij de politie te krijgen.
Ook worden er speciale eenheden opgericht in de hoofdkwartieren die politiemannen leren oog te krijgen voor problemen als huiselijk geweld. Afghaanse vrouwen kwamen voor het eerst bij de politie in de jaren zestig, nog voor het Taliban-bewind de scepter ging zwaaien. Langzaamaan lijkt de cultuur van toen weer terrein te winnen. Vrouwen nemen weer steeds vaker een baan bijvoorbeeld in het onderwijs.
 |
| Foto: CC |
Taliban erfenis
Maar de Afghaanse samenleving wordt nog sterk beheerst door de slechte herinneringen aan een regime dat het bestaan van vrouwen zo ongeveer leek te ontkennen. Tijdens het Taliban-bewind mochten vrouwen niet werken, hardop spreken of op tv of bij openbare bijeenkomsten verschijnen.
Ook moesten ze hun gezicht bedekken. Nagellak en schoenen die klikgeluiden maakten op de stoep waren verboden omdat die mannen op verkeerde gedachten zouden brengen. Mensenrechtenactivisten constateren dat ook sommige goedopgeleide Afghaanse mannen nog steeds hardnekkige voorstanders zijn van de burka voor vrouwen. Dat is een teken dat de ultraconservatieve cultuur nog lang niet uitgeroeid.
Shaqofa is een van de 150 vrouwelijke politieagenten die het land nu telt volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken. Haar familie is tegen haar beroepskeuze, omdat ze met een baan bij een internationale organisatie of als onderwijzeres of verpleegkundige meer zou verdienen. Shaqofa wijst erop dat ze een contract voor drie jaar heeft ondertekend. "Als ik contractbreuk pleeg, kan ik veroordeeld worden tot een gevangenisstraf."
 |
| Foto: CC |
Dappere vrouwen
Haar houding trok al aardig wat aandacht. VS-militairen die met haar samenwerkten, merkten dat ze op geen enkele wijze met zich liet sollen. "Ze is een van de beste schutters in Afghanistan", zei een Amerikaanse legerofficier over haar. Maar Shaqofa is niet de enige bevlogen politieagente.
Haar collega Roya, die ook een pseudoniem gebruikt, gaat elke dag in traditionele kleding naar haar werk. Daar aangekomen, verruilt ze die voor een uniform. Aan buitenstaanders vertelt ze dat ze voor een internationaal bedrijf werkt. Als de Taliban haar bedrog ontdekken, wordt ze vermoord, zegt Roya. De baan helpt de 27-jarige weduwe haar drie kinderen onderhouden.
Hoewel het politiekorps een mannenwereld is, zegt Roya tot nu toe geen last gehad te hebben van intimidatie door mannelijke collega's. Brigadegeneraal Nasrullah Zarife, verantwoordelijk voor de opbouw en training van de nationale politie, is trots op de twee vrouwelijke agenten in zijn kantoor. "Ze zijn nergens bang voor", zegt hij.
Emancipatie of stagnatie
Norine MacDonald, voorzitter van de Britse Afghanistan-denktank Senlis Council, zegt dat de regering van president Hamid Karzai moeite heeft om te voldoen aan de verwachtingen die de internationale gemeenschap heeft op het gebied van vrouwenemancipatie.
Vooral de opstand in het zuiden eist aandacht en geld op van het Westen, en daarom "is er nog niet zoveel veranderd in het dagelijks leven van de gemiddelde Afghaanse vrouw", zegt ze. Het klopt dat sommige meisjes naar school gaan en dat vrouwen in sommige delen van Afghanistan kunnen werken, maar in de conservatieve gebieden hebben vrouwen die keuze niet, zegt MacDonald.
De alomtegenwoordige blauwe burka laat ook zien dat de Afghaanse samenleving maar langzaam verandert. "Ik heb hier met veel vrouwen over gesproken, en zij laten merken dat ze de burka vooral blijven dragen omdat ze zich nog niet veilig voelen in het Afghanistan van na de Taliban", zegt ze. "De macht en psychologische terreur van de Taliban zit bij veel mensen nog zo sterk tussen de oren dat ze niet van het ene op het andere moment durven te veranderen."
